تکلیف هرانسانی به اندازه طاقت و ظرفیت وجودی او است
حجت الاسلام والمسلمین انصاریان:
تکلیف هرانسانی به اندازه طاقت و ظرفیت وجودی او/ مبتنی بر آیات قرآن، آن دسته از مومنین که از آنچه نهی شدند کنارهگیری کرده و از گناهان کبیره نیز پرهیز دارند، گناهان صغیرهای که مرتکب شدند، در سایه لطف الهی بخشیده خواهد شد.
حجت الاسلام والمسلمین انصاریان گفت: طبق آیات و روایات واصله، بهشت مبتنی بر تفاوتهای موجود در ظرفیت مومنین درجات و مرتبههای ۸ گانه دارد و آن دسته از مومنین که در مرتبه نخست جایگاه دارند، با دیدن مرتبههای بالاتر دچار حسرت و اندوه نمیشوند، چرا که هر مومنی در بهشت در آرامش بوده و از مرتبه خود رضایت کامل دارد.
به گزارش خبرنگار قرآن و معارف؛ حجتالاسلاموالمسلمین حسین انصاریان، استاد حوزه علمیه به مناسبت فاطمیه اول در مسجد طالقانی تهران به ادامه مبحث ”تبیین جایگاه مومنین” پرداخته و در این راستا ضمن اشاره به این که پروردگار عالم هر یک از مومنین را با ظرفیت وجودی خودش سنجش خواهد کرد بیان داشت: این که مباحثی درباره جایگاه مومنین در برزخ و قیامت مطرح میشود، نباید برای مخاطب به دلیل فاصله وجودی خود با اولیای الهی، گمانه یأس و ناامیدی ایجاد کند، چراکه پرودگار عالم ایمان و عمل و اخلاق و خلوص و معرفت را به اندازه گنجایش وجودی هر فرد از او خواسته و یقینا آنچه از انبیا و ائمه و اولیای الهی میخواهد از ما طلب نمیکند، چون ظرفیت وجودی ما تحمل و وسعت چنین اعمالی را ندارد و خداوند متعال هیچگاه از بندگانش تکلیف ”مالایطاق” نمیخواهد و عملی را از کسی که توان انجام آن را ندارد نمیطلبد. فیالمثل از ما نمیخواهد که خلوص اعمالمان در حد حضرت ابراهیم (ع) باشد.
وی در ادامه ضمن اشاره مجدد به حدیثی از حضرت امیر (ع) در خصوص درجات مختلف بهشت از دیدگاه آیات و روایات پرداخته و گفت: پروردگار در قرآن مجید در بسیاری از آیات به عبارت ”جنات”، جمع ”جنت” اشاره کرده و در تأیید این امر حضرت علی(ع) نیز درجات جنات را ۸ مرتبه عنوان کرده و میفرمایند: بهشت ۸ مرتبه یا مقام دارد که البته باهم تفاوت داشته و هر مرتبه آن براساس تفاوت و ظرفیت وجودی مومنین رتبهبندی شده است و هر مومن در هر جایگاهی که قرار گرفته از آن راضی بوده و در آرامش کامل است و نسبت به رتبههای بالاتر دچار غبطه و حسرت و اندوه نمیشود.
استاد حوزه علمیه در ادامه به تشریح آیهای از جزء سی پرداخته و عنوان کرد: در جزء سی قرآن کریم (سوره قارعه) آیه ”مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ” آمده است که ”ثقل موازین” در این آیه به معنای سنگینی و ترازو نیست، بلکه اشاره به ارزش اخلاقی و باطنی انسان دارد و طبق آیه ”فَهُوَ فِی عِیشَهٍ رَاضِیَهٍ” یعنی در بهشت به هر کس هر رتبهای که از جانب پروردگار به وی عطا شده راضی و خشنود است.
وی در ادامه ضمن اشاره به درجات و مراحل ابتدایی ایمان تصریح کرد: ما هم در حد ظرفیت خودمان مومن هستیم، یعنی به خداوند متعال ایمان داریم، به قیامت و نبوت و امامت باور داریم و اهل گناهان کبیره اعم از قتل و ربا و زنا و تجاوز به حقوق دیگران و خوردن مال یتیم هم نیستیم، پس خداوند متعال با ما مبتنی بر آیه ۳۱ سوره نساء که میفرماید ”إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ”، ”اگر از گناهان بزرگى که از آن نهى مىشوید پرهیز کنید، گناهان کوچکتان را بر شما مىپوشانیم” رفتار خواهد کرد. چرا که منظور ما از گناه، مخالفت یا دشمنی با حضرت حق نبوده بلکه از سر غفلت و ضعف ایمان از ما خطا سر زده است.
استاد حوزه علمیه در ادامه به سوال عمربن عمید، عالم اهل تسنن شهر بصره، از امام صادق (ع) راجع به آیه ۳۱ سوره نساء اشاره و بیان کرد: از امام ششم سوال شد که گناهان کبیره کدامند که در آیه ذکر شده اگر از آنها دوری کنیم، گناهان کوچک ما بخشیده خواهد شد، حضرت در پاسخ فرمودند هر گناهی که در قرآن پس از ذکر آن خداوند متعال در صورت توبه نکردن، تهدید به عذاب کرده و وعده عقاب داده، کبیره است که در مجموع شامل بیست آیه میشود. پس از پاسخ امام صادق (ع) عمربن عمید، خطاب به حضرت بیان کرد، حقا که خداوند متعال به فرموده قرآن کریم که ” اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ”، میداند تبلیغ و تبیین مسائل الهی را در چه خانوادهای قرار دهد.
حجت الاسلام والمسلمین انصاریان در بخش دیگری از سخنان خود به یک توصیه اخلاقی اشاره و عنوان کرد: متأسفانه اکثر ما به خود حق میدهیم در اموری که بدان اطلاع و اشراف کامل نداریم، نظر دهیم. برای نمونه من که در مباحث سیاسی یا حتی مهندسی و پزشکی سررشتهای ندارم، نباید در این حوزهها اظهار نظر کنم. همینطور در امور فقهی نیز صاحبنظران این حوزه باید اظهار نظر کنند، به تعبیر دیگر وظیفه ما در واقع مراجعه به اهل نظر در هر حوزه است ولاغیر.
حجت الاسلام والمسلمین انصاریان در پایان عرایض خود ضمن جمعبندی مباحث مطرح شده، خاطرنشان کرد: مبتنی بر آیات و روایات واصله، اولا، مومنان ۸ گروهند که بایکدیگر هموزن و همرتبه نیستند، ثانیا، هر فردی به اندازه عمل به تکلیف و ظرفیت وجودی خود در بهشت متنعم و بهرهمندشده و از رتبه و درجه خود، بیآنکه حسرت رتبه بالاتر را بخورد، راضی و خشنود است و در نهایت خودمان را مطرود درگاه الهی ندانیم، چرا که به اندازه توفیق داده شده و نیز به لطف حق اهل کبائر (گناهان کبیره) نیستیم و لذا به فرموده قرآن امید داریم که لغزشها و گناهان صغیره و کوچکی که مرتکب شدیم، بحشیده شده و ما اهل نجات شویم. در حقیقت دین خدا سهل است نه مشکل و نکته کلیدی این است که از هر کس به قدر طاقتش تکلیف خواسته شده و نه بیشتر. برای نمونه اگرچه جهاد و شهادت در رکاب اباعبدالله (ع) در روز عاشورا رتبه بسیار بالایی داشت، اما به خواست الهی، تکلیف جهاد به دلیل ضعف، تب و بیماری شدید از حضرت سجاد (ع) برداشته شد و در واقع مشیت خداوند متعال بر این قرار گرفت که حضرت شهید نشده و بمانند تا طی ۳۵ سال پس از واقعه کربلا برای ما به زبان دعا معارفی به یادگار گذارند که سعادت ابدی در پی دارد. برای نمونه اگر حضرت سجاد (ع) به زیبایی تمام به این جمله که”یا من فی البحار عَجائبُکَ” اشاره نکرده بودند، ما از شگفتی خلقت در دریاها غافل بودیم.
بازدیدها: 0