غفلت و کفر دنیوی، زمینهساز حسرت اخروی | امام خامنه ای
هیات:امام خامنه ای در بخشی از بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان با استناد به آیه ۳۹ سوره مریم فرمودند: «موعظهای که من امروز میخواهم عرض بکنم، این آیه سوره مریم است که جزو آیات تکاندهنده قرآن است که واقعاً هر وقت انسان این آیه را یادش میآید، انسان را تکان میدهد. میفرماید: وَ اَنذِرهُم یَومَ الحَسرَهِ اِذ قُضِیَ الاَمرُ وَ هُم فی غَفلَه؛ یعنی پیغمبر ما! به این کسانی که در غفلت فرو رفتهاند، بگو و بیم بده اینها را از «روز حسرت»؛ روز حسرت، روز قیامت است که تعبیر شده به روز حسرت. «اِذ قُضِیَ الاَمر» یعنی هنگامی که کار از کار گذشته و هیچ کاری نمیشود کرد؛ «قُضِیَ الاَمر» یعنی این. [میفرماید] اینها را از آن روز بترسان، بیمناک کن. انسان در قیامت میبیند که گاهی میشد با یک کار کوچک، یک پاداش بزرگ را اینجا به دست بیاورد؛ یک حرکت کوچک در دنیا میتوانست اینجا آثار ماندگار عظیمِ پُرسود و پُرمنفعتی داشته باشد و این کار را نکرده؛ انسان حسرت میخورد. [یا] در دنیا میتوانست با یک پرهیز، با اجتناب از یک حرکت، اجتناب از یک حرف و از یک فعل عذاب دردناکی را از خودش دور کند؛ نکرد، همّت نکرد. تصمیم بگیریم درست کار کنیم، تصمیم بگیریم درست عمل کنیم، درست حرف بزنیم، درست برنامه بریزیم؛ تصمیم بگیریم؛ روز حسرت، روز سختی است. و این کارها، این تصمیمگیریها در جوانی ممکن است؛ آسانتر از دوران عمر بنده و زندگی امثال بنده است. ما نمونههای آن حسرت عظیم را در دنیا گاهی میبینیم؛ یک چیزی از دست ما میرود، فُوت میشود، حسرت میخوریم که چرا این جوری کردیم، چرا این جوری نکردیم؛ البتّه این در مقابل آن حسرت قیامت خیلی کوچکتر است، هزاران هزار بار کوچکتر از آن حسرت است، لکن در عین حال حسرت است.»
این آیه و بیان رهبر معظم انقلاب بیانگر حساسیت مقوله مسئولیتپذیری و کوچک نشمردن لحظات و تصمیمات و اقدامات در سطوح مختلف فردی، خانوادگی تا سیاسی و ملی است که هم در این دنیا باید نسبت به آنها پاسخگو بود هم در آن دنیا که البته پاسخگویی در آخرت بسیار سختتر خواهد بود.
متن آیه: «وَأَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَهِ إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ وَهُمْ فِی غَفْلَهٍ وَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ»
ترجمه آیه: «و آنان را از روز حسرت بیم ده، آنگاه که داورى انجام گیرد، و حال آنکه آنها [اکنون] در غفلتند و سر ایمان آوردن ندارند.»
مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان پیرامون این آیه آورده است که «از ظاهر سیاق بر مىآید که جمله (اذ قضى الامر) بیان جمله (یوم الحسره) باشد، در نتیجه اشاره به این مىشود که این حسرتى که به آن دچار مىشوند از ناحیه قضاى امر مىآید و قضاء وقتى باعث حسرت مىشود که فوت گردد. آنچه باعث روشنى چشم و آرزو و سعادت شخص گردد و سعادتى که او مىتوانست به آن نائل شود از بین ببرد و دیگر به خاطر نداشتن آن هیچ خوشى در زندگى ندارد، چون همه دلبستگىاش به آن بود و معلوم است که انسان هیچ وقت راضى نمىشود که چنین چیزى از او فوت شود؛ هر چند که حفظش مستلزم هر ناملایمى باشد، مگر آنکه آن را به غفلت از وى بربایند و گرنه به هیچ قیمتى حاضر نیست که آن را از دست بدهد و لذا مىبینیم در دنباله سخن فرمود: (و هم فى غفله و هم لا یؤمنون).
بنابراین، معناى آیه (و خدا داناتر است) این مىشود که: اى پیغمبر! ایشان را بترسان از روزى که امر قضاء مىشود، یعنى کار یکسره مىگردد و هلاکت دائمى بر آنان حتمى مىشود، آن وقت از سعادت همیشگى که روشنى چشم هر کسى است منقطع مىگردند، پس حسرتى مىخورند که با هیچ مقیاسى اندازهگیریاش ممکن نیست و این بدان جهت است که اینان در دنیا غفلت ورزیدند و راهى که ایشان را به آن روشنى چشم هدایت مىکرد و مستقیما به آن مىرسانید، یعنى راه ایمان به خداى یگانه و تنزیه او از داشتن فرزند و شریک بود ترک گفته، راه مخالف آن را پیمودند.»
آیتالله مکارم شیرازی نیز در تفسیر نمونه در این باره آورده است که «روز قیامت نامهاى مختلفى در قرآن مجید دارد از جمله (یوم الحسره) هم نیکوکاران تأسف میخورند ای کاش بیشتر عمل نیک انجام داده بودند و هم بدکاران چرا که پردهها کنار مىرود و حقایق اعمال و نتایج آن بر همه کس آشکار مىشود.
جمله (اذ قضى الامر) را بعضى مربوط به پایان گرفتن برنامههاى حساب و جزا و تکلیف در روز رستاخیز دانستهاند و بعضى آن را اشاره به فنای دنیا میدانند. طبق این تفسیر معنى آیه چنین مىشود آنها را از روز حسرت بترسان آن هنگامى که دنیا در حال غفلت و عدم ایمان آنها پایان میگیرد، ولى تفسیر اول صحیحتر به نظر میرسد، به خصوص اینکه در روایتى از امام صادق (علیه السلام) در تفسیر جمله اذ قضى الامر چنین نقل شده: اى قضى علی اهل الجنه بالخلود فیها، و قضى على اهل النار بالخلود فیها: یعنى خداوند فرمان خلود را در باره اهل بهشت و اهل دوزخ صادر مىکند).
رهبر معظم انقلاب نیز در سخنانی پیرامون این آیه میفرمایند: «اگر از این ساعات استفاده نکردیم، از این فرصت استفاده نکردیم، روزی برای ما مایه حسرت خواهد شد؛ «و انذرهم یوم الحسره اذ قضی الأمر و هم فی غفله و هم لا یؤمنون». در میانه غفلت و ناباوری، این فرصتها از دست میرود و در آن روزی که هر ساعت ما، هر دقیقه ما، هر حرکت ما، هر کلمه حرف ما حسابی دارد و محاسبهای پای آن هست، این غفلت مایه حسرت خواهد شد. آنگاه وقت هم دیگر گذشته است؛ «اذ قضی الأمر». کار از کار گذشته است؛ آن روزی که ما متوجه بشویم، ملتفت بشویم.» (بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۳ مرداد ۱۳۹۱)
براین اساس از این آیه میتوان نتیجه گرفت که:
ـ یکى از وظایف انبیا، انذار است.
ـ هر کارى مىتوانید، در دنیا انجام دهید که در قیامت، کار از کار گذشته است.
ـ غفلت زمینه کفر است.
ـ مرگ در حال غفلت و بىایمانى، مایه حسرت است.
ـ دارایىها سبب غفلت و غفلت سبب کفر است.
در حقیقت این آیه به خوبی مبین پیوند مثلث شوم و بدعاقبت «غفلت ـ کفر ـ حسرت» برای انسان است که نتیجه آن یک حسرت بی فایده در روزی است که فرصتها کاملا از دست رفته است و این امر هشداری جدی به مسئولان و مدیران در نظام اسلامی است که فرصت مسئولیت ۴ یا ۸ ساله یا بیشتر و کمتر را به راحتی از دست ندهند و بدانند یک خطای آگاهانه، اشتباه، بیعملی، کوتاهی و تصمیم بد فارغ از نتایج دنیوی و تأثیر آن بر زندگی مردم، در آن دنیا نیز ممکن است به مایه حسرت آنها بدل شود.
منبع: وارث
بازدیدها: 0