پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
بسم الله الرحمن الرحیم
با استاد حجه الاسلام و المسلمین عباسی ولدی سؤالی با موضوع “عوامل مؤثر در عدم آرامش بعد از ازدواج” مطرح شد و ایشان اینگونه پاسخ فرمودند.
سؤال : اگر ازدواج باعث آرامش روانى است چرا برخى از افراد متأهل در زندگى خود روى آرامش را نمىبینند؟
یکى از آثار روانشناختى ازدواج، دستیابى به آرامش درونى و امنیت اجتماعى زن و شوهر است که در سایه برقرارى روابط عاطفى بسیار نزدیک آنها به دست مىآید.
نقش روابط زن و شوهر در آرامش یکدیگر وقتى بیشتر آشکار مىشود که آسیب تأخیر ازدواج و آسیبهاى روابط ناهنجار را مشاهده مىکنیم، البته براى ایجاد فضاى آرامش و اعتماد، باید زن و شوهر و اطرافیان بیشترین همکارى و گذشت را داشته باشند و همگى بدانند در میان حوادث استرسزا، شدیدترین استرسها در اثر ضربه و از همگسیختگى روابط
خانوادگى پدید مىآید، به طورى که از دست دادن همسر و زندگى جدا از یکدیگر ۳۵ تا بیش از ۸۰ درجه تنیدگى به دنبال دارد.[۱] قرآن کریم نیز در آیات متعددى مىفرماید: «از نشانههاى خداوند این است که از نوع خودتان، همسرانى براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میانتان دوستى و رحمت نهاد»[۲]؛ «اوست خدایى که شما را از نفس واحدى آفرید و همسرتان را از آن پدید آورد تا در کنار او بیاسایید».[۳] البتّه واقعیت این است که مشکلات و عواملى وجود دارند که این آرامش را به خطر انداخته و گاهى پایههاى مهر و محبّت همسران را فرو خواهند ریخت؛ بنابراین در ادامه به برخىمشکلات و آسیبهایى که سبب اخلال در آرامش خانواده مىشود، اشاره مىشود:
الف. مسائل پیش از ازدواج
- عدم انتخاب مناسب
یکى از عوامل ایجاد اختلاف و ناسازگارى و به دنبال آن نبود آرامش در زندگى این است که متأسفانه گاه افراد از مسایلى که باید قبل از ازدواج نسبت بدان حساس باشند غفلت نموده و با ورود به زندگى مشترک ناهمگونىها برایشان نمود پیدا مىکند! به همین دلیل دختر و پسر مىبایست در بررسى ملاکهاى گزینش همسر، ملاکهاىجسمانى، روانشناختى، اقتصادى،
اجتماعى و خانوادگى طرفین را مدّنظر قرار دهند تا همتاى مناسب خود را براى یک عمر زندگى برگزینند.
امام على علیه السلام مىفرمایند: «زنى که مورد موافقت شوهرش باشد) یعنى هر دو مورد توافق باشند) یکى از دو راحتى و آسایش است».[۴]
- مهریه سنگین
قرآن کریم با لطافت و ظرافت بىنظیرى فلسفه گذاشتن مهریه براى زن را، هدیه و پیشکشى اعلام نموده و با تعبیر «نحله» بدان اشاره مىنماید[۵].
همچنین از مهریه به «صداق» تعبیر مىکند که نشانه صداقت و راستین بودن علاقه مرد به همسر خویش است. این امر تأثیر روانشناختى ویژهاى در زن بر جاى مىگذارد؛ زیرا وى احساس مىکند مرد به او علاقهمند است و حاضر است هزینه کند.
در تعیین مهریه نباید هیچکدام از پسر و دخترها و خانوادههایشان احساس برد یا باخت کنند؛ زیرا اگر چنین احساسى به آنان دست دهد، شیرینى زندگى و ازدواج به تلخى تبدیل خواهد شد.
مهریههاى سنگین یکى از عوامل به هم زدن آرامش در خانوادههاست و نشاندهنده بىاعتمادى خانواده دختر به داماد است و مىتواند به عنوان یک ابزار در دست دختران قرار گرفته و پسران را از این نظر همیشه تحت استرس و فشار قرار دهد.
رسول گرامى اسلام صلى الله علیه و آله نیز در باب نکوهش سنگینى مهریه مىفرمایند:
«در مهریه آسان بگیرید؛ زیرا مرد کابین (سنگین) زن را مىدهد اما در دلش نسبت به او کینه و دشمنى به وجود مىآید».[۶] همچنین مىفرمایند: «از میمنت زن این است که راحت خواستگارى شود و کابین (مهریهاش) سبک باشد».[۷]
- دوستىهاى قبل از ازدواج
این دوستىها علاوه بر مشکلاتى که به دلیل احساس گناه به سبب ناخشنودى خداوند از این ارتباط، ترس و اضطراب ناشى از آبروریزى، احساس سرخوردگى، شکست روحى، افسردگى و … براى دختر و پسر ایجاد مىکند، با توجّه به ویژگى غیرت در مرد باعث مىگردد حتّى اگر روابطشان به ازدواج نیز بینجامد، اعتمادش از همسر خود سلب گشته سؤالاتى در ذهن او شکل گیرد که چرا همسرم پیش از محرمیت با من رابطه برقرار کرد؟! نکند مشابه این رابطه را با دیگران نیز داشته است و از دوستىها به ازدواج نیانجامد آشفتگى در احساسات و عواطف به ویژه از سوى دختران پیش مىآید و باعث مىگردد که این افراد نتوانند عاطفه، عشق، صفا و صمیمیتى را که لازمه زندگى مشترک و ستون خیمه زندگى زناشویى است در زندگى با همسر خود ابراز نمایند. به همین دلیل است که قرآن کریم یکى از شرایط ازدواج را پاکدامنى مىداند که هیچ کدام از پسر[۸] و دختر دوست پنهانى و نامشروع نگرفته باشند.[۹]
- وارونه جلوه دادن حقایق
امروزه آسیبهاى مختلفى سلامت ازدواج و به دنبال آن زندگى مشترک همسران را تهدید مىکند که رواج فریب یا تدلیس در ازدواج یکى از مهمترین آنهاست.
این مسئله علاوه بر آنکه آثار و پیامدهاى حقوقى ویژهاى دارد که با عنوان قانون «تخلف از شرط صفت» در قانون مدنى مطرح و قابل پیگیرى است، باعث ایجاد فضاى بىاعتمادى و بدبینى در فضاى ارتباطى زن و شوهر گشته زمینه اختلافات جدّى و به دنبال آن عدم آرامش را در زندگى آنان به وجود مىآورد. به همین دلیل است که برگزارى جلسات گفتگوى مستقیم (تحت نظارت خانوادههاى دو طرف) دختر و پسر و اطلاع یافتن آنان از آنچه در آینده مىتواند در زندگى مشترکشان تأثیرگذار باشد، یکى از مهمترین گامهاى فرایند انتخاب همسر مىباشد.
ب: مسائل بعد از ازدواج
- رعایت حقوق اعضاى خانواده
خانواده از شخصیتهاى متفاوت تشکیل شده است که با پذیرش اصول اساسى زندگى مشترک و پایبندى به آن در یک «ما» ى فراتر گرد آمدهاند.
نادیده گرفتن شخصیت فردى و تحمیل یکسانسازى فضاى خانواده، هزینههاى عاطفى- رفتارى سنگینى را به دنبال دارد که دلسردى و از خودبیگانگى اعضاى خانواده، کمترین پیامد منفى و فروپاشى خانواده، بزرگترین زیان چنین نگرشى است.[۱۰] راهکار اسلام جهت دورى از حسّ
برتربینى این است که هر یک از اعضاى خانواده به حقوق دیگرى احترام گزارده و وظایفى را که بر عهده دارند رعایت کنند، در این صورت انتظار خیر و سعادت، محبّت و لذّت، آرامش و اعتماد به زندگى مشترک را داشته باشد.
- رقابت منفى
متأسفانه برخى از خانوادهها بدون توجّه به شرایط ویژه خود و نیازهاى واقعى زندگى خود دچار اشتباهى به نام نابهنجارى چشم و همچشمى مىشوند. مؤلفههاىاساسى این پدیده در خودنمایى، رقابت و فزونطلبى کور قابل مشاهده است که موجب تنش، بىقرارى، نارضایتى، اضطراب و افسردگى همسران گشته و آرامش را از زندگى مشترک سلب مىکند.
- حریم خصوصى
مسائلى که سبب وجود آن بیرون از خانواده مىباشد؛ گرچه روابط خویشاوندى و فامیلى به نوبه خود مورد تأکید و اهمیت است؛ اما عدم رعایت بعضى از نکات مسائلى را در روابط زن و شوهر ایجاد مىکند که آرامش را از زندگى آنان سلب مىکند. به عنوان مثال دخالتهاى غیرضرورى و نابجاى اطرافیان یکى از مواردى است که مایه سلب آرامش زوجین مىگردد.
در عین حال که لازم است زن و شوهر پس از ازدواج، روابط خود را با خانوادهها حفظ نموده و به برقرارى روابط مطلوب با خویشاوندان همسر نیز بپردازند، باید نوعى استقلال به دست آورده و خانواده جدیدى را با حریم خصوصى تشکیل دهند به طورى که حتى پدر و مادرها نیز از این محدوده خارج باشند.
بر کسى پوشیده نیست که پدر و یا مادر حق دارند در مواقعى نوعروس و تازه داماد را راهنمایى کنند، اما باید به این نکته نیز توجّه داشته باشند که دخالت در همه جزئیات زندگى نیازى نیست. در واقع حمایت اجتماعى و مالى والدین از همسران جوان، نباید موجب دخالت در زندگى آنان و تحمیل نظریات به آنها شود؛ زیرا متأسفانه دخالتهاى بىمورد اطرافیان باعث اختلاف و ناسازگارى همسران شده، آرامش زندگى آنان را سلب مىنماید.[۱۱]
[۱] ( ۱). ر. ک: دیماتئو، ام، روانشناسى سلامت، ج ۲، ص ۵۳۴- ۵۲۵ ..
[۲] ( ۲).« وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّهً وَرَحْمَهً»؛ روم( ۳۰)، آیه ۲۱ ..
[۳] ( ۳).« هو الّذى خلقکم من نفس واحده و جعل منها زوجها لیسکن الیها»؛ اعراف( ۷)، آیه ۱۸۹ ..
[۴] ( ۱).« الزوجه الموافقه إحدى الراحتین»؛ غررالحکم، ۹۲۸۲ ..
[۵] ( ۲).« وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَهً؛ و مهر زنان را( به طور کامل) به عنوان یک بدهى( یا یک عطیه) بهآنها بپردازید». نساء( ۴)، آیه ۴ ..
[۶] ( ۱).« تیاسَرُوا فى الصِّداقِ فإنَّ الرَجُلَ لَیعطِى المَرأه حَتَّى یبقى ذلک فى نفسه عَلیها حَسبکهُ»؛( کنزالعمّال، ۴۴۷۳۱) ..
[۷] ( ۲).« إنّ مِن یمنِ المرأه تیسیرُ خِطبَتِها و تَیسیر صِداقِها و تَیسیر رَحِمِها»؛( میزان، ۷۸۴۵؛ کنزالعمّال، ۴۴۷۲۱).
[۸] ( ۳). مائده( ۵)، آیه ۵ ..
[۹] ( ۴). نساء( ۴)، آیه ۲۵ ..
[۱۰] ( ۱). ر. ک: زیمون، مفاهیم و تئورى کلیدى در خانواده درمانى، ص ۳۷ و ۲۸۹ ..
[۱۱] على احمد پناهى، دفتر چهل و هشتم(همسردارى) پرسش ها و پاسخ هاى دانشجویى، ۱جلد، دفتر نشر معارف – قم، چاپ: سوم، ۱۳۹۰٫
پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام
بازدیدها: 456
