شیخ نمر در انتظار اعدام

اخبار رسیده از مناطق شیعه نشین در شرق عربستان سعودی حاکی از آن است که مقامات ارشد عربستان تصمیم گرفته اند آیت الله شیخ «نمر باقر النمر» پدر معنوی شیعیان عربستان را در روز ۲۵ رجب اعدام کنند.

گفته می شود ۲۵ رجب سالروز مرگ «نایف بن عبدالعزیز آل سعود» ولیعهد پیشین عربستان سعودی است که جزو شاهزادگان متعصب و نزدیک به مفتیان وهابی به شمار می رفت از همین رو همواره اقداماتی علیه شیعیان عربستان مرتکب می شد.

خبر اعدام شیخ نمر در زمانی منتشر شده که سعودی ها در اقداماتی شتاب زده و ناشیانه، یمن را مورد تهاجم وحشیانه خود قرار داده و در یک ماه اخیر، هزاران یمنی را به خاک و خون کشیده است. از سویی دیگر ملک سلمان، پادشاه سعودی که چند ماهی است بر تخت پادشاهی تکیه زده، کودتای داخلی را نیز رقم زد و با برکناری ولیعهد و وزیران باسابقه، ترکیب حاکمیتی عربستان را برای اولین بار از زمان تاسیس تغییر داد.

در چند وقت اخیر سعودی ها دیگر ملاحظه کاری گذشته خود را در سطوح داخلی و بین المللی کنار گذاشته و سیاست جسورانه تری را درپیش گرفته اند. به طور مشخص می توان گفت، شمشیرهای سعودیها از نیام خارج شده و خود دست به کار شده اند تا به هر چیزی که در داخل و خارج مرتبط با جمهوری اسلامی ایران است، بتازند.

از دید مقامات سعودی، شیعه خوب شیعه مرده است. برای آنها انسانیت و حقوق بشر مهم نیست، مهم آن است که خود را رهبر جهان اسلام معرفی کنند و به نام اسلام خون هزاران مسلمان را بریزند. سعودی ها برای دستیابی به اهداف پلید خود حتی به سنی مذهب ها هم رحم نمی کنند و اتفاقاتی که در عراق و سوریه در جریان است موید این سخن است.

رفتاری های هیستریک سعودی ها در تقابل با شیعیان

در نگاه مقامات سعودی، هر حرکتی که از سوی شیعیان در منطقه دیده شود باید سریعا سرکوب گردد. این رفتار سعودی ها با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران شدت گرفت و به تقابلی آشکار تبدیل شد. زمانی که صدام حسین پرچم عرب گرایی را در منطقه در دست گرفته بود، تمایلی از سوی عربستان برای نزدیکی به وی دیده نمی شد، اما زمانی که اولین خمپاره عراق سمت ایران شلیک شد، کمک های مالی و نظامی سعودی بود که روانه جبهه نبرد شد و صدام به صورت کامل در آغوش پادشاه عربستان جای گرفت. در هر زمان و مکانی که کشوری، گروهی و حتی فردی علیه ایران اقدامی کرده، امکان نداشته که سعودی ها به کمک او نشتافته باشند. عربستان که بوی از دموکراسی و حقوق بشر نبرده، در جریان فتنه سبز، خود را ملجأ فتنه گران خارج نشین کرده بود.

تقابل عربستان با ایران در جریان حکومت طالبان در افغانستان شکل جدیدی به خود گرفت و حوزه گسترده تری را شامل شد. تجهیز طالبان توسط عربستان برای مقابله با ایران و ناامن کردن مناطق مرزی و حتی حمله به خاک ایران، در چارچوب سیاست منطقه ای این کشور برای محدود کردن ایران در درون مرزهایش قرار داشت. اما حمله ائتلاف غربی به افغانستان و عراق، خواب را از چشمان عربستان دزدید. مقامات سعودی، از تهاجم آمریکا به عراق خشنود نبودند، آنها این اقدام را هدیه ای به ایران می دانستند که بغداد را در طبقی از طلا تقدم تهران کردند. با روی کار آمدن حکومت شیعی در عراق، عربستان حمایت از گروه های تکفیری و تروریستی را در دستور کار قرار داد و حجم عظیم از کمک های مالی و نظامی روانه این هیولاهای تروریست شد.

آنچه که امروز در عراق و سوریه شاهد هستیم و نام داعش را یدک می کشد، نطفه آن در زمان حضور شوروی در افغانستان بسته شد. آمریکا در چارچوب جنگ کم شدت در فضای دو قطبی، به کمک عربستان و قطر، کلیه جهادگران را به افغانستان فراخواند. اما این ویروس بعد از خروج شوروی و با تهاجم به عراق و افغانستان توسط  آمریکا، در منطقه منتشر شد و عربستان نیز همچون همیشه برای تقابل با ایران، تجهیز این ویروس ها را گسترده تر از گذشته دنبال کرد.

در حالی که عربستان نتوانست در عراق و سوریه گروه های سنی مذهب طرفدار خود را به حکومت برساند، سیاست تجزیه را در پیش گرفت تا بدین صورت عراق به سه کشور و سوریه به دو کشور تجزیه شود. ادامه روند حمایتی از داعش و گروه های تروریستی در  این کشورها توسط عربستان در این چارچوب قابل تحلیل است. بدین صورت دو کشوری که دارای روابط استراتژیک با ایران هستند از دایره روابط با ایران خارج و بازو های منطقه ای تهران قطع خواهند شد.

بنابراین برخورد خشن سعودی ها با شیعیان در داخل عربستان، زمانی قابل فهم تر می شود که این نکته را در نظر بگیریم زمانیکه پادشاهی عربستان تاب و تحمل نفوذ ایران در خاورمیانه و شمال آفریقا را ندارد و به شیوه های مختلف در پی کاهش نفوذ است، چگونه می تواند حرکت های شیعیان کشورش را در داخل عربستان تحمل کند. شیعیان در کشور سعودی، تحت بدترین فشارها قرار دارند و هر حرکت کوچکی برای احقاق حقوق توسط آنها، با سرکوب شدید پلیس امنیت روبه رو می شود.

جمعیت فراموش شده عربستان

شیعیان عربستان که در شهرهای القطیف، ظهران، العوامیه، الاحساء و حاشیه مدینه ساکن هستند، حدود ۱۶ درصدازجمعیت ۲۴ میلیونی عربستان را تشکیل می‌دهند. این تعداد با زیدی‌ها و همچنین اسماعیلی‌ها و علوی‌ها درحدود ۲۲ درصد از جمعیت کل عربستان را تشکیل می‌دهند. بنابراین از جمعیت ۲۴ میلیونی عربستان، حدود ۷ میلیون زیدی، علوی، اسماعیلی و شیعه هستند که روی‌هم‌رفته رقم بالایی است. از این تعداد، نزدیک به ۵ میلیون شیعه دوازده‌ امامی و بقیه زیدی، علوی و اسماعیلی هستند. اسماعیلی ها حداکثر ۷ امامی هستند، علوی هابه مولای متقیان علی(ع) ارادت می ورزند و زیدی‌ها نیز ۴ امامی هستند.

شیعیان عربستان بیشتر در مناطق شرقی این کشور ساکن هستند. از آنجایی که سرشماری دقیقی در این کشور صورت نمی‌گیرد نمی‌توان آمار دقیقی از جمعیت شیعیان این کشور ارائه کرد. منطقه «الشرقیه» در عربستان که شامل «القطیف و الاحساء» است مرکز اصلی شیعیان عربستان است. این منطقه بر اساس آمار سال ۲۰۱۰ میلادی بزرگ‌ ترین منطقه عربستان بوده و بیشترین ذخایر نفت جهان نیز در همین منطقه واقع شده است.

مقامات سعودی تشیع را به رسمیت نمی شناسند و وهابیون آنها را کافر و مجوس می خوانند. در حالیکه مردمان شیعه در ثروتمندترین منطقه جهان قرار دارند، جزء فقیرترین مردم عربستان هستند. این تبیعض وحشتناک در حق شیعیان را باید در رویکرد مقامات عربستانی نسبت به افزایش نفوذ شیعیان در منطقه و اتخاذ سیاست های محدودیت ساز داخلی و منطقه ای سعودی قرار داد.

سرنوشت رهبر شیعیان عربستان در حکومت آل سعود

حکم اعدام شیخ نمر، در دادگاه بدوی صادر شده و تنها نیاز به امضاء ملک سلمان دارد تا اجرایی شود. روز ۲۵ رجب را برای اعدام این روحانی مبارز برگزیده اند تا شمشیر آل سعود بر گردن شیخ نمر فرود آید. ین شیخ عربستانی، در جریان بیداری اسلامی در سال ۲۰۱۱، فعالیت های و سخنرانی های گسترده ای در زمینه آزادی مذاهب در عربستان و گسترش فعالیت آزاد شیعیان در این کشور داشت. در سال ۲۰۱۲ تعداد زیادی از شیعیان عربستانی در اعتراض به سرکوب و فشار خاندان پادشاهی سعودی دست به تظاهرات زدند که در جریان درگیری بین معترضان و نیروهای امنیتی، دست کم بیست نفر کشته شدند.

مقامات سعودی این روحانی شیعه را به اتهاماتی از جمله داشتن عقاید انحرافی مغایر قرآن و سنت، خودداری از تبعیت از حکومت و تشویق به سرنگونی نظام مملکت، سرپیچی از حکم پادشاه در منع حمایت از گروه‌های تروریست مسلح در خارج، عضویت در گروه تندرو داخلی، تشویق به ایجاد هسته‌های تروریستی و پناه دادن به مجرمان تحت تعقیب، سوء استفاده از مراسم نماز جمعه برای توهین به مقامات مملکتی از جمله پادشاه، حمایت مالی از گروه‌های تروریستی، تشویق به ترور اتباع خارجی مستقر در کشور و شخصیت‌های برجسته مملکتی از جمله علما، مقامات امنیتی، دانشمندان، اعضای نیروهای امنیت محکوم کردند. شیخ نمر النمر هنگام دستگیری، از ناحیه پا هدف اصابت گلوله قرار گرفت و زخمی شد. به گفته اعضای خانواده این روحانی شیعه، وی اتهام داشتن اسلحه و قیام مسلحانه را رد کرده اما اتهامات سیاسی علیه خود را پذیرفته است.

با تغییرات و تحولاتی که در راس قدرت عربستان در ماه های اخیر روی داده، سیاست های این پادشاهی نیز تغییرات عمده ای در خود دیده است. تا همین چند ماه پیش و در زمان ملک عبدالله، نه عربستان وارد جنگی شده و نه تا به این میزان تغییراتی در ترکیب زمامداری خود ایجاد کرده بود. اما با روی کار آمدن ملک سلمان، عربستان در حال پوست اندازی است و سیاست های تهاجمی این کشور به شدت افزایش یافته به نحوی که تعجب ناظران منطقه را به دنبال داشته است.

بنابراین در پازل سیاست سعودی های تازه به حکومت رسیده، اعدام شیخ باقرالنمر و اجرای حکم آن، پیامی آشکار و روشن برای شیعیان و ایران خواهد بود که عربستان در تقابل با ایران دیگر ملاحظه ای نخواهد کرد. از این رو اجرای حکم اعدام در دوران جدید با توجه به رفتارهای جنون آمیز سعودی ها، جای تعجبی باقی نمی گذارد. در این راستا می توان کنش های عربستان را در چارچوب کلی تری نیز قرار داد، بر این اساس، مقامات سعودی در فرار رو به جلو در حال گسترش زمینه های تنش با ایران در حوزه های مختلف منطقه ای و بین المللی هستند تا بدین صورت با اتکا به قدرت مالی و نظامی خود، قدرت تاثیرگذاری ایران را رو به تحلیل ببرند.

اما اعدام روحانی شیعی عربستانی چه تاثیراتی برای رژیم آل سعود خواهد داشت؟ هرچند عربستان با تبلیغات گسترده سعی کرده تا شیخ نمر را به عنوان روحانی حامی تروریسم و اقدامات خرابکارانه در داخل معرفی کند، اما این اقدامات کارساز نبوده و وی به عنوان رهبری در جهان اسلام نمود پیدا کرد که در مقابل ظلم و ستم آل سعود به شیعیان عربستانی، قیام کرد و با دستگیری و حکم اعدام تاوان حق طلبی خود را پس می دهد. عربستان سال های زیادی است که با استفاده از موقعیت وجود حرمین شریفین در مکه و مدینه، سعی دارد خود را در میان مسلمانان جهان به عنوان پرچمدار اجرای شریعت اسلامی معرفی کند و در این راه میلیاردها دلار هزینه کرده است. کمتر کشوری در جهان وجود دارد که عربستان در مراکز مهم آن مسجد نساخته باشد و مراکز اسلامی دایر نکرده باشد.

با این حال، اما اقدامات چند سال گذشته سعودی ها در حمایت از تروریست های تکفیری و سلفی که بلای جان سنی مذهب ها نیز شده اند در کنار تقابل این کشور با موج بیداری اسلامی و همراهی این کشور با سیاست های اسرائیل و آمریکا در منطقه، چهره عربستان را بیش از پیش مخدوش تر ساخته و مسلمانان جهان نیز با چهره مخوف این رژیم بیشتر آشنا شده اند.

اعدام شیخ نمر از سویی دروغین بودن شعارهای حقوق بشری سازمان ها و نهادهای حقوق بشری و غرب را بیشتر آشکار خواهد کرد. درحالیکه آنها برای اعدام چند قاچاقچی مواد مخدر در ایران، فریاد سر می دهند و تبلیغات ضد ایرانی به راه می اندازند، در مقابل اعدام یک انسان بیگناه و رهبر شیعیانی که در بدترین شرایط و با رعایت کم ترین حقوق انسانی قرار دارند، سکوت اختیار کرده و به نوعی هم نوای سعودی ها شده اند.

در صحنه رقابت ایران و عربستان نیز، چنین اقدامی باعث تیرگی بیشتر روابط خواهد شد و تقابل دو طرف در صحنه داخلی نیز بروز خواهد کرد. در حال حاضر می توان گفت در حوزه های مختلفی ایران و عربستان در تقابل قرار دارند و منافع متضاد، آنها را به سمت درگیری های بیشتری سوق داده است. اعدام شیخ نمر آخرین مورد از این دست نخواهد بود و عربستان با توجه به سابقه ایران ستیزی و شیعه ستیزی خود، به دنبال چالش با ایران خواهد بود اما این اقدام می تواند به عنوان آخرین فرصت عربستان در آزمون روابط با ایران قلمداد شود که در صورتی که می توانست از اعدام خودداری کند، اندکی از ابرهای تیره در فضای روابط با ایران کاسته می شد و امید بازگشت به فضای بهبود روابط دور از ذهن نبود.

همانطور که اشاره شد با توجه به ترکیب جدید حاکمیتی عربستان بسیار دور از ذهن خواهد بود که حاکمان جدید اعدام شیخ باقر النمر را ملغی کنند و در تاریخ یاد شده باید شاهد ریخته شدن یک آیت الله شیعی در عربستان باشیم. اما برای محکومیت و تلاش برای جلوگیری از اجرای حکم اعدام، کار رسانه ای می تواند اقدامی موثر برای آگاهی افکار عمومی باشد. در زیر لینکی قرار داده می شود که با مراجعه به آن و امضاء آن می توانید صدای اعتراض خود را به گوش مقامات بین المللی برسانید:

لینک مربوط به امضاء شکایت برای جلوگیری از اجرای حکم اعدام شیخ نمر