تفسیر تسنیم (تفصیلی)| جلد۱،پیشگفتار مفسر، فصل سوم؛شبهه دوم: انحصار فهم قرآن به اهل عصمت

شبهه دوم: انحصار فهم قرآن به اهل عصمت

گروهى از اخباریان با استناد به برخى روایات غیر معتبر، معتقد بودند که آیات قرآنى و احادیث نبوى صلى الله علیه و آله و سلم رمز گونه و معماست و جز مخاطبان اصلى آن ( حضرات معصومین علیهم السلام ) آن را نمى فهمند و از قبیل محاورات عرفى نیست تا مقصود گوینده از آن، تفهیم عموم مردم باشد. بنابراین، استنباط احکام نظرى از ظواهر آیات قرآن و روایات نبوى صلى الله علیه و آله و سلم بدون روایات امامان ( علیهم السلام ) جایز نیست. محدث استر آبادى که از پایه گذاران شیوه اخبارى گرى است مى گوید:

… و ان القرآن فى الاءکثر ورد على وجه التعمیه بالنسبه الى اذهان الرعیه و کذلک کثیر من السنن النبویه و انه لا سبیل لنا فیما لا نعلمه من الاءحکام النظریه الشرعیه، اءصلیه کانت اءو فرعیه الا السماع من الصادقین (علیهما السلام ) و انه لا یجوز استنباط الا حکام النظریه من ظواهر کتاب الله و لا ظواهر السنن النبویه ما لم یعلم اءحوالهما من جهه اءهل الذکر (علیهم السلام ) بل یجب التوقف و الاحتیاط فیهما… ^(۱۵۳)

آنان فهم قرآن را منحصر به معصومین (علیهم السلام ) و باب ادراک آن را بر روى دیگران مسدود مى دانستند. برخى از دلایل آنان عبارت است از:

الف: اخبارى که تفسیر به راءى را نکوهش مى کند.

ب: روایت لیس شى ء اءبعد من عقول الرجال من تفسیر القرآن ^(۱۵۴) که تفسیر قرآن را مقدور عقل بشر عادى نمى داند؛ پس باید در تفسیر آن فقط از معصوم استفاده کرد.

ج: سخن امام صادق (علیه السلام ) به ابوحنیفه که مدعى افتاء و معرفت حقیقى قرآن بود: یا اءبا حنیفه !لقد ادعیت علما، ویلک ما جعل الله ذلک الا عند اءهل الکتاب الذین اءنزل علیهم ویلک و لا هو الا عند الخاص ‍ من ذریه نبینا محمد صلى الله علیه و آله و سلم و ما ورثک الله من کتابه حرفا ^(۱۵۵)

د: سخن امام باقر (علیه السلام ) به قتاده فقیه اهل بصره:... بلغنى اءنک تفسیر القرآن ؟ قال له قتاده: نعم. یا قتاده ان کنت انما فسرت القرآن من تلقاء نفسک فقد هلکت و اءهلکت و ان کنت قد فسرته من الرجال فقد هلکت و اءهلکت. و یحک یا قتاده !انما یعرف القرآن من خوطب به . ^(۱۵۶)

در برخى از جوامع روایى ادعا شده است که این گونه روایات متواتر، و دلالت آن قطعى است. ^(۱۵۷)

بازدیدها: 90