تفسیر تسنیم (تفصیلی)| جلد1،سوره حمد،آيه 1،لطايف و اشارات؛عينيت يا مغايرت اسم با مسما

3– عينيت يا مغايرت اسم با مسما  

اختلاف متكلمان پيشين بر سر عينيت يا مغايرت اسم با مسما، ناظر به اسماى حقيقى و تكوينى ذات اقدس الهى است، نه اسماى لفظى او؛ چون هيچ موحدى الفاظ يا مفاهيم نامهاى خداوند را عين ذات مسماى به آنها نمى داند.

توضيح اين كه، اسم، چنانكه در بحث تفسيرى گذشت، معانى مختلفى دارد؛ در عرف و لغت بر لفظ دال بر مسما اطلاق مى شود و در اصطلاح اهل معرفت به معناى ذات همراه با تعين است و بنا بر اين اصطلاح خاص، نامهاى لفظى ذات و صفات خداى سبحان اسم اسم الاسم است ؛ مانند اسمايى كه در قرآن كريم و روايات و ادعيه، نظير دعاى جوشن كبير آمده است و مفاهيم نامهاى لفظى اسم الاسم است.

آثار و بركاتى كه در برخى روايات و ادعيه مانند دعاى سمات براى اسماى الهى ذكر شده، مانند گسترده شدن زمين، بر افراشته شدن كوهها و يا آفرينش عرش، كرسى و ارواح، نتيجه اسماى لفظى نيست ؛ زيرا همان گونه كه گذشت هرگز با لفظ و يا مفهوم نمى توان بر جهان عينى اثر گذاشت، بلكه منظور از آن اسماء همان ذات خداوند با تعين خاص است كه با آن تعين اين امور آفريده مى شود: و بكل اسم رفعت به سماءك و فرشت به اءرضك و اءرسيت به الجبال و اءجريت به الماء و سخرت به السحاب و الشمس و القمر و النجوم و الليل و النهار و خلقت الخلائق كلها ⁽⁵⁷³⁾ باسمك الذى خلقت به عرشك… ⁽⁵⁷⁴⁾

نكته: در برخى روايات، احصاى نامهاى خداى سبحان عامل ورود به بهشت معرفى شده است: ان لله تسعة و تسعين اسما من اءحصيها فقد دخل الجنة ⁽⁵⁷⁵⁾ مراد از احصاى اسماء، بر شمارى و استخراج رقم و عدد اسماء نيست، بلكه منظور، متخلق شدن به حقايق آنهاست و گرنه شمارش و تلفظ اين نامهاى مقدس، عبادتى لفظى است و آنچه مايه راهيابى به بهشت است، تخلق به حقايق اين نامها و اوصاف است.

بازدیدها: 34