بیشک انقلاب اسلامی پدیدهای بینظیر میان انقلابهای بزرگ دنیا به شمار میآید بهطوریکه عظمت آن و شکوه حضور یکپارچه مردم برای پیریزی نظامی الهی، پیشبینی تمامی استراتژیستها و گزارشگران جهانی و منطقهای را بر هم زد و آنان را مجبور به کرنش در مقابل انقلاب نمود. قطعاً یکی از ویژگیهای اصلی انقلاب، رنگ و بوی عاشورایی آن بود که در به هم زدن معادلات به نفع نیروهای انقلابی تأثیری بسزا داشت.
انقلابی که از دهه «۱۳۴۰ و بهویژه محرم ۱۳۴۲» در ایران آغاز شد، چند ماه قبل از محرم (۱۳۸۳ ه ق خرداد ۴۲) طرح انقلاب سفید در رفراندومی نمایشی بهوسیله حکومت پهلوی به تصویب رسید و نوروز سال ۱۳۴۲ را امام خمینی رحمه الله علیه در پی مخالفت با این طرح عزای عمومی اعلام کرد. در ۲ فروردین ۱۳۴۲ عوامل رژیم با هجومی وحشیانه به مدرسه فیضیه در قم و مدرسه طالبیه در تبریز تعدادی از طلاب را مورد ضربوجرح قرار داده، مدارس دینی را به ویرانهای تبدیل کردند.
حوزه علمیه قم پس از فاجعه فیضیه به مدت چهل روز تعطیل شد و پس از اربعین شهدای فیضیه و با مراجعه تدریجی طلاب کار خود را آغاز کرد. امام خمینی رحمه الله علیه طی سخنانی به مناسبت شروع دروس حوزوی، شاه، عوامل رژیم پهلوی، اسرائیل و آمریکا را موردحمله قرارداد و از علما و مردم خواست که در مقابل مظالم رژیم پهلوی ساکت ننشینند
امام خمینی سپس در نامهای به علمای تهران اعلام کردند: حضرات آقایان توجه دارند اصل اسلام در معرض خطر است، قرآن و مذهب در مخاطره است. بااینحال تقیه حرام است و اظهار حقایق، واجب. «ولو بلغ ما بلغ» رژیم پهلوی نیز گستاخانه در مطبوعات و رادیو به مراجع و علما توهین میکرد. در چنین شرایطی محرم ۱۳۸۳ فرارسید. امام خمینی پیش از آغاز محرم از وعاظ خواست سیاستهای ضد اسلامی شاه و همدستی آن را با اسرائیل موردانتقاد قرار دهند. ایشان همچنان مقرر کردند که تا روز هفتم محرم مجالس وعظ و عزاداری بهطور عادی منعقد گردد و در صورت عدم تسلیم رژیم به خواستههای علما و مراجع، بهشدت از رژیم انتقاد کرده و با خواندن نوحهها و مرثیهها خاطره فاجعه مسجد گوهرشاد و مدرسه فیضیه را در اذهان مردم زنده نمایند.
قیام خونین ۱۵ خرداد ۱۳۴۲مقدمهای شد برای آغاز موجی عظیم علیه رژیم ستمشاهی پهلوی که نتیجه آن پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ بود. رژیم شاه مجدداً در اقدامی عجولانه در (۲۷ محرم) ۱۳۹۸، (۱۷ دیماه) ۱۳۵۶ با درج مقالهای در روزنامه اطلاعات، امام خمینی و قیامکنندگان پانزده خرداد را مورد اهانت قرارداد.
عکسالعمل مردم و طلاب نسبت به این اقدام رژیم بلافاصله در قالب تظاهرات در قم بروز پیدا کرد. گسترش انقلاب دو روز بعد در ۱۹ دیماه درحالیکه ماه محرم هنوز به پایان نرسیده بود، تظاهرات طلاب و مردم در قم به خاک و خون کشیده شد. رژیم شاه با توجه به تجربه ۱۵ خرداد تصور میکرد این بار نیز با سرکوب مردم میتواند موج اعتراضات مردمی را فروبنشاند. غافل از آنکه ملت عاشورایی ایران با استفاده از فرهنگ عاشورا، دست از مبارزه برنداشته و با تکیهبر تجربیات قبل، حرکت جدیدی را برای سرنگونی رژیم وابسته به بیگانگان آغاز کرده بودند. امام خمینی طی پیامی، قیام ۲۹ محرم ۱۳۹۸ را ادامه قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ دانست و اقدام رژیم را محکوم کرد.
مردم مبارز ایران با استفاده از سنت دینی برپایی اربعین که خود بخشی از شعائر حسینی است قیام مردم قم را به تبریز، یزد، کرمان و سراسر ایران گسترش دادند و بدین ترتیب سال سرنوشتساز ۱۳۵۷ فرارسید. عید نوروز ۱۳۵۷ مصادف با چهلم شهدای تبریز شد و عزای عمومی اعلام گردید.
ماه رمضان ۱۳۵۷ و نماز عید فطر آن سال نشان داد که رژیم شاه فاقد هر نوع مقبولیتی نزد مردم بوده است. رژیم شاه که دچار درماندگی شده بود، یکبار دیگر سعی کرد با آزمایش روشهای خشونتآمیز به قیام مردم ایران خاتمه بدهد. در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ میدان ژاله که ازآنپس میدان شهدا نامیده شد به کربلای دیگری تبدیل گردید و زن و مرد و کودک حاضر در میدان به جرم اسلامخواهی و عدالتطلبی به گلوله بسته شدند. از ۱۷ شهریور تا ۱۰ آذر که مصادف با اول محرمالحرام ۱۳۹۹ بود اتفاقات مهمی در ارتباط با انقلاب اسلامی رخ داد. اعلام حکومتنظامی و تشدید برخورد با مردم مسلمان ایران، هجرت امام خمینی از نجف به پاریس، اعتصاب کارگران و کارمندان دولت، فاجعه مسجد جامع کرمان، کشتار دانش آموزان و دانشجویان در سیزدهم آبان و تشکیل دولت نظامی ارتشبد ازهاری اتفاقاتی بود که در خلال این ماهها رخداده بود در طول دو ماه محرم و صفر سال اوجگیری انقلاب اسلامی، نقطه اوج آن، تاسوعا و عاشورای حسینی بود که بهکلی پایههای رژیم ستمشاهی لرزید.
لذا بهطور یقین فرهنگ عاشورائی روحانیت شیعه و مردم مسلمان ایران سبب شد تا در دو مرحله یعنی محرم سال ۱۳۴۲ و محرم ماه صفر ۱۳۵۶، موجب قیام مردم و حرکت انقلاب اسلامی گردد حرکتی که بر یکسری مؤلفههایی استوار است. دراینارتباط مؤلفههای فرهنگ و تعالیم عاشورا عبارتاند از:
-فرهنگ شهادت، فرهنگ مبارزه مستمر حق با باطل، فرهنگ طاغوت ستیزی و طاغوت زدایی، اصل پیروی از رضای خدا و مصالح مسلمین، فرهنگ پیشگیری از جرم و فساد قبل از وقوع آن در فرهنگ نظارت عمومی و امربهمعروف و نهی از منکر؛ این کلام امام رحمه الله علیه میتواند گویای بهرهگیری ایشان از مبانی مکتب امام حسین باشد: «امام حسین به ما آموخت درحالیکه ستمگران زمان به مسلمین حکومت میکنند در مقابل او، اگرچه قوای شما ناهماهنگ باشد، به پا خیزید و استنکار کنید. اگر کیان اسلام را درخطر دیدید، فداکاری کنید و خون نثار نمایید.»
امام راحل رحمه الله علیه در این زمینه میفرماید: اگر قیام حضرت سیدالشهدا علیهالسلام نبود، امروز هم ما نمیتوانستیم پیروز بشویم. تمام این وحدت کلمهای که مبدأ پیروزی ما شد، برای خاطر این مجالس عزاداری، مجالس سوگواری و این مجالس تبلیغ و ترویج اسلام میباشد.
برخی از علمای اسلامی بر این عقیدهاند که مهمترین انگیزه امام حسین علیهالسلام از این قیام، ایجاد حکومت اسلامی بوده است. امام خمینی رحمه الله علیه، در این زمینه میفرماید: زندگی سیدالشهدا علیهالسلام، زندگی حضرت صاحب علیهالسلام، زندگی همه انبیای عالم، همه انبیا (از اول، از آدم تا حالا) همهشان این معنا بوده است که در مقابل حکومت جور، حکومت عدل را میخواستند درست کنند ازاینرو یکی از مهمترین شعارهای انقلابیون، در دوران انقلاب این بود: «نهضت ما حسینیه، رهبر ما خمینیه»
امام راحل رحمه الله علیه در ادامه این موضوع فرمودند: «کیفیت مبارزه را اینکه قیام در مقابل یک حکومت قلدری که همهجا را در دست دارد، با یک عده معدود چه طور باشد، اینها چیزهایی است که حضرت سیدالشهدا به ملت آموخته است».
در پایان میتوان گفت: گفتمان انقلاب اسلامی نشات گرفته از فرهنگ عاشورائی است فرهنگی که توانست رژیم طاغوت و ضد اسلامی پهلوی را ساقط و نظام جمهوری اسلامی ایران را برپا نماید گفتمانی که ریشه در اندیشههای عاشورائی امام زحمه الله علیه دارد.
بازدیدها: 155