حجت الاسلام علیرضا پناهیان شبهای ماه مبارک در ساعت 23 در مصلای تهران با موضوع «خدا چگونه انسان را هدایت میکند؟» سخنرانی دارند. در ادامه گزیدهای از مباحث مطرح شده در جلسه هشتم را میخوانید.
******
خدا با ابزارهای آسمانی و زمینی ما را هدایت میکند
· هدف هدایت این است که خداوند، خودش و راه رسیدن به خودش را به ما معرفی میکند. اما ما چگونه باید به این هدف «هدایت» برسیم؟ خدا با چه واسطه و ابزارهایی ما را هدایت میکند؟
· سه نوع ابزار هدایت وجود دارد که ابزارهای آسمانی (معنوی یا از جنس عالم بالا) هستند: 1- پروردگار 2- اولیاء خدا 3- کتاب خدا. سه نوع ابزار هدایت نیز وجود دارد که ابزارهای زمینی هستند: 1-خود انسان 2-عالم هستی یا کائنات 3-سنتهای الهی حاکم بر جهان هستی
· قبلاً بیان شد که اولین وسیله یا عامل هدایت، خودِ پروردگار عالم است. یعنی خداوند متعال، خودش به صورت مستقیم (بدون واسطه) ما را هدایت میکند. البته ما هم باید مقدمات و شایستگی لازم برای هدایتپذیری را داشته باشیم تا از این هدایت، بهرهمند شویم. در این مرحله خداوند بیواسطه خودش را به ما معرفی میکند. کما اینکه امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزه به درگاه خداوند عرضه میدارد: «من به واسطۀ خودت، تو را شناختم؛ بِكَ عَرَفْتُكَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِي عَلَيْكَ وَ دَعَوْتَنِي إِلَيْكَ» (مصباح المتهجد/ ج 2/ ص 582)
خدا چگونه به واسطۀ اولیائش ما را هدایت میکند؟
· دومین وسیلۀ هدایت – که جزء ابزارهای آسمانی هدایت است- اولیاء الله هستند. خدا به وسیلۀ اولیائش، خودش را به ما معرفی میکند. ما میتوانیم با دیدن خوبیهای اولیاء الله، به این نتیجه برسیم که وقتی اولیاء الله اینقدر خوب و دوست داشتنی هستند، خدای آنها چقدر خوب و دوست داشتنی خواهد بود! مثلاً گاهی شما در حرم اهلبیت(ع) این احساس خوب و زیبا را پیدا میکنید.
· ما با دیدن اولیاء خدا و درک خوبیهای آنها، میتوانیم خدا را بفهمیم؛ چون اولیاء خدا مظهر اسماء و صفات خداوند و انعکاس آن هستند. چرا ما شیفتۀ امام حسین(ع) هستیم؟ چون مظهر رحمت واسعۀ پروردگار عالم است. آیا شما میتوانید توضیح دهید که چرا شیفتۀ امام حسین(ع) هستید؟ آیا هر کسی که سر از بدنش جدا کنند و مظلومانه به قتل برسانند، همینطوری دل شما را میبرَد؟! آیا هر کسی که فرزندانش را به اسارت ببرند، همینطوری دل ما را آتش میزند؟ در این عالم خیلیها را کشتهاند و خیلیها را به اسارت بردهاند، ولی این آثار را در دلهای ما نداشته است و همین الان هم داریم نمونههایش را در منطقۀ خودمان میبینیم که مظلومان را چطور به خاک و خون میکشند.
نشانههای خداوند در دل ما و در جهان بیرون هست
· گفتیم که سه عامل مهم آسمانی برای هدایت انسان وجود دارد: خداوند به طور مستقیم، اولیاء خدا، و کتاب خدا. اینها وسائط آسمانی هدایت هستند. اما ابزارهای هدایت دیگری هم وجود دارد که زمینی هستند. ابزارهای زمینی هدایت عبارتند از: خود انسان، عالم هستی، و سنتهای حاکم بر انسان و جوامع بشری
· 1ـ خود انسان: یعنی خداوند با خودمان، ما را هدایت میکند. اگر انسان در خودش غور کند، خدا را میبیند. اگر وجود خودت را بشناسی، خواهی فهمید که تو نمیتوانی به چیزی غیر از خدا راضی شوی؛ حتی اگر هر چیز دیگری که خواستی به تو بدهند. شما میتوانید خواستههای خودتان را یادداشت کنید و هر چیزی که دلتان میخواهد را در یک کاغذ بنویسید. اگر خداوند همۀ این خواستهها را به شما بدهد، باز هم راضی نخواهید شد. چون دل انسان با این چیزها آرام نمیگیرد و فقط به خودِ پروردگار متعال، رضایت خواهد داد. اما انسانها چون خودشان را نمیشناسند، دنبال خواستههای دیگر میروند. نشانهها و معجزات خداوند در نفس و جان ما هست: سَنُریهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ ـ به زودی نشانههای خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان خواهیم داد تـا برای آنان آشكار گردد كه او حق است (فصلت/ 53)
· 2ـ عالم هستی و کائنات: دیدن شکوه و عظمت کهکشانها و تفکر در خلقت آسمانها و زمین، میتواند یکی دیگر از عوامل هدایت باشد، کما اینکه فرمود: «يَتَفَكَّرُونَ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» (آلعمران/ 191) اینها نشانههای پرودگار است که میتواند عظمت و هیبت خدا را در دل انسان بیندازد. اینها مظاهر قدرت و لطف و حکمت پروردگار هستند که عامل دیگری برای هدایت انسان محسوب میشوند.
· 3ـ سنتهای الهی که بر جهان هستی حاکم هستند و قواعدی که زندگی بشر، تحت آن قواعد تنظیم میشود. ببینید ما دربارۀ قواعد و سنن الهی که حاکم بر حیات انسان هستند، چقدر ضربالمثل داریم! مثلاً: «از هر دست که بدهی از همان دست میگیری»، «تو نیکی میکن و در دجله انداز، که ایزد در بیابانت دهد باز»، «چوب خدا صدا ندارد، اگر بزند دوا ندارد» اینها سنتهای خدا هستند که دارند ما را هدایت میکنند و به ما میگویند ما در این عالم آزادِ آزاد نیستیم، اگر این راه هدایت الهی را نرویم، دچار مشکل خواهیم شد.
خدا چگونه قدرتنمایی میکند؟
· خداوند چگونه قدرتنمایی میکند؟ یکی از جلوههای قدرتنمایی خداوند وقتی است که به مؤمنان را نصرت میرساند. آیا میخواهید یک معجزۀ الهی به شما نشان دهم؟ همین انقلاب اسلامی ما یک معجزه بود. هیچ کس باور نمیکرد انقلاب پیروز شود، ولی پیروز شد. هیچ کس باور نمیکرد این نظام دوام بیاورد، ولی دوام آورد و از همۀ دشمنیها عبور کرد. هیچ کس باور نمیکرد، رشد کند ولی رشد کرد و در منطقه اینقدر نفوذ پیدا کرد. آیا این معجزه نیست؟! آیا اینها عادی است؟ با کدام محاسبات عادی جور در میآید؟
· ما در دفاع مقدس، در مقابل دشمن کاملاً مجهز که همۀ قدرتهای عالم از او حمایت میکردند، چه سلاحی داشتیم؟ آن موقع چه کسی باور میکرد که امروز، نه تنها خودمان بلکه طرفداران ما در منطقه هم به سلاحهای مختلف، مجهز شوند؟
بعضیها معجزات و نصرتهای الهی را نمیبینند
· الان چه کسی اجازه داده است که ما به این قدرت برسیم؟ آیا این قدرت ما، جز با نصرت الهی بوده است؟ اصلاً با محاسبات مادی و زمینی جور در نمیآید. اما بعضیها نمیخواهند معجزات و نصرتهای الهی را بینند.
· ما حق نداریم روز قیامت بگوییم که «خدایا! ما معجزات انبیاء الهی را ندیدهایم تا ایمانمان تقویت شود!» چون ما بزرگترین معجزات الهی را دیدهایم. معجزۀ عبور موسی(ع) از دریا بزرگتر بود یا عبور این انقلاب از اینهمه دشمنیهای فراعنۀ عصر کنونی؟ اگر کسی این معجزه را نمیبیند و نمیفهمد چهکار باید کرد؟ مگر بنیاسرائیل نبودند که بعد از دیدن معجزات حضرت موسی(ع)، گوسالهپرست شدند؟ (وَ لَقَدْ جاءَكُمْ مُوسى بِالْبَيِّناتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُون؛ بقره/ 92) یعنی کسی که با آن معجزۀ بزرگ، آنها را از دریا عبور داده بود، خیلی راحت کنار گذاشتند و گوسالهپرست شدند!
· خداوند معجزه میآورد ولی بعضیها با معجزه هم ایمان نمیآورند، خداوند دربارۀ اینها میفرماید: : «اگر ما ملائکه را بر اینها نازل کنیم و مردهها با آنها سخن بگویند و همهچیز را محشور کنیم و مقابل چشمانشان بیاوریم، آنها ایمان نمیآورند؛ وَ لَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَيهِمُ الْمَلَئكَةَ وَ كلَّمَهُمُ المَوْتىَ وَ حَشرْنَا عَلَيهِمْ كلَّ شىْءٍ قُبُلًا مَّا كاَنُواْ لِيُؤْمِنُواْ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ» ( انعام/ 110).
· اگر نصرت الهی نبود، آیا انقلاب و نظام ما میتوانست همین مقدار هم جلو برود؟ البته اگر بیشتر از اینمقدار هم جلو نرفتهایم به خاطر بیایمانیهایی است که در میان خواص و عوام ما وجود دارد (البته در میان خواص بیشتر بیایمانی وجود دارد) وگرنه، امروز خیلی جلوتر از اینها بودیم. در واقع به خاطر همین بیایمانیها بود که نتوانستیم با امام همراهی کنیم. در واقع -به تعبیری- به امام(ره) گفتیم: «امام! زیاد جلو نرو! اینقدرها هم نمیشود روی خدا حساب کرد!» اگر با امام(ره)، بیشتر همراهی کرده بودیم و میگذاشتیم امام(ره) با ارادۀ خودش ما را پیش ببَرد، خیلی از این مشکلات و مسائل امروز را نداشتیم و خیلی جلوتر از اینها بودیم.
ما توسط اسباب هدایت محاصره شدهایم
· در واقع ما توسط اسباب هدایت محاصره شدهایم؛ یعنی همین شش گروه عوامل هدایت که بیان کردیم: خودِ خدا، اولیاء خدا، کتاب خدا، خودمان، عالم وجود و سنتهای حاکم بر عالم. اینهمه اسباب هدایت، ما را محاصره کردهاند و همۀ این عوامل، به نوعی دارند خدا را به ما نشان میدهند و ما را به سوی او هدایت میکنند.
· میدانید در میان این شش گروه عوامل، کدام عامل واقعاً از همه مؤثرتر است؟ مظلومیت ولیّ خدا، به عنوان مؤثرترین عاملی است که انسان را از جا بلند میکند و جلو میبرد.
علاقه ما به اباعبدالله(ع)، یک معجزه است
· معجزۀ دیگری که خداوند به ما نشان داده است، محبت عجیب ما نسبت به حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) است که بعد از 1400 سال، مثل مادر فرزندمرده، برای امام حسین(ع) اشک میریزیم. آیا این معجزه نیست؟ آیا این یک موضوع عادی است؟ شما امام حسین(ع) را دیدهاید که وقتی مصائب او را میشنوید، اینطور برایش اشک میریزید؟ ظلم در عالم فراوان بوده است ولی چرا مظلومیت امام حسین(ع) اینطور ما را آتش میزند؟ چرا مصائب دختر سه سالۀ اباعبدالله(ع) بعد از 1400 سال، دلهای ما را اینطور به آتش میکشاند؟ مگر در تاریخ، کم دختربچه بوده است که ظالمانه به او سیلی زده باشند؟ مگر کم سر بریدهاند؟ چرا 1400 سال است که مردم برای نالههای این سه ساله در گوشۀ خرابه، میسوزند و اشک میریزند؟
· این معجزه در وجود شما هست. هر کسی میخواهد ایمان بیاورد، با همین معجزه ایمان بیاورد. بعد از این معجزۀ باعظمت، منتظر چه معجزۀ دیگری هستی که از آسمان نازل شود و تو را هدایت کند؟
بازدیدها: 63