تا ساحل آرامش – استاد عباسی ولدی – قسمت ۱9 – گام سوم: سنگ محک – ملاک تصمیم گیری 1

گام سوم: سنگ محک

برای تصمیم‌هایمان، ملاک ثابت و صحیحی داشته باشیم

(قسمت اول)

تصمیم‌های ما، فرصت‌ بالا رفتن ما را رقم می‌زند. برای رسیدن به تصمیم‌های طلایی، سنگ محک را همیشه همراه داشته باش.

یکی از مشکلات زندگی مشترک، نداشتن معیار ثابت و مشخّص برای قضاوت و تصمیم‌گیری است. مهم‌ترین معیار متغیّر، خواستِ مردم است. متأسّفانه بسیاری از زندگی‌ها، آغاز و انجامشان بر اساس خواست مردم است. در این که: چه همسری را انتخاب کنیم؟ چگونه مراسم عقد و عروسی را برگزار کنیم؟ مراسم جشن تولّدمان چگونه باشد؟ مراسم دفن و کفن و فاتحه‌خوانی را با چه کیفیتی برگزار کنیم؟ در اینها، همه و همه، خواستِ مردم، حرف اوّل و آخر را می‌زند. زندگی‌ای که خواستِ مردم، تعیین کنندۀ مسیرش باشد، هیچ گاه به نقطۀ خوش‌بختی و آرامش نخواهد رسید. از آن جا که سلیقۀ مردم با یکدیگر تفاوت دارد، زندگی مشترکی که بر اساس خواستِ مردم پیش می‌رود، همیشه متزلزل است.

گاهی به قدری در تن دادن به خواست مردم پیش می‌رویم که حتّی حاضریم بر خلاف عقاید خود، عمل کنیم، امّا نظر مردم را جلب کنیم؛ یعنی دینمان را برای دنیای دیگران بدهیم. در معارف دینی، چنین کسی از بدبخت‌ترینِ مردم، معرّفی شده است.[1] برخی حتّی در اصل ازدواج هم با توجّه به نگاه مردم، تصمیم می‌گیرند؛ یعنی با کسی ازدواج می‌کنند که مردم، او را بپسندند. در این گونه ازدواج‌ها، نباید منتظر عاقبت خوشی بود.[2] کسی که به دنبال تأمین نظر مردم، حتّی به قیمت زیر پا گذاشتن وظایف دینی است، در جلب توجّه مردم هم ناموفّق خواهد بود. نگاه مردم به هیچ وجه نمی‌تواند معیار قابل اعتمادی برای زندگی باشد؛ چرا که به قدری نظر مردم تحت تأثیر شرایط تغییر می‌کند که ستایشگر دیروز من، سرزنش کنندۀ امروز من خواهد بود.[3] چنین کسی، نه تنها دلِ مردم را به دست نخواهد آورد، بلکه خدا را هم از دست خواهد داد و به قول قدیمی‌ها، از این جا رانده و از آن جا مانده خواهد شد.[4] رضایت مردم، به دست آوردنی نیست و زبانشان هم قابل کنترل نیست. پس زحمت بیهوده، چرا؟[5]

می‌خواستم به دنیا بیایم؛ در زایشگاه دولتی. پدربزرگم به مادرم گفت: فقط بیمارستان خصوصی![6]

مادرم گفت: چرا؟

پدربزرگم گفت: مردم، چه می‌گویند؟

می‌خواستم به مدرسه بروم؛ مدرسۀ سر کوچه‌مان. پدرم گفت: فقط مدرسۀ غیرانتفاعی!

مادرم گفت: چرا؟

پدرم گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

به رشتۀ انسانی علاقه داشتم. مادرم گفت: فقط ریاضی.

گفتم: چرا؟

گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

می‌خواستم با دختری روستایی ازدواج کنم. خواهرم گفت: مگر من بمیرم!

گفتم: چرا؟

گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

می‌خواستم پول مراسم عروسی‌ام را سرمایۀ زندگی‌ام کنم. پدر و مادرم گفتند: از روی نعش ما بگذر؛ ولی این کار را نکن.

گفتم: چرا؟

گفتند: مردم، چه می‌گویند ؟

می‌خواستم به اندازۀ جیبم، خانه‌ای در پایینِ شهر اجاره کنم. مادرم گفت: وای بر من!

گفتم: چرا؟

گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

اوّلین مهمانی پس از ازدواجم بود. می‌خواستم ساده باشد و صمیمی. زنم گفت: شکست؟ به همین زودی؟!

گفتم: چرا؟

گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

می‌خواستم ماشینی مدل پایین بخرم تا عصای دستم باشد. زنم بر صورتش زد و گفت: خدا مرگم بدهد!

گفتم: چرا؟

گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

بچّه‌ام می‌خواست به دنیا بیاید؛ در زایشگاه عمومی. پدرم گفت: فقط بیمارستان خصوصی.

گفتم: چرا؟

گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

فرزندم می‌خواست به مدرسه برود؛ رشتۀ تحصیلی‌اش را برگزیند، ازدواج کند و… .

می‌خواستم بمیرم. بر سرِ قبرم بحث شد. پسرم گفت: پایینِ قبرستان.

زنم جیغ کشید.

دخترم گفت: چه شده؟

زنم گفت: مردم، چه می‌گویند ؟

مُردم. برادرم برای مجلس ترحیم، مسجد ساده‌ای را در نظر گرفت. خواهرم اشک ریخت و گفت: مردم، چه می‌گویند؟

سنگ قبر ساده‌ای بر روی مزارم گذاشتند؛ امّا برادرم گفت: مردم، چه می‌گویند ؟ خودش سنگ قبری برایم سفارش داد که عکسم را رویش حک کرده بودند.

حالا من در این جا در حفرۀ تنگی، خانه کرده‌‌ام و تمام سرمایه‌ام برای ادامۀ زندگی تا ابد، یک جمله بیش نیست: «مردم، چه می‌گویند؟». مردمی هم که عمری نگران حرف‌هاشان بودم، لحظه‌ای نگران من نیستند!

برای این که کسی فکر نکند نظر مردم را به هیچ وجه در زندگی نباید در نظر گرفت، این نکته را تذکّر می‌دهیم که منظور از این حرف‌ها، آن نیست که زندگی خود را بدون ذره‌ای اعتنا به نظر مردم، پیش ببریم؛ بلکه مقصود آن است که توجّه کردن به نظر مردم، باید حدّ و اندازه‌ای داشته باشد. ما نباید همچون آفتاب پرستی بشویم که در هر کجا رنگ همان جا را می‌گیرد. هرچه هست، باید در زندگی معیارهای ثابتی وجود داشته باشد، باید در زندگی، خطّ قرمزهایی کشید و به هیچ وجه به کسی اجازه نداد که ما را به آن سوی خط قرمزها بکشانَد. اگر ما بخواهیم طبق میل مردم زندگی کنیم، اصلاً نمی‌توانیم زندگی کنیم. زیرا یک نظر و دو نظر که نیست. به انسانیت انسان باید بر بخورد که از خود، اراده‌ای نداشته باشد و افسار زندگی خود را به دستِ این و آن بدهد. تا کِی می‌توان مردم را راضی نگه‌ داشت؟ برخی از این مردم، خودشان سلیقه و رأی ثابتی در زندگی ندارند. هر روز، یک سازی می‌زنند که با آهنگ دیروزشان، متفاوت است. من چگونه می‌توانم زندگی‌ام را با خواست آنها تطبیق دهم و نام «زندگی» را هم بر آن بگذارم؟

باید باور کرد کسی که رابطۀ خود با خدا را اصلاح کند، خداوند، رابطۀ او و مردم را اصلاح خواهد کرد.[7] خداوند، محبّت کسی را که در زندگی به وظیفۀ خویش در قبال معبودش عمل می‌کند، در دلِ مردم قرار می‌دهد.[8]

(تا ساحل آرامش ج1 ص47؛استاد محسن عباسی ولدی )

[1]. پیرمردی شامی از امیر مؤمنان علی علیه السلام  پرسید: بدبخت‌ترین خلق خدا کیست؟ امام علیه السلام فرمود: «کسی که دینش را به دنیای دیگری می‌فروشد»(بحار الأنوار، ج 72، ص 301).

[2]. رسول خدا صلی الله علیه و آله  فرمود: «کسی که زنی را به حلال و از مال حلال به ازدواج خود در بیاورد، در حالی که مقصود او از این ازدواج، فخرفروشی و خودنمایی باشد، خداوند به وسیلۀ این ازدواج، جز بر ذلّت و خواری او نخواهد افزود و در قیامت به اندازۀ بهرۀ او از این زن، وی را بر لبۀ جهنّم، نگاه خواهد داشت…» (وسائل الشیعة، ج 20، ص۵۲).

[3]. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «کسی که با آنچه خدا را به خشم می‌آورَد، به دنبال کسب رضایت مردم است، چنان خواهد شد که مردمی که او را ستایش می‌کردند، وی را سرزنش خواهند نمود. کسی هم که طاعت الهی را به قیمت کاری که مردم را به خشم می‌آورد، ترجیح دهد [یعنی کاری را انجام دهد که اطاعت خداست؛ امّا مردم به جهت آن کار، از او خشمگین می‌شوند]، خداوند، او را از دشمنی هر دشمن و حسادت هر حسود و سرکشی هر یاغی‌ای، کفایت خواهد کرد و خداوند، یار و پشتیبان او خواهد بود»(همان، ج 16، ص 1۵3).

[4]. مردی از اهل کوفه به امام حسین علیه السلام  نامه نوشت که: «ای آقای من! مرا به خیر دنیا و آخرت، آگاه کن». امام علیه السلام در پاسخ او نوشت: «بسم الله الرحمن الرحیم. امّا بعد، همانا کسی که رضایت خدا را به قیمت خشم مردم به دست می‌آورد، خداوند، او را از مردم، کفایت می‌کند و هر کسی که رضایت مردم را به قیمت خشم خداوند طلب کند، خداوند، او را به مردم، واگذار خواهد کرد. والسّلام!» (مستدرک الوسائل، ج 12، ص 209).

[5]. امام صادق علیه السلام فرمود: «رضایت مردم را نمی‌توان به دست آورد و زبانشان را نمی‌شود کنترل کرد» ( الأمالی، شیخ صدوق، ص103).

[6]. شنیدم که برخی برای به دنیا آمدن فرزند خود، بیمارستان خصوصی را انتخاب می‌کنند؛ آن هم به این دلیل که مردم نگویند فرزند فلانی، در بیمارستان دولتی به دنیا آمده است! همین، باعث شد این متن را بنویسم.

[7]. امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: «کسی که رابطۀ خود و خدا را اصلاح کند، خداوند، رابطۀ او و مردم را اصلاح خواهد کرد» ( الخصال، ج1، ص129).

[8]. <إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا؛ کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند، به زودى [خداى‏] رحمان، براى آنان محبّتى [در دل‌ها] قرار مى‏دهد> (سورۀ مریم: 19، آیۀ96).

بازدیدها: 272