پیامبر(ص) و ائمه(ع) درباره  فائده امام غائب فرموده اند: شیعیان در دوران غیبت، از امام بهره مى‏ گیرند. همان گونه که از خورشید پشت ابرها استفاده مى‏­کنند.

در این تشبیه، خورشید دو نوع نور افشانی دارد. مستقیم و غیر مستقیم. در نور افشانى مستقیم، اشعه های خورشید به خوبى دیده مى ‏شود. ولى در تابش غیر مستقیم، ابرها مانع نور مستقیم هستند. اما آثار حیات بخش خورشید اعم از  تولید گرما، رویش و رشد گیاهان و… وجود دارد. شیعیان نیز اشعه های معنوى وجود امام را از پشت ابرهاى غیبت دریافت می کنند.

یکی از شایع ترین پرسش ها

در بحث پیرامون حضرت مهدى(عج)، مناسب است که به یکى از شایع ترین پرسش ها پیرامون آن حضرت پاسخ گوییم. و آن این است که: فایده وجود امام در عصر غیبت چیست؟ به تعبیر دیگر: زندگى امام در دوران غیبت یک زندگى خصوصى است. نه یک زندگى اجتماعى در نقش یک پیشوا. بنابراین وجود مقدس او چه اثر عمومى براى مردم مى‏ تواند داشته باشد. و مردم چه نوع بهره‏ اى مى ‏توانند از او ببرند؟

در پاسخ سؤال یاد شده یاد آورى کنیم که این سؤال تازگى نداشته و تنها در عصر ما مطرح نشده است. بلکه از روایات اسلامى بر مى‏ آید. که حتى پیش از تولد حضرت مهدى(عج) نیز این سؤال مطرح بوده. و هنگامى که پیامبر اسلامى و ائمه پیشین(علیهم السلام) از مهدى و غیبت طولانى آن حضرت سخن به میان مى‏ آوردند. با چنین سؤالى روبرو مى‏ شدند و به آن پاسخ مى‏ گفتند.

به عنوان نمونه:

۱ – پیامبر اسلام در پاسخ این پرسش که آیا شیعه در زمان غیبت، از وجود قائم فایده ‏اى مى‏ برد؟ فرمود: بلى، سوگند به پروردگارى که مرا به پیامبرى بر انگیخت.  در دوران غیبتش از او نفع مى‏ برند. و از نور ولایتش بهره مى‏ گیرند. همان گونه که از خورشید به هنگام قرار گرفتن در پشت ابرها استفاده مى‏ کنند.(۱)
۲ – امام صادق(علیه السلام) فرمود: از روزى که خداوند حضرت آدم را آفریده تا روز رستاخیز، زمین هیچگاه خالى از حجت نبوده و نخواهد بود. یا حجت ظاهر و آشکار و یا غایب و پنهان، و اگر حجت خدا نباشد. خدا ستایش نمى ‏شود.

راوى پرسید: مردم چگونه از امام غایب و پنهان استفاده مى‏کنند؟ حضرت فرمود: آن چنان که از خورشید پشت ابر استفاده مى‏ کنند.(۲)

۳ – خود حضرت مهدى – عجل الله تعالى فرجه – نیز روى این معنا تکیه کرده است. در توقیعى که آن حضرت در پاسخ به سؤالات «اسحاق بن یعقوب» صادر فرمود. و توسط محمد بن عثمان تحویل اسحاق گردید. چنین نوشت: اما چگونگى استفاده مردم از من همچون استفاده آنهاست از خورشید، هنگامى که در پشت ابرها پنهان مى ‏شود.(۳)

در توضیح این تشبیه باید یاد آورى کنیم که: خورشید داراى دو نوع نور افشانى است:
۱ – نور افشانى آشکار و مستقیم،
۲ – نور افشانى غیر مستقیم.

در نور افشانى آشکار، اشعه خورشید به خوبى دیده می شود. ولى در تابش غیر مستقیم، ابرها همانند یک شیشه مات، نور مستقیم خورشید را گرفته. و پخش مى‏ کند. اما آثار حیات بخش خورشید در رشد و نمو موجودات و…، مخصوص زمانى نیست. که نور آن مستقیماً بر پهنه حیات و طبیعت مى‏ تابد. بلکه بسیارى از این آثار – مانند: تولید گرما، رویش و رشد گیاهان، تولید انرژى لازم براى حرکت و حیات، به بار نشستن درختان، خندیدن شکوفه ‏ها و شکفتن گل ها – در زمان تابش نور مات خورشید از پشت ابرها نیز وجود دارد. اشعه معنوى وجود امام، هنگامى هم که در پشت ابرهاى غیبت پنهان است. داراى آثار گوناگونى است که با وجود متوقف شدن کلاس تعلیم و تربیت و رهبرى مستقیم، فلسفه وجودى او را آشکار مى‏ سازد.(۴)