خداوند راهی را برای بندگان مشخص کرده تا با پیمودن آن به کمال برسند و آن بندگی و صراط مستقیم «وَ أَنِ اعْبُدُونی هذا صِراطٌ مُسْتَقیم». (۱) از اول بلوغ ما باید بنده صالح خدا باشیم. خداوند همه پیامبران را نیز عبد و بنده صالح خود تربیت و مبعوث می کند تا به مردم این معنا را یاد دهند و آن ها را بنده تربیت کنند.
خداوند در قرآن اطاعت از سه فرمان را واجب کرده است:
* اطاعت از فرمان خدا «أَطیعُوا اللَّهَ»(۲)
* اطاعت از فرامین پیامبر «مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ»(۳)
* اطاعت از فرامین أولی الأمر، کسانی از خود شما که حق دارند فرمان بدهند. «وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ»(۴)
این سه فرمان امروز در رساله های عملیه آمده است. اطاعت این سه فرمان دنیا و آخرت را آباد می کند.
* چرا اطاعت از فرامین خدا سخت است؟
انسان گرفتار غرایز بوده و نفس امّاره بر او حاکم است؛ شیطان هم قسم خورده نگذارد انسان ها صراط مستقیم را بپیمایند. «لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقیم» (۵) من بر سر راه مستقیم تو، در برابر آنها کمین مى کنم. کاری می کنم مردم گوش به فرمان خدا ندهند.
چون خدا دید مردم گرفتار چنین دشمنی هستند، تعداد زیادی آیات به عنوان تهدید از مخالفت فرمان خدا یا تشویق بر اطاعت فرمان خدا نازل کرد. تا انسان وادار به کار خوب و ترک کار بد شود. آیاتی که عذاب های اخروی و نعمت های بهشتی را بیان می کند، از این دسته آیات اند که به انسان کمک می کند در دو راهی اطاعت خدا و نافرمانی او جانب تقوی را ترجیح دهد. کم آیه ای پیدا می کنید که در آن امر به تقوی وارد نشده باشد.
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: خدا در اولین شریعتی که نازل کرد به مردم دستور داد تقوی را رعایت کنیم. قرآن کریم نیز همین مضمون آمده است: «وَ لَقَدْ وَصَّیْنَا الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ إِیَّاکُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ» (۶)
و ما به کسانى که پیش از شما، کتاب آسمانى به آنها داده شده بود، سفارش کردیم، (همچنین) به شما(نیز) سفارش مى کنیم که از(نافرمانى) خدا بپرهیزید.
منافع مادی و معنوی تقوی در قرآن بیان شده است: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ» (۷) و اگر اهل شهرها و آبادی ها، ایمان مى آوردند و تقوا پیشه مى کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها مى گشودیم.
اگر مردم مؤمن و متقی بودند، خدا به اندازه نیاز باران می فرستاد و زمین سبز می شد و أرزاق عمومی انسان ها به وفور یافت می شد.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر سال به یک اندازه باران می بارد، منتهی وقتی اهل منطقه ای گناه می کنند، خداوند سهم باران آن ها را به بیابان ها و دریاها می فرستد.
قرآن تقوی را در جنگ هم مؤثر معرفی کرده است: « وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْئاً» (۸)
(امّا) اگر (در برابرشان) استقامت و پرهیزگارى پیشه کنید، نقشه هاى (خائنانه) آنان، به شما زیانى نمى رساند.
یکی از آثار تقوای مستمر این است که در تنگناهای دنیا برایش گشایش فراهم می شود. «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً * وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ» (۹) هر کس تقواى الهى پیشه کند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مى کند، * و او را از جایى که گمان ندارد روزى مى دهد.
تقوی سبب می شود انسان راهی را برود که از اول باید همان راه را می رفت، اما انسان بی تقوی ممکن است چهل راه طی کند و موفق هم نشود. موضوع کتاب آسمانی ما هدایت انسان ها به صراط مستقیم و اطاعت فرامین خداست که از طریق انجام واجبات و ترک محرمات تحقق می یابد.
کار ما طلبه ها دو چیز است:
* اسلام شناس شویم و دین را به مردم یاد دهیم؛
* خودمان به دانسته های مان عمل کنیم تا در جامعه تأثیر مثبت داشته باشیم.
پاورقی:
(۱)- یس، ۶۱٫
(۲)- آل عمران ۳۲٫
(۳)- نساء ۸۰٫
(۴)- نساء ۵۹٫
(۵)- اعراف، ۱۶٫
(۶)- نساء، ۱۳۱٫
(۷)- اعراف، ۹۶٫
(۸)- آل عمران، ۱۲۰٫
(۹)- طلاق، ۳-۲٫
بازدیدها: 363