شواهدی بر وجود حضرت رقیه (س)

اگرچه در منابع تاریخی اولیه اشاره مستقیمی به حضرت رقیه (س) نشده است، اما برخی روایات و منابع به‌طور غیرمستقیم یا با نام او اشاره دارند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

1. سید بن طاووس (متوفای 664 ق) می‌نویسد: هنگامی که امام حسین (ع) اشعار معروف «یا دهر افّ لک من خلیل…» را قرائت کرد. زینب و اهل بیت او به گریه بلند پرداختند. سپس امام به آنان فرمود: «خواهرم ام کلثوم، و تو ای زینب، و تو ای رقیه، و تو ای فاطمه، و تو ای رباب، مراقب باشید که پس از شهادتم گریبان چاک نزنید. و صورت مخراشید و کلام ناروا نرانید.»[6] در این بیان، نام رقیه از زبان امام حسین (ع) ذکر شده است. و نشان‌دهنده وجود چنین شخصی در نزدیکان ایشان است.

2. در لحظات آخر زندگی امام حسین (ع)، هنگامی که به میدان می‌رفت. به خیمه بازگشت و خطاب به اهل بیت فرمود: «ای ام کلثوم، ای سکینه، ای رقیه، ای عاتکه، ای زینب، ای اهل بیت من، سلامم را پذیرا باشید.»[7] این عبارت بار دیگر حضور رقیه را به عنوان یکی از اعضای خانواده امام حسین (ع) تایید می‌کند.

3. ^{امام حسین (ع) در آخرین لحظات حیات خود خطاب به فرزندانش فرمود: «ای زینب، ای سکینه ای فرزندان من! چه کسی بعد از من سرپرست شما خواهد بود؟ ای رقیه، ای ام کلثوم! شما امانت پروردگار من هستید. و امروز وعده شهادت نزدیک است.»[8] این بیان نیز جایگاه رقیه را در خانواده امام روشن می‌کند.}

4. در برخی روایات آمده است که حضرت سکینه در روز عاشورا به خواهر سه ساله خود که به احتمال قوی همان رقیه است. گفت: «بیا دامن بابا را بگیریم و مانع رفتن و کشته شدنش شویم.» این روایت تصویری جانسوز از حضور این کودک در صحنه دارد.[9]

5. هنگامی که زینب (س) در کوفه با سر بریده امام حسین (ع) روبرو شد. شعری سرود که در آن اشاره به «فاطمه کوچک» شده است. این «فاطمه کوچک» به احتمال زیاد حضرت رقیه است که در متون متأخر این نام بر او گذاشته شده است.[10]

6. اشعار سیف بن عمیره نخعی کوفی که در دوران امام صادق (ع) می‌زیسته است. دو بار نام رقیه را ذکر کرده است که نشانگر قدمت نام او در اشعار و منابع تاریخی است.[11][12]

7. گزارش هلال بن نافع درباره دیدن کودکی که دامن امام حسین (ع) را گرفته و تشنه است. و این کودک را «رقیه» نامیده‌اند نیز از دیگر شواهد معتبر است.[13][14]

8. در هنگام غارت خیمه‌ها پس از عاشورا، ۲۳ کودک اهل بیت به عمر سعد گزارش شدند که در اثر تشنگی در خطر مرگ‌اند. وقتی نوبت به حضرت رقیه رسید، وی ظرف آب را گرفت. و به دنبال امام حسین (ع) رفت تا به او آب بدهد. این داستان حاکی از حضور کودکی به نام رقیه در بین اهل بیت است.[15][16][17]

 

فهرست منابع

1. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۴۰۷ ق، جلد ۲، صفحه ۴۱۰.
2. محمد بن علی محدث نوری، نور الامثل فی شرح اخبار آل الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش، جلد ۴، صفحه ۲۳۱.
3. محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالمعارف، ۱۴۰۶ ق، جلد ۴، صفحه ۹۸.
4. عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۶۸ ش، جلد ۶، صفحه ۲۵۰.
5. عبدالله کامل بهائی، روضه الشهداء، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۵ ش، صفحه ۱۲۰.
6. سید بن طاووس، لهوف، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۵ ق، صفحه ۳۲۰.
7. علی بن محمد ابن نما، دلائل الإمامة، قم، انتشارات آل محمد، ۱۴۱۰ ق، جلد ۱، صفحه ۲۱۰.
8. محمد بن علی ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۳ ق، جلد ۳، صفحه ۱۵۰.
9. محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، قم، دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۰۹ ق، جلد ۱۰، صفحه ۷۵.
10. ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۲ ش، صفحه ۱۸۵.
11. احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۷ ق، جلد ۳، صفحه ۴۴۳.
12. سیف بن عمیره نخعی، دیوان اشعار، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۷۰ ش، صفحه ۲۱۵.
13. هلال بن نافع، تاریخ الرسل و الملوک، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۳ ش، جلد ۲، صفحه ۳۴۵.
14. همان منبع (هلال بن نافع)، صفحه ۳۴۸.
15. علی بن محمد ابن نما، تاریخ الامم و الملوک، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۶۵ ش، جلد ۵، صفحه ۱۲۲.
16. محمد بن علی محدث نوری، همان منبع قبلی، جلد ۵، صفحه ۲۳۰.
17. محمد بن حسن حر عاملی، همان منبع قبلی، جلد ۱۰، صفحه ۹۰.

 

 

eheyat

Views: 0