بررسی ویژگی های امام حسین علیه السّلام در زیارت اربعین | قسمت اول

زیارت اربعین_۱

بررسی ویژگی های امام حسین علیه السّلام در زیارت اربعین

۱ . مقام عبودیت

     در فرازی از زیارت اربعین می خوانیم: السَّلاَمُ عَلَى صَفِی اللَّهِ وَ ابْنِ صَفِیهِ السَّلاَمُ عَلَى الْحُسَینِ الْمَظْلُومِ الشَّهِیدِ؛ سلام بر بنده خالص، و فرزند بنده خالص خدا، سلام بر حسین مظلوم شهید.

     عبودیت از ویژگی های امام حسین علیه السّلام و پیروان آن گرامی است. تا فردی به مقام بندگی خالص خدا نرسد، هرگز نمی تواند به سوی کمال حرکت کند. خداوند در قرآن فرموده: (وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا) ۱؛ یعنی قسم به آن نفوسى که از روى حقیقت و صمیم قلب در حضور من در مقام اطاعت و بندگى خالصانه صف کشیده، مرا براى خود، مراد و مقصود قرار داده، به غیر از من به هیچ چیز دیگرى التفات نمى کنند.

     در جایی دیگر بندگی خالصانه را منشأ علم و رحمت الهی قلمداد کرده، می فرماید: (فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیناهُ رَحْمَه مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً) ۲؛ [موسی علیه السّلام و همراهش] بنده اى از بندگان ما را یافتند که رحمت و موهبت عظیمى از سوى خود به او داده، و علم فراوانى از نزد خود به او آموخته بودیم.این آیه نشان مى دهد که برترین افتخار هر انسانی آن است که بنده خالص خدا باشد و این مقام عبودیت است که انسان را مشمول رحمت الهى مى سازد و دریچه هاى علوم را به قلبش مى گشاید. در حقیقت جوهره علم الهى از عبودیت و بندگى خدا سرچشمه مى گیرد.

     اساساً رمز دستیابى امام حسین علیه السّلام به مقامات والا، عبودیت و تسلیم محض خدا بودن آن حضرت بود. همان چیزى که در هر زیارتی به آن شهادت مى دهیم و حتی خود حضرت همواره به آن افتخار می کرد، نمونه اش این روایت است:

     امام حسین علیه السّلام به همراه انس بن مالک به کنار قبر مادربزرگش حضرت خدیجه سلام الله علیها آمدند. امام در کنار قبر آن بانوى اسلام گریه کرد، سپس به انس فرمود: مرا تنها بگذار! انس مى گوید: به کنارى رفتم و از دید آن حضرت پنهان شدم. آن حضرت به نماز و ذکر و دعا مشغول شد. وقتى که مناجاتش به طول انجامید، نزدیک آمدم، شنیدم که این گونه نجوا مى کرد:

یا رَبِّ! یارَبِّ! اَنْتَ مَوْلاهُ

فَاْرْحَمْ عَبیداً اِلَیک مَلْجاهُ؛

پروردگارا! پروردگارا! تو مولاى او هستى، به بنده اى که پناهگاهى به جز تو ندارد، رحم کن.

یا ذَالْمَعالى! عَلَیک مُعْتَمَدى

طُوبى لِمَنْ کنْت اَنْتَ مَوْلاهُ؛

اى خدایى که داراى شکوه و عظمتى! پشتیبانم تویى. خوشا به حال آن کس که تو مولاى او هستى.

طُوبى لِمَنْ کانَ خادِماً اَرِقاً

یشْکو اِلى ذى الْجَلالِ بَکواهُ؛

خوشا به حال کسى که خدمتگزار و شب زنده دار است و گرفتاریش را فقط به خداى بزرگمنش خویش عرضه مى دارد.

وَ ما بِهِ عِلَّه وَ لا سَقَمٌ

اَکثَرَ مِنْ حُبِّهِ لِمَوْلاهُ؛

هیچ گونه بیمارى و ناراحتى ندارد که بیشتر از محبت به مولایش باشد.

اِذا اِشْتَکى بَثَّهُ وَ غُصَّتَهُ

اَجابَهُ اللَّهُ ثُمَّ لَبَّاهُ؛

هرگاه غصه و ناراحتى اش را با خدایش در میان مى گذارد، خداوند او را پاسخ داده و اجابت مى کند.

اِذا اِبْتَلی بِالظَّلامِ مُبْتَهَلاً

اَکرَمَهُ اللَّهُ ثُمَّ اَدْناهُ ۳؛

هرگاه به گرفتارى مبتلا گردد، در تاریکى با التماس و ناله خدایش را مى خواند و خداوند او را گرامى داشته و به خود نزدیک مى گرداند.

     اگر ما نیز طالب قُرب الهى هستیم و مى خواهیم مؤمن حقیقى و واقعى باشیم و ادّعاى پیروى از مکتب آن حضرت را داریم، باید در هر حال تسلیم فرمان حق باشیم؛ حتّى اگر بر خلاف خواسته و سلیقه ما باشد. با نجوای زیارت اربعین تعهّد کنیم که از این پس با پیروی از آن گرامی خدا را خالصانه بندگی کنیم.

۲ . تحمّل غم و اندوه برای اصلاح جامعه

     السَّلاَمُ عَلَى أَسِیرِ الْکرُبَاتِ وَ قَتِیلِ الْعَبَرَاتِ ؛ سلام بر آن اسیر [غم و اندوه و] مصائب سخت [عالم] و کشته آب چشمان. امام علیه السّلام همواره سنگ صبور جامعه و در معرض آزارهای روحی و جسمی بوده و مشکلات را به جان می خرد و همواره رهبران الهی و پیروان واقعی آنان بیشترین فشار روحی، صدمات روانی، غم و اندوه را تحمّل می کنند.

     امام صادق علیه السّلام فرمود: إِنَّ أَشَدَّ النَّاسِ بَلَاءً الْأَنْبِیاءُ ثُمَّ الَّذِینَ یلُونَهُمْ ثُمَّ الْأَمْثَلُ فَالْأَمْثَل ۴؛ رنج و ناراحتی انبیا شدیدتر از دیگران است. از آن پس، کسانی که پشت سرشان می آیند و سپس هر که شبیه تر باشد. همچنانکه گفته اند:

آن که در این بزم مقرب تر است

جام بلا بیشترش می دهند

     در روایت سلمان نیز نشانه های مؤمن آمده است که: فَعِنْدَهَا یذُوبُ قَلْبُ الْمُؤْمِنِ فِی جَوْفِهِ کمَا یذُوبُ الْمِلْحُ فِی الْمَاءِ مِمَّا یرَى مِنَ الْمُنْکرِ فَلَا یسْتَطِیعُ أَنْ یغَیرَه ۵؛ مؤمن در اثر مشاهدۀ منکرات و بی بند و باری ها و نداشتن توان مقابله و تغییر وضع موجود، [چنان در فشار روحی قرار می گیرد که] قلبش آب می شود، هم چنانکه نمک در آب ذوب می شود.

     معمر بن خلاد می گوید: در محضر حضرت رضا علیه السّلام از آسایش و راحتی در عصر امام قائم عجّل الله تعالی فرجه الشّریف سخن به میان آمد، حضرت فرمود: أَنْتُمُ الْیوْمَ أَرْخَى بَالًا مِنْکمْ یوْمَئِذٍ قَالَ: وَ کیفَ؟ قَالَ: لَوْ قَدْ خَرَجَ قَائِمُنَا لَمْ یکنْ إِلَّا الْعَلَقُ وَ الْعَرَقُ وَ الْقَوْمُ عَلَى السُّرُوجِ وَ مَا لِبَاسُ الْقَائِمِ إِلَّا الْغَلِیظُ وَ مَا طَعَامُهُ إِلَّا الْجَشِب ۶؛ شما امروز راحت تر از هنگام ظهور قائم خواهید بود. عرض کردند: چگونه؟ حضرت فرمود: زیرا اگر قائم ما خروج کند جز زحمت و مشقّت نخواهد بود، و مردم باید همواره بر زین اسبان سوار شوند [و جهاد کنند]، و لباس قائم ، درشت و خشن و غذایش خشک خواهد بود.

… ادامه دارد.

پی نوشت ها ؛

۱) صافات / ۱.

۲) کهف/ ۶۵.

۳) مناقب آل ابى طالب، محمد بن شهر آشوب مازندرانی، نشر علامه، قم، ۱۳۷۹ ق، ج ۳، ص۲۲۵.

۴) کافی، محمد بن یعقوب کلینى، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۸۸ ق، ج ۲، ص ۲۵۲.

۵) مستدرک الوسائل، محدث نورى، مؤسسه آل البیت، قم، ۱۴۰۸ ق، ج ۱۱، ص ۳۷۲.

۶) مسند الإمام الرضا(ع)، شیخ عزیز الله عطاردی خبوشانی، مؤسسه طبع و نشر آستان قدس رضوی، ج ۱، ص ۲۱۹.

 

برگرفته از سایت راسخون

 

پایگاه اطّلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام

بازدیدها: 297