پيامبر(ص) و ائمه(ع) درباره  فائده امام غائب فرموده اند: شیعیان در دوران غيبت، از امام بهره مى‏ گيرند. همان گونه كه از خورشيد پشت ابرها استفاده مى‏­کنند.

در این تشبیه، خورشید دو نوع نور افشانی دارد. مستقيم و غير مستقيم. در نور افشانى مستقیم، اشعه های خورشيد به خوبى ديده مى ‏شود. ولى در تابش غير مستقيم، ابرها مانع نور مستقیم هستند. اما آثار حیات بخش خورشید اعم از  توليد گرما، رويش و رشد گياهان و… وجود دارد. شیعیان نیز اشعه های معنوى وجود امام را از پشت ابرهاى غيبت دریافت می کنند.

یکی از شایع ترین پرسش ها

در بحث پيرامون حضرت مهدى(عج)، مناسب است كه به يكى از شايع ترين پرسش ها پيرامون آن حضرت پاسخ گوييم. و آن اين است كه: فايده وجود امام در عصر غيبت چيست؟ به تعبير ديگر: زندگى امام در دوران غيبت يك زندگى خصوصى است. نه يك زندگى اجتماعى در نقش يك پيشوا. بنابراین وجود مقدس او چه اثر عمومى براى مردم مى‏ تواند داشته باشد. و مردم چه نوع بهره‏ اى مى ‏توانند از او ببرند؟

در پاسخ سؤال ياد شده ياد آورى كنيم كه اين سؤال تازگى نداشته و تنها در عصر ما مطرح نشده است. بلكه از روايات اسلامى بر مى‏ آيد. كه حتى پيش از تولد حضرت مهدى(عج) نيز اين سؤال مطرح بوده. و هنگامى كه پيامبر اسلامى و ائمه پيشين(علیهم السلام) از مهدى و غيبت طولانى آن حضرت سخن به ميان مى‏ آوردند. با چنين سؤالى روبرو مى‏ شدند و به آن پاسخ مى‏ گفتند.

به عنوان نمونه:

1 – پيامبر اسلام در پاسخ اين پرسش كه آيا شيعه در زمان غيبت، از وجود قائم فايده ‏اى مى‏ برد؟ فرمود: بلى، سوگند به پروردگارى كه مرا به پيامبرى بر انگيخت.  در دوران غيبتش از او نفع مى‏ برند. و از نور ولايتش بهره مى‏ گيرند. همان گونه كه از خورشيد به هنگام قرار گرفتن در پشت ابرها استفاده مى‏ كنند.(1)
2 – امام صادق(علیه السلام) فرمود: از روزى كه خداوند حضرت آدم را آفريده تا روز رستاخيز، زمين هيچگاه خالى از حجت نبوده و نخواهد بود. يا حجت ظاهر و آشكار و يا غايب و پنهان، و اگر حجت خدا نباشد. خدا ستايش نمى ‏شود.

راوى پرسيد: مردم چگونه از امام غايب و پنهان استفاده مى‏كنند؟ حضرت فرمود: آن چنان كه از خورشيد پشت ابر استفاده مى‏ كنند.(2)

3 – خود حضرت مهدى – عجل الله تعالى فرجه – نيز روى اين معنا تكيه كرده است. در توقيعى كه آن حضرت در پاسخ به سؤالات «اسحاق بن يعقوب» صادر فرمود. و توسط محمد بن عثمان تحويل اسحاق گرديد. چنين نوشت: اما چگونگى استفاده مردم از من همچون استفاده آنهاست از خورشيد، هنگامى كه در پشت ابرها پنهان مى ‏شود.(3)

در توضيح اين تشبيه بايد ياد آورى كنيم كه: خورشيد داراى دو نوع نور افشانى است:
1 – نور افشانى آشكار و مستقيم،
2 – نور افشانى غير مستقيم.

در نور افشانى آشكار، اشعه خورشيد به خوبى ديده می شود. ولى در تابش غير مستقيم، ابرها همانند يك شيشه مات، نور مستقيم خورشيد را گرفته. و پخش مى‏ كند. اما آثار حيات بخش خورشيد در رشد و نمو موجودات و…، مخصوص زمانى نيست. كه نور آن مستقيماً بر پهنه حيات و طبيعت مى‏ تابد. بلكه بسيارى از اين آثار – مانند: توليد گرما، رويش و رشد گياهان، توليد انرژى لازم براى حركت و حيات، به بار نشستن درختان، خنديدن شكوفه ‏ها و شكفتن گل ها – در زمان تابش نور مات خورشيد از پشت ابرها نيز وجود دارد. اشعه معنوى وجود امام، هنگامى هم كه در پشت ابرهاى غيبت پنهان است. داراى آثار گوناگونى است كه با وجود متوقف شدن كلاس تعليم و تربيت و رهبرى مستقيم، فلسفه وجودى او را آشكار مى‏ سازد.(4)