قرآن کریم و احادیث انسان ها را به تفکر فرا خوانده اند. در قرآن، اندیشیدن از اوصاف خردمندان به شمار آمده است؛ از این رو، در قرآن كريم 49 مورد كلمات هم ريشه عقل به كار رفته است و مكرر خداي تعالي از بندگان خود ميخواهد تا عقل خود را به كار گرفته و دور از هر گونه تقليد كوركورانه اسلام و ايمان بياورند، و بيش از 300 مورد به مسأله تفكر، تعقل، تذكر، تدبر، تفقه، … اشاره کرده که تماما مويد اهميت مساله “تعقل و تفكر” در ديدگاه اسلام است.
رسول خدا (ص) می فرمایند: “ای ابن مسعود! هر گاه خواستی کاری کنی از روی دانش و خرد باشد و از کارهای بدون تدبر و دانش بپرهیز، چراکه خدای جلیل می فرماید: مانند آن زن نباشید که بافته اش را پس از آنکه محکم می کرد از هم می گسست و رشته رشته می کرد.”
ایشان خطاب به شخصی فرمودند: “سفارش می کنم هر گاه خواستی کاری انجام دهی به سرانجام آن بیندیش اگر مایه رشد بود آن را انجام بده و اگر مایه فساد و تباهی بود آن را رها کن.”
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: “سه چیز فرد را از دستیابی به مقامات عالی باز می دارد؛ کوتاهی همت، کم تدبیری و ناتوانی در اندیشه.”
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: “عبادت به فراوانی نماز و روزه نیست، عبادت واقعی تفکر در کار خدای جلیل است.”
از امیرمومنان (علیه السلام) روایت است که هر کس اندیشیدن را در آنچه آموخته زیاد کند علمش را محکم کرده و می فهمد آنچه را که در توان او نبود بفهمد.
همچنین ایشان می فرمایند: “خداوند رحمت کند مردی را که بیندیشد و عبرت گیرد و پند اخذ کند تا بینا شود پس گویا آنچه از دنیا بوده پس از اندکی نبوده و گویا آنچه از آخرت خواهد بود پس از اندکی جاودانی است.”
امام صادق (علیه السلام) به نقل از اميرالمؤمنين (علیه السلام) مى فرمايند: “عمق حكمت به وسيله عقل و عمق عقل به وسيله حكمت بيرون آيد، حسن تدبير وسيله ادب شايسته است؛ و نيز مى فرمودند: تفكر و تعقل مايه زندگى دل شخص با بصيرت است چنانكه رونده در تاريكى كه به وسيله نور گام بردارد به خوبى رهايى يابد و اندكى در راه درنگ كند.”
پيامبر اکرم (صلی اللع علیه و آله) فرمودند: “خدا به بندگانش چيزى بهتر از عقل نبخشيده است، زيرا خوابيدن عاقل از شب بيدارى جاهل بهتر است و در منزل بودن عاقل از مسافرت جاهل (به سوى حج و جهاد) بهتر است و خدا پيغمبر و رسول را جز براى تكميل عقل مبعوث نسازد و عقل او برتر از عقول تمام امتش باشد و آنچه پيغمبر در خاطر دارد، از اجتهاد مجتهدين بالاتر است و تا بندهاى واجبات را به عقل خود در نيابد آنها را انجام نداده است، همه عابدان در فضيلت عبادتشان به پاى عاقل نرسند. عقلا همان صاحبان خردند كه درباره ايشان فرموده: تنها صاحبان خرد اندرز مىگيرند.”
از امام حسن مجتبی (علیه السلام) نقل است که فرمودند: “شما را به تقوای الهی و اندیشیدن دائمی سفارش می کنم زیرا اندیشیدن پدر و مادر هر چیز است.”
منبع : شبستان
بازدیدها: 3