حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم صدیقی؛ غفلت از فقر وجودی منشا سقوط است

جلسه اخلاق حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم صدیقی،استاد حوزه  علمیه و خطیب موقت نماز جمعه تهران در مسجد حوزه علمی امام خمینی تهران برگزار شد. ایشان در ابتدای سخنانش با قرائت آیه «قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا: بگو اگر دعاى شما نباشد پروردگارم هيچ اعتنايى به شما نمى‌‏كند در حقيقت‏ شما به تكذيب پرداخته‏‌ايد و به زودى [عذاب بر شما] لازم خواهد شد» (فرقان، ۷۷) گفت: بشر موجودی است که دائما نیاز دارد تا در مسیر کمال خودش، وضع خود را مورد توجه قرار دهد و از خود غافل نباشد. غفلت در روایت به عنوان چرک روح و نفس معرفی شده است کسی که غفل است قبار و لکه غفلت روح را کد و جان را مغشوش می‌کند و این آلودگی موجب بعد از ساحت ربوبی می‌شود.

صدیقی ادامه داد: در آیه کریمه اشاره شده، غفلت منشا سقوط معرفی شده است. هم سقوط در عذاب الهی و هم سقوط در مرحله حیوانی. ما آیه «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا يَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ: و در حقيقت بسيارى از جنيان و آدميان را براى دوزخ آفريده‌‌ايم [چرا كه] دل‌هايى دارند كه با آن [حقايق را] دريافت نمى‌كنند و چشمانى دارند كه با آنها نمى‌‏بينند و گوش‌هايى دارند كه با آنها نمى‌‏شنوند آنان همانند چهارپايان بلكه گمراه‏‌ترند [آرى] آنها همان غافل‏ماندگانند» (اعراف، ۱۷۹) رحمت خدا بر غضبش سبقت دارد و همواره رحمت الهی امام غضب است.

وی افزود: خدا در این آیه ۱۷۹ سوره اعراف با ادات تاکید بسیار بیان کرده است. همچنین ضمیر متکلم مع الغیر آمده است که از جهت تاکید بیشتر است و اهمیت موضوع است. برخی از مفسران توجیه دیگری هم دارند که منافاتی با این ندارد. این‌هایی که برای جهنم آماده می‌شوند چه ویژگی‌هایی دارند؟ این‌ها مراکز ادراکی‌شان خنثی و بی‌خاصیت شده است. ما به این‌ها جان، دل، عقل و فکر دادیم تا بفهمند ولی عملا نمی‌فهمند و زندگی، خودشان، حق را نمی‌فهمند. چشم برای تشخیص راه از چاه و خطرات مسیر است، ولی گویا این‌ها چشم ندارند و صاف پای‌شان را در گودال جهنم می‌گذارند.

صدیقی تصریح کرد: کسی که چشم دارد و مانند بی‌چشم‌ها زندگی می‌کند، برای او چه فرقی می‌گذارد. ایشان گوش دارند ولی استفاده مطلوب را نمی‌کنند صدای انبیا و ائمه را نمی‌شوند. از گوشی می‌گیرند و از گوش دیگر بیرون می‌دهند. برخی که حرف‌های خدا را ناشنیده می‌گذارند خداوند نیز صدای ایشان را ناشنیده می‌گذارد و اعتنا به ایشان نمی‌کند.

خطیب موقت نماز جمعه تهران با بیان اینکه روایت هست که وقتی امر به معروف و نهی از منکر در جامعه بی‌رنگ شد، یکی از آثار و نکبات این مسئله تسلط اشرار است. این اثر کار خود ماست، خدا انتقام ندارد، اما نشنیدن شما حجاب می‌شود و دعا و صدای شما محبوس است. ترک امر به یکی از گناهانی است که بین انسان و خداوند حاجب می‌شود و کار از کار می‌گذرد.

صدیقی ادامه داد: دعای بدون عمل قبول نمی شود. گوش شنوا کو؟ سقوط در این حد شد که این‌ها در حد حیوان‌اند. خداوند از اول مسئله جهنم را مطرح می‌کند. عده ای جوری عمل می‌کنند که حاصل کارشان چیزی جز جهنم نیست. خدای متعال منزه از این است که اشخاص را به جهنم بفرستد، اما وقتی عده‌ای به هدایت الهی پشت و پا می‌زنند و به سوی بهشت با مشخص شدن راه نمی‌روند به جهنم می‌رسند.

وی افزود: خداوند اول جهنم را مطرح می‌کند، چون انزار بر تبشیر مقدم است. خداوند بعد مسئله تغییر هویت آدمی را مطرح می‌کند. آدمی که باید بینا و شنوا باشد، ویژگی‌های آدمیت را از دست می‌دهد. خطر دیگر این است که انسان مشابه حیوانات می‌شود. انسان در حد حیوانات و ارتقائی بالاتر از رتبه حیوانی کسب نمی‌کند و پست‌تر زندگی می‌کند این چند خطر و بلیه غیر قابل تحمل منشائش غفلت است.

خطیب موقت نماز جمعه تهران تصریح کرد: بنابراین ببینیم با خودمان چه کرده‌ایم، عمرمان را چطور آب می‌کنیم فرصت‌هایمان را چگونه زایل می‌کنیم . دائما باید به خودمان حواس‌مان باشد. در این که نباید انسان خود را از یاد نبرد و به سعادت خود پشت پا نزند راه‌هایی را خداوند پیشنهاد کرده است که یکی از این راه‌ها استقرار در سنگر دعاست. دعا توجه به ققر است. هویت انسان فقر است و وجود و حقیقت او فقر است. انسان نادار است، در ذات خود هیچ نمی‌توانیم داشته باشیم ولی خدا به ما می‌دهد. علم ظاهر باطن و عمل ما مملوک خداست. مالکیت ما در طول مالکیت خداست. اگر کسی این حقیقت را بفهمد دائما مضطر است و مانند کسی است که در دریا در حال غرق شدن است. وقتی تمام رشته‌های امید کسی قطع می‌شود مضطرند.

صدیقی در پایالن گفت: کسی که حالت اضطرار داشته باشد جز دعا راهی ندارد. این ارشاد به خود یابی است. غرور خود را بشکنید. هر لحظه در معرض خطرید. دورتان آتش است. طوفان های بلا در انتظارتان است و هیچ کاری از انسان ساخته نیست. یکی از جهات دعا توجه به فقر و بیدار شدن از خواب غفلت است.