دحوالارض؛ روز تولد زمین

در کتب ادعیه و آداب و سنن، شب و روزی بعنوان شب و روز «دحوالارض» ثبت شده است.

دحوالارض به معنی گستردن زمین است. دحو از جهت لغوی به معنی گستردن است و بعضی آن را به معنی پرتاب کردن و تکان دادن چیزی از محل اصلی اش نیز معنا کرده اند (راغب اصفهانی ، 1418 ق، ص 308) و چون این دو معنا لازم و ملزوم یکدیگرند به یک مطلب برمی گردند، بنابراین مراد از دحوالارض این است که زمین از زیر کعبه گسترانیده شد، پس از آنکه تمام سطح کره ی زمین را آب فراگرفته بود، خداوند اراده کرد زمین را از زیر آب بیرون آورد تا برای زندگی موجودات مهیا گردد، چنان که در قرآن آمده است: «والارض و ما طحاها» (شمس: 6) و «والارض بعد ذلک دحاها» (نازعات: 30) خداوند در این آیه و آیات قبل از آن در مورد پیدایش و آفرینش زمین سخن می گوید. بسیاری از مفسران از جمله طبرسی بر این باورند که این آیه، به دحوالارض اشاره دارد و منظور آن است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابی نخستین، فراگرفته بود. این آب ها بتدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سربر آوردند، روز به روز گسترده تر شدند تا به وضع فعلی درآمدند. نخستین برآمدگی که آشکار شد، موضع خانه ی کعبه بود و این مسئله بعد از آفرینش زمین و آسمان روی داد. ( مکارم شیرازی، 1374ش، ج 26، ص 101) این واقعه نشان دهنده ی اهمیت این نقطه و مرکزیت آن برای همه ی عالمیان است. یکی از نام های شهر مکه، امّ القری است و در دو آیه از قرآن مجید به این نام اشاره شده است: امّ القری یعنی مادر آبادی ها و اهمیت مرکزیت و اصالت شهر مکه در مقایسه با سایر شهرها و آبادی های دیگر را نشان می دهد.

روایتی از امام علی علیه السلام نقل شده که فرد شامی از او پرسید چرا مکه را مکه نامدیند؟ امام علیه السلام فرمود: برای اینکه خدا زمین را از زیر کعبه حرکت داد؛ و آنچه در تفاسیر از دحوالارض به بسط و گسترش یاد میکنند، منافی این معنا نیست، زیرا هر بسط و انبساطی ملزم به حرکت و اضطراب است. (صادقی تهرانی، 1365ش، ج 30، ص90)

احادیث دحوالارض بیان کننده ی حرکت زمین از زیر کعبه است که قرآن قبل از همه به حرکت کردن و حتی به حرکات وضعی و انتقالی و غیره زمین اشاره کرده است. (پاک نژاد، 1361 ش، ج 1، ص 135)

دحوالارض با قرآن و سنت همخوانی دارد و می تواند اشاره ای به عظمت قرآن کریم داشته باشد. زیرا قرآن در عصری که مشهور دانشمندان، مقهور نظریه ی سکون زمین بطلمیوسی بودند، شجاعانه و با صراحت برخلاف آن سخن گفت و مطالب علمی حق و صادقی را به جهان عرضه کرد که قرن ها بعد بصورت قطعی به اثبات رسید.

انتهای مطلب/