عفو و گذشت با وجود قدرت

شکر نعمت

هر نعمتى شکرى دارد که اگر انجام گیرد موجب بقاى نعمت و افزایش آن است. و اگر انجام نگیرد نعمت به مخاطره خواهد افتاد; و یا کم و نابود شود.

نیز روشن است که شکر تنها شکر زبانى نیست، بلکه باید با عمل مناسبى نعمت را شکر گفت.

آن کس که خدا اموال و ثروت فراوانى به او داده، شکرش آن است که دیگران را نیز در آن سهیم سازد؛ و آن کس که خدا مقامى به او بخشیده، شکرش آن است که به وسیله آن مشکلات نیازمندان را حل کند.

در مورد پیروزى بر دشمن، بهترین شکر آن عفو و گذشت است.

همان گونه که امام (علیه‌السلام) در اینجا مى فرماید:

«هنگامى که بر دشمنت پیروز شدى عفو را شکرانه این پیروزى قرار ده»؛ (إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّکَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَیْهِ).

آثار اجتماعی عفو و انتقام

آرى عفو و گذشت سیره کریمان است و انتقام روش لئیمان. تبدیل انتقام به عفو اثر مهم اجتماعى دارد.

و آن این است که انتقام به صورت تصاعدى پیش مى رود؛ و دائما قتل و کشتار و ناامنى مى آفریند؛ و هرگز اجازه نمى دهد صلح و صفا و آرامشى در جامعه پدید آید.

در حالى که عفو و گذشت به خشونت ها پایان مى دهد؛ و سبب آرامش جامعه است.

بنابراین افزون بر این که عفو فضیلتى اخلاقى و مهم است، تدبیر پر ارزش اجتماعى است.

از آثار و برکات مهم عفو از دشمنان و خطاکاران آن است که در بسیارى از موارد ناگهان منقلب مى شوند، و عداوت آنها تبدیل به دوستى صمیمانه‌اى مى شود که تاریخ نمونه‌هاى فراوانى از آن به یاد دارد.

انتقامِ به جا !

البته این دستور یک استثناى مهم دارد، و آن اینکه در آنجا که دشمن عفو را نشانه ضعف ببیند یا سبب جسارت و ادامه خصومت او شود؛ عفو کردن غلط؛ و شبیه ترحم بر پلنگ تیزدندان است.

در این گونه موارد هیچ کس عفو را فضیلت نمى شمرد، بلکه نوعى بى تدبیرى و رضایت به ادامه خشونت محسوب مى شود.

به همین دلیل در اجراى حدود اسلامى در جایى به قاضى اجازه عفو داده شده است که آثار توبه و صلاح در شخص جانى آشکار گردد.

 

بازدیدها: 0