زندگینامه و وفات حضرت ام‌البنین(س)؛ مادر وفادار حضرت عباس(ع) و بانوی معرفت و ولایت

حضرت ام‌البنین(س) یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین بانوان تاریخ اسلام است؛ بانویی که نامش با شجاعت، ایمان، مادرانگی و وفاداری عجین شده است. او مادر عباس بن علی(ع) است؛ همان قمر بنی‌هاشم که در کربلا نماد غیرت و ایثار شد. شیعیان جهان هر ساله ۱۳ جمادی‌الثانی را به‌عنوان روز وفات حضرت ام‌البنین(س) گرامی می‌دارند و از جایگاه والای این خاتون بی‌نظیر یاد می‌کنند.

حضرت ام‌البنین(س) کیست؟

نام اصلی حضرت ام‌البنین(س)، فاطمه بنت حزام بن خالد بن ربیعه است. لقب «ام‌البنین» به معنای «مادر پسران» است و این نام‌گذاری به‌دلیل آن است که خداوند چهار پسر شجاع به او عطا کرد که همگی در میدان‌های ولایت‌پذیری زبانزد بودند.

ویژگی‌های نسب و خاندان ایشان:

• از قبیله بنی‌کلاب

• مشهور به شجاعت و پهلوانی

• دارای طبع شعر و فصاحت در گفتار

• عموی پدرش، لبید بن ربیعه شاعر معروف «معلقات سبعه» بود

ازدواج حضرت ام‌البنین(س) با امام علی(ع)

پس از شهادت حضرت زهرا(س)، امیرالمؤمنین(ع) می‌خواست همسری برگزیند که:

• اهل ایمان و معرفت باشد

• از قبیله‌ای شجاع باشد

• فرزندانی تربیت کند که یاور اهل‌بیت باشند

از همین رو، عقیل بن ابی‌طالب که نسب‌شناس بزرگی بود، حضرت ام‌البنین(س) را معرفی کرد.

ثمره این ازدواج مبارک، چهار فرزند دلاور بود:

• حضرت عباس(ع)

• عبدالله(ع)

• جعفر(ع)

• عثمان(ع)

که هر چهار نفر در روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسیدند.

ادب، معرفت و ولایتمداری حضرت ام‌البنین(س)

یکی از زیباترین جلوه‌های شخصیت ایشان، احترام به جایگاه امام حسن(ع)، امام حسین(ع)،حضرت زینب(س) و ام‌کلثوم(س) بود.

وقتی وارد خانه امیرالمؤمنین(ع) شد، به‌دلیل تشابه نام با حضرت زهرا(س) از امام درخواست کرد که او را «فاطمه» ننامند تا دل فرزندان حضرت زهرا(س) غمگین نگردد.

این رفتار نشان‌دهنده:

• معرفت عمیق نسبت به مقام ولایت

• لطافت قلب

• عقلانیت در مدیریت خانواده
  است.

مادر قمر بنی‌هاشم(ع)

حضرت ام‌البنین(س)، حضرت عباس(ع) را تنها به‌ عنوان فرزندش دوست نداشت، بلکه او را هدیه‌ای در مسیر دفاع از ولایت می‌دانست.

به فرزندش عباس(ع) می‌فرمود:

«پسرم! همیشه فرزند زهرا(س) را بر خود مقدم بدان»

همین تربیت ولایت محور، عباس(ع) را به نماد وفا، غیرت و ادب بدل کرد.

نقش حضرت ام‌البنین(س) پس از واقعه عاشورا

در کربلا چهار فرزندش شهید شدند، اما هنگام شنیدن اخبار کربلا، نخستین سخنش این نبود که «پسرم چه شد؟»
بلکه فرمود:

«بگویید حسین(ع) چه شد؟ اگر او زنده باشد، هر مصیبتی قابل تحمل است»

این جمله، اوج عشق و ولایت‌پذیری این بانوی بزرگ را آشکار می‌کند.

پس از عاشورا:

• به مدینه آمد

• مجالس عزای حسینی برپا کرد

• با مرثیه‌خوانی، پیام عاشورا را منتشر ساخت

• چهره جنایت‌کاران یزیدی را آشکار نمود

به همین دلیل در تاریخ از او به عنوان یاور جریان رسانه‌ای عاشورا یاد می‌شود.

وفات حضرت ام‌البنین(س)

گرچه تاریخ دقیق وفات ایشان کاملاً مسلّم نیست، اما ۱۳ جمادی‌الثانی به‌طور عمومی به عنوان روز وفات حضرت ام‌البنین(س) شناخته می‌شود.