در چه مواردی فقط قضای روزه واجب بوده؟

۱٫ روزه‌دار در حال روزه، عمداً قِى (استفراغ) کند.

۲٫ اگر انسان در شب ماه رمضان جنب باشد و بخوابد و بیدار شود و دوباره بخوابد و بیدار شود، سپس برای بار سوم بخوابد ولی تا اذان صبح بیدار نشود.[۱]

۳٫ اگر عملى که روزه را باطل می‌کند به جا نیاورد، ولى نیّت روزه نکند، یا ریا کند، یا قصد کند کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد.[۲]

۴٫ در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت یک روز یا چند روز روزه بگیرد.[۳]

۵٫ اگر در ماه رمضان بدون این‌که تحقیق کند وقت اذان صبح شده و یا بعد از تحقیق، با این‌که گمان دارد وقت اذان است، کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.[۴]

۶٫ کسى خبر دهد وقت اذان صبح نشده و انسان با اعتماد بر گفته او کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.

۷٫ کسى خبر دهد وقت اذان صبح شده و انسان به گفته او یقین نکند، یا خیال کند شوخى می‌کند و کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.

۸٫ به گفته شخصی که عادل باشد افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است.[۵]

۹٫ در هواى صاف به واسطه تاریکى یقین کند که مغرب شده و افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده است،[۶] ولى اگر در هواى ابری و مانند آن به گمان این‌که مغرب شده افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده، قضا لازم نیست.[۷]

۱۰٫ براى خنک شدن، یا بی‌جهت[۸] مضمضه کند؛ یعنى آب در دهان بگرداند و بی‌اختیار فرو رود،[۹] ولى اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد، یا براى وضو[۱۰] مضمضه کند و بی‌اختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست.

۱۱٫ کسى که بدون قصد بیرون آمدن منی با همسر خود ملاعبه کند و بی‌اختیار منى از او خارج شود.

۱۲٫ کسى که از روی اکراه یا اضطرار یا تقیه[۱۱] افطار کند.[۱۲]

پی نوشت‌ها:

[۱]. آیات عظام خوئى، گلپایگانی، شبیری، تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم و فاضل: (…اگر برای بار دوّم بخوابد و بیدار نشود، باید روزه‌اش را قضا نماید)؛ آیت الله مکارم: (بنابر احتیاط واجب…).

[۲]. آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای و فاضل: (…یا قصد کند که روزه نباشد…).

[۳]. آیت الله مکارم: (بنا بر احتیاط واجب…)؛ آیت الله شبیری زنجانى: (در ماه رمضان، غسل جنابت را فراموش کند و بعد از گذشتن ماه رمضان متوجه شود).

[۴]. آیات عظام اراکى، خوئى، تبریزى و مکارم شیرازی: ( اگر بعد از تحقیق شک کند…باید قضاى روزه آن روز را بجا آورد)؛ آیات عظام فاضل، گلپایگانى و صافى: (…احتیاط واجب آن است که قضاى روزه آن روز را بجا آورد).

[۵]. آیات عظام: خوئى، گلپایگانى، فاضل، صافى، تبریزى و نورى: (آن‌که کور و مانند آن به گفته شخصی که عادل باشد افطار کند…)؛ آیت الله فاضل: (و اگر به گفته آدم دروغگو افطار کند کفاره هم واجب می‌شود).

[۶]. آیات عظام: گلپایگانى و صافى: (..و اگر شک داشته باشد که مغرب شده و افطار کند و معلوم شود مغرب نبوده کفاره هم واجب است…).

[۷]. آیت الله سیستانى: (وجوب قضا در این صورت بنا بر احتیاط است…).

[۸]. آیات عظام: گلپایگانى و صافى: (…و اگر بی‌جهت مضمضه کند و فرو رود احتیاط لازم قضا است…).

[۹]. آیات عظام: خویى، تبریزى و زنجانى: (.. و هم‌چنین است بنا بر احتیاط واجب اگر مضمضه براى وضوى غیر نماز واجب باشد…).

[۱۰]. آیات عظام: خوئى، تبریزى و زنجانى: (براى وضوى نماز واجب..)؛ آیت الله سیستانى: (براى غیر جهت تشنگى مثل مواردى که مضمضه در آن جاها مستحب است مانند وضو مضمضه کند…).

[۱۱]. آیت الله سیستانی: (اگر مورد اکراه و تقیه، خوردن یا آشامیدن یا جماع باشد و هم‌چنین در غیر آنها بنا بر احتیاط واجب).

[۱۲]. امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، ج‌۱، ص ۹۳۸، م ۱۶۸۸، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.

منبع:مشرق