ارزش علم و ادب و تفکر

امام در این بخش از کلمات قصار اشاره به سه نکته مهم مى کند نخست مى فرماید:

«علم و دانش میراث گرانبهایى است»; (الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ کَرِیمَةٌ).

اشاره به این که گرانبهاترین میراثى که انسان از خود به یادگار مى گذارد، علم و دانش است.

و به ارث گذاشتن مواهب مادى افتخارى است.

بعضى از شارحان ارث را در اینجا طور دیگرى تفسیر کرده اند و گفته اند:

ارث درآمدى است که بى زحمت حاصل مى آید دانشى را نیز که انسان از استاد فرا مى گیرد شبیه ارث است.

ولى تفسیر اول مناسب تر به نظر مى رسد.

در دومین جمله مى فرماید:

«‌آداب (انسانى)، لباس زیبا و کهنگى ناپذیر است»; (وَالاْدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ).
منظور از «آداب» فضایل اخلاقى مخصوصاً چیزهایى است که مربوط به روابط اجتماعى است مانند:

تواضع، امانت، صداقت، محبت، خوشرفتارى، فصاحت و بلاغت در بیان.

ادب و آداب مفهوم وسیعى دارد؛ که همه فضایل اخلاقى مخصوصا آنچه را مربوط به اخلاق اجتماعى است در بر مى گیرد که بزرگترین افتخار آدمى و مایه آبرومندى او در اجتماع است.

سپس امام در سومین جمله مى فرماید:

«فکر آئینه صافى است»; (وَالْفِکْرُ مِرْآةٌ صَافِیَةٌ).
منظور از فکر همان اندیشیدن پیرامون مسائل مختلفى است که بر انسان وارد مى شود.

هرگاه این اندیشه از هوا و هوس و … دور بماند، آئینه شفافى خواهد بود که چهره حقایق را به انسان نشان مى دهد.

راه صحیح را در پرتو آن مى یابد، دوست را از دشمن و صواب را از خطا و حق را از باطل خواهد شناخت.
به همین دلیل برترین عبادت در روایات اسلامى تفکر شمرده شده است.

 

شرح نهج البلاغه آیت الله مکارم شیرازی

 

شرح حکمت چهارم نهج البلاغه ؛ درس هایی از کلام امیر(ع)

بازدیدها: 0