تاثیر رسانه بر جهت گیری و قضاوت افراد، با نقل داستانی از صحابی پیامبر(شرحبیل)
رسانه ها برای کنترل ورودی ذهن از روش های زیادی استفاده میکنند.
اما یکی از مهمترین روشها، روش «تکرار پیام» است. که در ادامه مثالی برای تبیین این روش بیان می شود.
داستان شرحبیل بن حسنه که یکی از صحابیان پیامبر در زمان معاویه بود. نمونه ای از همین روش است .شُرَحبیل، شخصیتی دینی، محتاط، و پرنفوذ در میان قبایل شام بود. بعد از قتل عثمان، معاویه که قصد داشت علیه امیرالمؤمنین علی (ع) لشکرکشی کند. فهمید باید اول ذهنها را فتح کند. فتح ذهنها نیز با شمشیر محقق نمیشود. بلکه به رسانه و عملیات رسانه ای محتاج است.
بــرای تسخیر ذهنها، یک عملیات رســانــه ای ویــژه طراحی کــرد. معاویه شُرَحبیل را دعوت کرد. و با سخنان تحریک آمیز گفت: علی(ع) در قتل عثمان دســت داشــتــه! شرحبیل امــا زیــرک بــود. گفت: مــن بــاور نمیکنم. برای چنین قضاوتی دلیل کافی ندارم. وارد این ماجرا نمیشوم.
شرحبیل تا اینجا، انسان بی نهایت بود. چرا؟ چون به روایت دشمن بی توجه بود. به روایت دشمن اعتماد نداشت. خودیها را بر اساس آنچه دشمن میگفت قضاوت نمی کرد. اما ماجرا به همینجا تمام نشد. نقشه معاویه، پیچیدگی خاصی داشت. او پنجاه نفر را مأمور کرده بود. که هر یک، جداگانه، در مسیر بازگشت شرحبیل ظاهر شوند. و در قالب پرسشهای دلسوزانه، ذهن او را تحت فشار قرار دهند. یعنی حرف دشمن را از طرق مختلف به گوش او برسانند. تا نظرش دربــاره امیرالمومنین(ع) تغییر کند و به خونخواهی عثمان علیه امیرالمؤمنین(ع) اقدام کند.
اولی آمد و گفت: شما بزرگ ما هستید. چنین واقعه ای رخ داده است. ما چه باید کنیم؟ آیا وظیفه ای برای خونخواهی مظلوم بر ما نیست؟ اگر شما مشخص کنید که این موضوع مهم نیست. ما هم کاری انجام نمیدهیم . !…دومی آمد و همان را تکرار کرد…، سومی، چهارمی، تا پنجاهمی.
شرحبیل، که اول ماجرا شک داشت، کمکم دچار تردید شد. تکرار مداوم یک حــرف، آنهــم با لحن شبه منطقی، ذهنش را فــرســوده کــرد. نهایتا برگشت پیش معاویه و گفت: «یــا تو بــرای خــون عثمان قیام کــن. یا من »! خودم علیه تو قیام خواهم کرد. معاویه در پاسخ گفت: من چه کنم؟ اگر شما امر کنید، من سرباز شما هستم و لشکری در اختیارتان قرار میدهم. اما من لشکر ندارم. اگر شما به شهرها بروید و اعـلام کنید که باید علیه امیرالمؤمنین(ع) قیام کنیم. و خونخواهی عثمان را انجام دهیم. لشکر جمع خواهد شد.
ببینید! این عملیات رسانه ای که معاویه با روش تکرار پیام علیه شرحبیل انجام داد. باعث شد در دستگاه محاسباتیِ ذهنِ شرحبیل اختلال ایجاد شود. و محاسباتش تغییر کند. کسی که تا دیــروز زاهــدی گوشه نشین بود. و تن به مبارزه با امیرالمؤمنین(ع) نمیداد. بعد از این ماجرا شمشیر به دست گرفت. و شهربه شهر به دنبال جمع کردن لشگر بــرای معاویه بود. علیه چه کسی؟ علیه کسی که تا دیروز او را امام حق میدانست. این همان قدرت رسانه است.
نه در میدان نبرد جنگیدند و نه زندانی اش کردند. فقط دهها بار یک جمله را تکرار کردند. در حقیقت معاویه توانست دستگاه محاسباتی شرحبیل را با استفاده از دو تاکتیک تغییر دهد. عجله نکرد و در طول زمان این تغییر را ایجاد کرد.
شرحبیل در دام جریان رسانه ای دشمن قرار گرفت. و بدون بررسی لازم در خصوص صحت روایت دشمن از منابع مطمئن، روایت دشمن را از هرمسیری دریافت کرد. و در نهایت ذهنش در اثر این محاصره و تکرار پیام تسلیم شد.
بازدیدها: 0