پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
زندگینامه: علی دوانی (۱۳۰۸-۱۳۸۵)
علی دوانی در ۲۳ ربیع‌الثانی ۱۳۴۸ قمری برابر با ۵ مهر ۱۳۰۸ شمسی در روستای دوان، واقع در شمال کازرون به‌دنیا آمد.
در هفت سالگی همراه با خانواده از دوان به آبادان مهاجرت کرد. تحصیلات ابتدایی را در آنجا گذراند و سپس به آموزشگاه فنی شرکت نفت وارد شد.
در سن ۱۴ سالگی بر اثر شور و شوقی که به تحصیلات حوزوی داشت، به نجف اشرف رفت و به‌مدت پنج سال و نیم از محضر استادان و فضلای آنجا تلمذ کرد. در ۱۳۲۷ شمسی به کشور بازگشت و در همان سال با خاندان آیتالله آقا احمد آل‌آقا نهاوندی (از نوادگان وحیدی بهبهانی) وصلت نمود و در قم سکونت گزید.
علامه دوانی از اوایل دهه۳۰ به نگارش مقالاتی علمی ـ دینی در نشریات مذهبی قم پرداخت و در ۱۳۳۱ شمسی نخستین کتابش را به نام شرح زندگی جلال‌الدین دوانی تألیف کرد و سه سال بعد آن را به چاپ رسانید. سه سال بعد کتاب شرح زندگانی استاد کل آقامحمدباقر بهبهانی، معروف به وحید بهبهانی را منتشر ساخت که مورد تشویق بی‌سابقه آیتالله بروجردی قرار گرفت و به خواهش آن مرجع بزرگ، جلد سیزدهم بحارالانوار علامه مجلسی را با مقدمه و پانویس‌های جامع و مبسوط، با نام مهدی موعود در سال ۱۳۳۹ انتشار داد که تاکنون بیش از ۳۰ بار به‌چاپ رسیده است.
رشته اصلی فعالیت علمی علامه محقق، شرح حال نگاری علما و دانشمندان شیعه بود که آن را علاوه بر کتب یاد شده، به صورت سلسله مقالاتی تحت عنوان «مفاخر اسلام» در مجله دینی و علمی مکتب اسلام ـ که نخستین مجله علمی حوزه علمیه قم به‌شمار می‌رفت ـ درج می‌کرد و سپس آنها را با شرح و بسط و اضافاتی به صورت دوره مجلدات مفاخر اسلام منتشر نمود که تاکنون ده جلد آن چاپ و منتشر شده است. ساختار و سبک نگارش مفاخر اسلام، متمایز با آثار مشابه قدما بود.
به تعبیرامام خامنه ای (دام ظله) «علامه دوانی علم رجال را از دانشی تخصصی و ویژه اهل فن، به دانشی عمومی تبدیل کرد و در دسترس همگان قرار داد». وی در معارف اسلامی به‌ویژه رجال و تراجم، تاریخ اسلام، سیره معصومین (ع) و نیز موضوعات مهدویت و نهضت‌های اسلامی در ایران، صاحبنظری کم‌نظیر بود و اطلاعات وسیع و تتبعات فراوانی داشت.
وی صدها مقاله، مصاحبه و سخنرانی در نشریات گوناگون و رسانه از خود به یادگار گذارد. آن فقید سعید پس از انقلاب اسلامی به صورت استاد میهمان در چند دانشگاه، از جمله دانشگاه تهران، دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه امام حسین (ع) به تدریس تراجم رجال، تاریخ اسلام، سیره معصومین (ع)، و جنگ‌های صدر اسلام پرداخت و در ۳۵ کنگره بین‌المللی داخل و خارج کشور سخنرانی کرد و به مناسب اعیاد و وفیات مذهبی و یا مناسبت‌های تاریخی در گفت‌و‌گوها و میزدگردهای صدا و سیما شرکت نمود.
علاوه بر این گفتارها، علامه دوانی در کنار تحصیل و پژوهش در تمام سال‌های عرم خویش، در شهرهای مختلف داخل و خارج از کشور، به ویژه چندین سال در کویت و دو سال در آلمان (برلین) و یک بار در اتریش (وین) در ایام مذهبی به منبر رفت. منابر ایشان محققانه، آموزنده و به دور از تکلف و فضل‌فروشی بود و مشتاقان فراوانی داشت. از آغاز سال ۱۳۵۸ شمسی به دلیل عارضه کسالت، منبر را به مدت ده سال ترک کرد و سپس به دعوت مراکز متعلق به بسیج، سپاه، ارتش، شهدا و جانبازان، گهگاه منبر را می‌پذیرفت.
آن مرحوم در عین احترام کامل و پایبندی به اصول، ارزش‌ها و آداب اصیل روحانیت شیعه، اندیشه‌ای نوگرایانه داشت و برای اصلاح حوزه، تلاش فراوانی نمود. به‌همین منظور در سال ۱۳۳۷ شمسی به همراه جمعی از فضلای حوزه، مجله مکتب اسلام را تأسیس کرد و در ۱۳۴۳ شمسی در تأسیس «دار التبلیغ اسلامی» مشارکت فعال نمود. هدف ایشان آن بود تا نسل جدیدی از طلاب آشنا با دانش‌های حوزوی و دانشگاهی پرورش یابند که نه فقط با جریان‌های فکری و فلسفی معارض، که محیط فرهنگی جامعه، به‌ویژه طیف‌های دانشجویی را به شدت تهدید می‌کرد مقابله نمایند، بلکه پاسخگوی نیازهای امروز در پنج قاره جهان باشند.
علامه دوانی سرانجام پس از یک عمر فعالیت و مجاهدت بی‌وقفه، در شامگاه عید سعید غدیر ۱۳۴۷ قمری، برابر با ۱۸ دی ۱۳۸۵ در سن ۷۷ سالگی به لقاء‌الله پیوست [درگذشت شیخ علی دوانی؛ مورخ صاحب نام] و پس از تشییع با شکوه در صحن عتیق حضرت معصومه (س) در شهر مقدس قم که آرزوی دیرینش بود به خاک سپرده شد.
زندگی و آثار مرحوم حجت الاسلام علی دوانی
اهدای کتابخانه استاد دوانی به دانشکده علوم حدیث
فرزند زمان
نگاه استاد دوانی به
فهرست آثار:
۱ـ نهضت روحانیون ایران (۱۱ جلد)، تهران: بنیاد فرهنگی امام رضا (ع)، چاپ اول، ۱۳۶۰ ـ ۱۳۵۷، چاپ دوم (۱۰ جلد در ۵ جلد)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۷٫
۲ـ مفاخر اسلام (۱۰ جلد)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۷ ـ ۱۳۷۹٫
۳ـ مهدی موعود؛ ترجمه جلد سیزدهم بحارالانوار، نوشته علامه مجلسی، ترجمه علی دوانی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ سی ام، ۱۳۸۴٫
۴ـ فروغ هدایت: در شایستگی حضرت امیرالمؤمنین و ائمه معصومین برای زمامداری مسلمانان، نوشته آیت الله سید علی بهبهانی، ترجمه علی دوانی، تهران: رهنمون، چاپ دوم ۱۳۸۲٫
۵ـ اجتهاد در مقابل نص، نوشته سید عبدالحسین شرف‌الدین عاملی، ترجمه علی دوانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول ۱۳۵۱، چاپ هشتم ۱۳۵۷٫
۶ـ تاریخ و سفرنامه حزین، نوشته شیخ محمد علی حزین لاهیجی، تحقیق و تصحیح علی دوانی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۵۷٫
۷ـ مرآت الاحوال جهان نما (جلد ۱ و ۲) نوشته آقای احمد کرمانشاهی (بهبهانی)، مقدمه و تصحیح علی دوانی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ دوم ۱۳۵۷٫
۸ـ خاطرات و مبارزات حجت الاسلام فلسفی، تدوین علی دوانی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول ۱۳۷۶، چاپ چهارم ۱۳۸۳٫
۹ـ تاریخ فتوحات اسلامی در اروپا، نوشته شکیب ارسلان، ترجمه علی دوانی، قم: چاپخانه علمیه، ۱۳۴۸، چاپ چهارم ۱۳۸۳٫
۱۰ـ موعودی که جهان در انتظار اوست، قم: دارالعلم، چاپ دوم ۱۳۴۹٫
۱۱ـ خاندان آیتالله بروجردی، نوشته آیتالله العظمی بروجردی، ترجمه علی دوانی، قم: انصاریان، چاپ اول ۱۳۷۱: نشر مطهر ۱۳۷۲٫
۱۲ـ علما و شعرا و مردان نامی بوسنی و هرزگوین، نوشته محمد خانجی بوسنوی، ترجه علی دوانی، تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله، چاپ اول ۱۳۷۳، چاپ دوم ۱۳۷۴٫
۱۳ـ علی (علیه السلام) چهره درخشان اسلام، نوشته ابن ابی الحدید معتزلی، ترجمه علی دوانی، تهران: دفتر نشر اسلامی، ۱۳۷۹٫
۱۴ـ سید رضی مولف نهج البلاغه، تهران: دفتر نشر اسلامی، ۱۳۶۴٫
۱۵ـ راز نماز در نهج البلاغه، تهران: نشر مطهر، ۱۳۷۳٫
۱۶ـ فرقه وهابی و پاسخ به شبهات آنها، نوشته سید محمد حسن قزوینی، ترجمه علی دوانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، ۱۳۶۶؛ نشر رهنمون، ۱۳۸۲٫
۱۷ـ مباحثی در معارف اسلامی، نوشته آیتالله سیدعلی بهبهانی، ترجمه علی دوانی، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۴: نشر رهنمون، ۱۳۸۲٫
۱۸ـ در پیرامون نهج‌البلاغه، نوشته سید هبه‌الدین شهرستانی، مقدمه و تصحیح و تحشیه، علی دوانی، تهران: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول ۱۳۶۴، چاپ دوم ۱۳۷۸٫
۱۹ـ علما و مردان نامی بوسنی و هرزگوین، قم: انتشارات انصاریان، چاپ اول، ۱۳۷۲٫
۲۰ـ دانشمندان عامه و مهدی موعود، تهران: دارالکتب اسلامیه ۱۳۵۳٫
۲۱ـ شرح زندگانی جلال‌الدین دوانی (فیلسوف شهیر سده نهم هجری)، قم، چاپخانه حکمت، چاپ اول ۱۳۳۴٫
۲۲ـ تاریخ اسلام، از آغاز تا هجرت، تهران: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دهم، ۱۳۷۰٫
۲۳ـ پیامبر اسلام از نظر دانشمندان شرق و غرب، قم: انتشارات پیام اسلام، چاپ اول: ۱۳۵۴٫
۲۴ـ شاهراه هدایت، در اثبات امامت شاه ولایت، نوشته آیت الله سید علی بهبهانی، مقدمه و تصحیح علی دوانی، قم: چاپخانه حکمت، ۱۳۳۵٫
۲۵ـ وحید بهبهانی، سرآمد محققین و دانشمندان شیعه در سده دوازدهم هجری، قم: دارالعلم، چاپ اول: ۱۳۳۷؛ چاپ سوم: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۸٫
۲۶ـ زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، قم چاپخانه حکمت، ۱۳۴۰؛ چاپ چهارم با تجدیدنظر و انضافات، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۹٫
۲۷ـ علامه مجلسی، بزرگمرد علم و دین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۰٫
۲۸ـ شوق مهدی، نوشته ملا محسن فیض کاشانی، مقدمه و تصحیح علی دوانی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۵۴، چاپ ششم، قم: انصاریان، ۱۳۷۹٫
۲۹ـ غدیر خم (حدیث ولایت)، تهران: نشر مطهر ۱۳۸۱٫
۳۰ـ جهانگردی و جهانگردان نامی، تهران: نشر میزان، چاپ دوم
۳۱ـ شعاع وحی بر فراز کوه حرا، چاپ چهارم، تهران: انتشارات حقایق، ۱۳۶۱٫
۳۲ـ سیمای جوانان در قرآن و تاریخ اسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ نهم، ۱۳۷۹٫
۳۳ـ آیه الله حاج شیخ هادی نجم‌آبادی و دانشمندان خاندان وی، تهران: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۶٫
۳۴ـ نهضت دو ماهه روحانیون ایران، قم: چاپ حکمت، ۱۳۴۱٫
۳۵ـ تاریخ قم، نوشته محمد حسین ناصر الشریعه، مقدمه و تعلیقات و اضافات: علی دوانی، قم: دارالفکر ۱۳۵۰؛ تهران: رهنمون، ۱۳۸۳٫
۳۶ـ صحنه‌های تکان‌دهنده در تاریخ اسلام، نوشته محمد عبدالله عنان، ترجمه علی دوانی، چاپ اول ۱۳۴۸؛ چاپ دهم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۵٫
۳۷ـ شرح حال، افکار و آثار آیت الله بهبهانی، تهران: نشر قبله، چاپ دوم، ۱۳۷۸٫
۳۸ـ داستانهای اسلامی (دو جلد)، تهران: کانون انتشارات محمدی، چاپ دوم ۱۳۶۲٫
۳۹ـ داستانهای ما (سه جلد)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۶۶٫
۴۰ـ نظری اجمالی به جنگ‌های صدر اسلام (آماده چاپ)
۴۱ـ اصول اعتقادی و فروع عملی اسلام، تهران: انتشارات حقایق، ۱۳۶۱، چاپ قم: دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۸٫
۴۲ـ امام زمان در گفتار دیگران، تهران: ندای ایمان، ۱۳۵۸٫
۴۳ـ پیشوایان بزرگ ما (سلسله مقالات مجله مکتب اسلام، آماده چاپ)
۴۴ـ بحثی پیرامون همسران پیامبر (ص) (سلسله مقالات مجله مکتب اسلام، آماده چاپ)
۴۵ـ زن در قرآن، تهران، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دهم، ۱۳۷۳٫
۴۶ـ سیر اجتهاد در اسلام (یادنامه اولین کنگره نهج‌البلاغه، تهران)
۴۷ـ سیره ائمه طاهرین (ع)(آماده چاپ)
۴۸ـ شیعه در اندونزی (سلسله مقالات مجله مکتب اسلام، آماده چاپ)
۴۹ـ مجموعه مقالات (در روزنامه‌ها و نشریات دینی، آماده چاپ)
۵۰ـ محدث نامی حاج شیخ عباس قمی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۵۵٫
۵۱ـ نگاهی کوتاه به زندگانی پر افتخار سید رضی مؤلف نهج البلاغه (یادنامه کنگره هزاره نهج‌البلاغه، تهران).
۵۲ـ فیلسوف نامی صدر المتألهین شیرازی (آماده چاپ)
۵۳ـ دو مکتب فلسفی شرق و غرب: قرطبه و اصفهان (آماده چاپ).
۵۴ـ سفرنامه اروپا (آماده چاپ)
۵۵ـ معاصران (آماده چاپ)
۵۶ـ سیر و سیاحت در اسلام (آماده چاپ)
۵۷ـ مشاهیر فقها و مراجع تقلید شیعه (آماده چاپ)
۵۸ـ هنر نویسندگی، تهران: نشر مطهر، چاپ چهارم، ۱۳۷۷٫
۵۹ـ خاطرات من از استاد شهید مطهری، تهران: انتشارات صدرا، چاپ چهارم ۱۳۷۵٫
۶۰ـ امام خمینی در آئینه خاطره‌ها، تهران: نشر مطهر، چاپ دوم ۱۳۸۱٫
۶۱ـ یادواره شهید عبدالمجید محمد باقری، تهران: نشر قبله، ۱۳۷۴٫
۶۲ـ چهل حدیث از حضرت امیرالمؤمنین (ع) درباره علم و علما، تهران: نشر رهنمون، ۱۳۸۴٫
۶۳ـ نقد عمر (دو جلد)، تهران: نشر رهنمون، ۱۳۸۴٫
۶۴ـ آغاز وحی و بعثت پیامبر در تاریخ و تفسیر طبری (آماده چاپ)
۶۵ـ فرقه ضاله و سرقت آیات و احادیث (آماده چاپ)
۶۶ـ محمدبن جریر طبری (آماده چاپ)
۶۷ـ دو بانوی نمونه از خاندانی بزرگ، تهران: [بی‌نا]، ۱۳۸۱٫
۶۸ـ هزاره شیخ طوسی (دو جلد)، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم ۱۳۶۲٫
۶۹ـ امیرالمؤمنین، خلیفه‌الله، صدیق اکبر و فاروق اعظم، تهران: نشر مطهر، ۱۳۸۲٫
۷۰ـ امیرالمؤمنین در شعر فقها، حکما و عرفای نامی از فردوسی تا امام خمینی، تهران: نشر رهنمون، ۱۳۸۲٫
۷۱ـ بانوی بانوان جهان، تهران: نشر رهنمون، ۱۳۸۵٫
۷۲ـ آثار تمدن اسلامی در اسپانیا و پرتغال (سلسله مقالات مجله مکتب اسلام، آماده چاپ)
۷۳ـ جامع المسائل، قم، دارالعلم، چاپ اول
۷۴ـ سیر حدیث در اسلام، تهران: انتشارات گنجینه، ۱۳۵۴
۷۵ـ فروغ ایمان، تهران: انتشارات کتابخانه صدر، چاپ اول، ۱۳۹۶ ق.
۷۶ـ نگاهی به آثار فقهی شیخ طوسی، قم، دارالفکر، چاپ اول
۷۷ـ خاندان علامه مجلسی.
۷۸ـ تنبیه الغافلین، در رد صوفیه، تهران: نشر رهنمون، ۱۳۸۵٫
۷۹ـ قیام ابر مردان سیستان برای خونخواهی امام حسین، زابل: نشر دانشگاه، ۱۳۸۴٫
۸۰ـ افتخارات مردان مرد سیستان در دفاع از امیرالمؤمنین و اعتراض به فاجعه عاشورا، تهران: نشر رهنمون، ۱۳۸۴٫
بازدیدها: 240
