حجاب؛ سلاح زن مسلمان

درک ما از بازنمایی حجاب زن مسلمان در وهله اول، ادراکی است که توسط رسانه ها ساخته و ایجاد شده و در وهله دوم وابستگی این درک به قدرت و گفتمان ویژه ای است که رسانه ها در خدمت آن قرار گرفته اند.

سوژه در دورن خود گفتمان تولید میشود. این سوژه ی متعلق به گفتمان نمیتواند بیرون از گفتمان وجود داشته باشد زیرا باید تحت سلطه ی آن باشد. سوژه باید مطیع قواعد و قراردادها و صورت بندی های قدرت باشد.

رسانه ها هر روز به صورت مستقیم و غیر مستقیم از طریق بیان یا حذف، با استفاده از تصاویر یا کلمات، به صورت سرگرمی، خبر، آگهی و… حوزه هایی از معنی، ارتباط و نماد را تولید میکنند، آنها صورت های نمادینی را انتقال میدهند که به تحکیم و حفظ روابط قدرت خدمت میکنند.

امروزه، رسانه های جهانی که گستره ی پوشش فراملّی دارند، مهمترین هدف خود را انگاره سازی با هدف تأمین منافع و مصالح قدرتهای جهانی قرار داده اند. اهداف کلانی مثل توجیه افکار عمومی برای فرایند جهانی سازی. تقریباً غالب رسانه های جهانی امروزه قرائت و روایت نزدیک به هم و قریبی از تحولات و رویدادهای پیرامونی دارند.

زنان مسلمان پایبند به دین و فعال در عرصه های مختلف، به واسطه ی شاخصه ی حجاب مورد توجه خاص غرب و رسانه های غربی قرار گرفته اند، به گونه ای که حجم قابل توجهی از فضای تبلیغاتی رسانه های غرب با شعار دفاع از حقوق زن مسلمان بستری برای اعمال خشونت های روانی علیه آنان شده است.

با در نظر گرفتن این مطلب که غرب در تبلیغات رسانه اولین ابزار عملیات روانی است، با رسانه های خود می کوشد تا اسلام را به عنوان سیستمی ضد حقوق زن به افکار عمومی جهان معرفی کند.

تحلیل محتوای متون رسانه های بررسی شده نشان میدهد که زنان مسلمان با حجاب چادر و عفت و حیایی که مشخصه ی آنهاست بازنمایی شده اند.

ارتباط حجاب زن مسلمان، با خشونت، به شدت به چشم میخورد.

بررسی واژگانی پیام های رسانه ای نشان میدهد در معرفی زن مسلمان، رسانه های غربی به عنوان سوژه آنها را در مقام فرودستی قرار می دهند. و ایشان مرکز تفکر و خشونت مردسالارانه تصویر شده اند که بی چون و چرا از شوهرانشان تبعیت می کنند. در مقابل، زن غربی مظهر پیشرفت، آزادی، زیبایی، روشنفکری و… مطرح می شود.

نشریه دی ولز آلمان در شماره ای از آن، در بازنمایی، حجاب زن مسلمان را نشانه ذلت توصیف می کند: حجاب زن مسلمان نشانه ی ذلت است و زنان با تمایلات غربی مدرن که روز به روز گسترش می یابند، فریاد سر میدهند آنان را متوقف کنید(منظور زنان با روسری است.)

رسانه های غربی با انعکاس موفقیت زنان مسلمان غیر محجبه! با ابزار نمایی روش زندگی و ایدئولوژی زنان وضعیت ایشان را مثبت نشان میدهند.

به عنوان مثال مجله ی زایت در مورد زنان مدرن مراکش مطلبی تحت این عنوان نوشته بود:

این گزارش در کنار پرنسس لاله فاطمه زهرا مدیر عامل اتحادیه زنان مراکش یک زن تهیه کننده یک شرکت دار یک باستان شناس و یک هنرپیشه را به تصویر کشیده است که از قشر متمول بوده و گاهی تحصیلات خارج از کشور دارند. جزء زنانی که قربانی یک زندگی سنتی ترحم انگیز نبوده و سبک زندگی آنها شبیه زنان موفق غربی است. زنان مدرن با استقلال مالی و متکی به خود!

رسانه ها با روش هایی به گفتمان شخصیت میدهند: زن بنیادگرا، زن قربانی خشونت، زن تحقیر شده، زن سزکوب شده، تروریسم و …

تحلیل محتوای رسانه های غربی در نحوه ی بازنمایی آنها از حجاب نشان میدهد پیام های رسانه ای مربوط به حجاب و پوشش اسلامی زنان به این پدیده دو دسته صفات شخصیتی اطلاق می شود و بازتاب مکرر آن در تولیدات رسانه ای به تقویت نسبت این صفات به حجاب زن مسلمان در افکار عمومی جهان می پردازد.

• بازنمایی از حجاب به عنوان عامل نقض حقوق زنان مسلمان با پیام های زیر:

نماد نقض حقوق بشر

نماد نقض حقوق زنان

نماد تبعیض علیه زنان

نماد خشونت علیه زنان

نماد ظلم به زن

نماد موجود درجه دوم

نماد عدم تساوی زن و مرد

رادیو آمریکا اعمال و رفتارهای غلط از سوی مردان مسلمان را به روح اسلام و قوانین حقوقی آن برمی گرداند و بیان میکند: نقص حقوق زنان در کشورهای اسلامی ریشه در قوانین دینی دارد.

این در حالی است که اصل موضوع نقض حقوق زنان و اعمال خشونت علیه آنان در کشورهای غربی به وفور یافت می شود از جمله مطالعات مربوط به خشونت علیه زنان در انگلیس نشان میدهد که از هر ده زن، شش زن مورد خشونت واقع می شوند و هر سه روز یکبار یک زن کشته میشود.

• بازنمایی از حجاب به عنوان نماد سیاسی اسلام تندرو با پیام های زیر:

نماد مبارزه ی منفی با سکولاریسم

نماد اصولگرایی

نماد رجعت به دوران قبل از رنسانس

نماد پایبندی به دین

نماد همگرایی با بنیادگرایی

نماد ترویج اسلام در غرب

از دیدگاه کارشناسان حقوقی مسائل زنان، در اسلام پوشش زنان مسلمان بیشتر نماد سیاسی بوده و در واقع بنیادگرایان برای برگرداندن زنان به قبل از رنسانس آنها را مجبور به حجاب کرده اند و زنانی که خواه ناخواه توانایی همسویی با مدرنیته را نداشته و مفهوم تساوی حقوق را نمیدانند، ترجیحاً به دین و سنّت روی میآورند.

رسانه های غربی زنان هوشمند، توانا و مستقل که رشد و شکوفایی توانایی های خود را در سایه ی اسلام ببیند را کاملاً مورد تفاضل قرار میدهند و تلاش میکند تا الگوی ذهنی غرب از اسلام و زنان مسلمان را به مخاطبین القاء کنند، اگرچه این تصویر ذهنی با واقعیت در تضاد کامل باشد.

***

علی رغم تمام آنچه ذکر شد و با وجود اقداماتی چون شخصیت پردازی و انتساب صفات منفی چون: تروریسم، خشونت طلب، خطرناک، نماد عقب ماندگی، مانع آزادی و حقوق زن و ممنوعیت حضور زنان محجبه در مراکز و نهادهای آموزشی و یا ممنوعیت اشتغال ایشان و سایر سخت گیری های رایج در کشورهای اروپایی نسبت به زنان مسلمان محجبه، امروز، دنیای غرب در مواجه با قشری از زنان مسلمان آگاه اذعان می دارند، که هر روز بر تعداد این زنان در کشورهای مختلف اسلامی و حتی غیر اسلامی، افزوده میشود. زنان محجبه ای که در مسائل اجتماعی- سیاسی فعالانه شرکت می کنند و برای بیان عقاید خود از هیچ چیز هراس ندارند.

نشریه فیگارو فرانسه در بازنمایی سیاسی حجاب زن مسلمان نوشته بود:

روسری زنان مسلمان سمبلِ جنگ علیه ارزشهای غربی است.

انتهای پیام/

 

بازدیدها: 282