پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
معصومه (سلام الله علیها) که نام اصلی او فاطمه است؛ نمونه ای از وجود حضرت زهرا(س) بوده و در راستای اهداف اسلام در سطحی بسیار بالا درخشیده و در میان بانوان همنام با حضرت زهرا(س) کسی به مقام او نمی رسد. از جهات گوناگون شبیه به حضرت زینب کبری(س) ست و وجه شباهت این دو بانوی مخدّره بسیار است. در حالیکه هر دو دختر امام معصوم، عمّه ی امام معصوم و هر دو مورد تقدیس و تکریم امام معصوم هستند. هر دو وطن را رها کرده و در راه رسالت و دین آن را ترک گفته اند. هر دو شیفته و شیدای برادر و امام عصر خویش اند.
حضرت معصومه(س) در عصر رضوى علاوه بر اينكه از خاندان امام كاظم(ع) شناخته مىشد، از بانوان دانشمند، محدثه و پارساى عصر خويش محسوب مىگشت و با وجود ناآرامىها و ناملايمات فراوان چهار روايت از آن بانوى مكرّمه به دست ما رسيده كه در محور اصول اعتقادى شيعه و تأكيد به وصايت حضرت اميرالمؤمنين(ع) و تثبيت جايگاه غدير در فرهنگ تشيع است. (1)
حضرت فاطمه معصومه(س) در محيطى پرورشيافت كه پدر و مادر و فرزندان همه به فضايل اخلاقى آراسته بودند. عبادت و زهد، پارسايى و تقوا، راستگويى و بردبارى، استقامت در برابر ناملايمات، بخشندگى و پاكدامنى و ياد خدا از صفات تبار پيامبر(ص) بود. (2)
پدر بزگوار حضرت(س)، امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر(ع) است که او را ابوالحسن اول نیز گویند و از القاب مشهور آن حضرت، کاظم – باب الحوایج و صالح است. حميده مادر بزرگوار امام كاظم(ع) از مهاجران مغرب و بانويى آگاه و حديثدان بود و احاديثى را كه از امام صادق(ع) و ديگران شنيده بود، همچون يك راوى مورد اعتماد به مردم نقل مىكرد و در واقع يكى از اساتيد مجامع علمى بانوان در عصر امام صادق(ع) محسوب مىشد. وى در حوزه ی آموزشى خويش با دخترى از اهالى مغرب به نام «نجمه» آشنا شد. نجمه علوم اسلامى را از همسر امام صادق(ع) فرا مىگرفت و نشانههاى عقل و هوشيارى و ايمان به خدا از رفتار و سيره عملى وى مشهود بود. (3)
حميده گويد: روزى كه نجمه به خانه ما راه يافت، پيامبر(ص) را در عالم خواب ديدم كه به من فرمود: اى حميده! نجمه را به پسرت موسى(ع) ببخش و همسر او كن، همانا به زودى بهترين فرد روى زمين از او متولد مىشود. من به اين دستور عملكردم و نجمه را همسر فرزندم امام كاظم(ع) نمودم و از او حضرت امام رضا(ع) به دنيا آمد. (4)
نجمه خاتون مادر امام رضا(ع) همان مادر حضرت معصومه(س) است که از بانوان با فضیلت و از اسوه های تقوی و شرافت و از مخدّرات کم نظیر تاریخ بشریت می باشد و برای او ده نام در کتب و حدیث بدین ترتیب آمده است: نجمه – امّ البنین (که کنیّه ی ایشان است) – تکتم – طاهره – خیزران – مرسیّه ( که انتساب ایشان را به سرزمین مَرسی، شهری معروف در اسپانیا نشان میدهد) – اَروی – سَکَن – شقراء – صَقر.
معصومه(س) در مدینه و در ماه ذیقعده در سال 173 متولد شد و در ربیع الثانی سال 201 در قم دیده از جهان فرو بست. سنّ ایشان هنگام وفات در حدود 28 سال بوده است. پس اینکه در زبان عوام آن حضرت بعنوان 18 تا 23 ساله معروف شده، مدرک و دلیل محکمی ندارد.
تقریباً قطعی است که ایشان ازدواج نکرده است. در این صورت ممکن است این سؤال پیش آید که چرا ایشان در حالیکه سنّت ازدواج مستحّب مؤکّد در اسلام است، تا آنجا که رسول اکرم(ص) می فرمایند: در اسلام و در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوب تر و عزیزتر از ازدواج باشد(5)، ازدواج نکرده بودند؟ در پاسخ به این سؤال دو مطلب آمده است: 1. اینکه دختران امام کاظم(ع) بویژه حضرت معصومه(س) دارای سطحی از کمالات بودند که برایشان کفو و همسر مناسبی نبود و نیز اینکه امام کاظم(ع) به آن ها سفارش کرده بود که با مشورت و رأی امام رضا(ع) ازدواج کنند. (6)
2. ترس و وحشت از حکومت پر از خفقان هارون به نحوی بود که کسی جرأت معاشرت با آل الله را نداشت. به این ترتیب حضرت معصومه(س) و بعضی از خواهرانشان از ازدواج صرف نظر کردند. (7)
در آرزوی وصال:
در سال 200 هجری قمری حضرت رضا(ع) با نامه ها و پیام های بسیار از سوی مأمون به خراسان دعوت میشوند. هجرت حضرت امام على بنموسىالرضا(ع) از مدينه به مرو، هجرتى اجبارى بود كه هر نوع تصميمگيرى را از وى سلب كرده بود. لذا خاندان پيامبر و خاصان امام كه بىفروغ او زندگى برايشان مفهومى نداشت، قصد هجرت به ايران كردند و ليكن مخالفت دستگاه خلافت باعث شد تا هجرت حضرت فاطمه معصومه(س) با يكسال تأخير صورت پذيرد. لذا یکسال بعد، حضرت معصومه(س) به شوق دیدار برادر و در حقیقت در پی هجرتی معنی دار و عظیم برای حمایت از ولایت امام علی بن موسی الرضا(ع) و تقویت مسئله ی رهبری ایشان عازم خراسان شده و پس از روزها طى طريق با شهادت ياران در منازل بين ساوه و قم، در پايگاه تشيّع و در منزل موسی خزرج بن سعد اشعری که از اصحاب امام رضا(ع) بود به مدت 17 روز اسكان مىيابد و پس از آن در همان منزل؛ در آروزی دیدار پدر و برادر رخت از جهان بربسته و به شهیدان می پیوندد.
زمینی که آستانه ی حضرت معصومه(س) در آن واقع است بابلان نام داشت و این زمین را موسی بن خزرج که هم مهمان دار حضرت بود و هم در عصر خویش بسیار محترم، برای دفن آن حضرت معین کرد. موسی بن خزرج سقفی از بوریا بر سر قبر برافراخت تا هنگامیکه حضرت زینب دختر امام نهم(ع) وارد قم گردید و قبّه ای بر آن مرقد بنا کرد. در مجموع شش تن از امامزادگان و منسوبین به امامان در کنار مرقد مطهر حضرت معصومه(س) دفن شده اند. مرحوم محدث قمی از بانوانی چون زینب دختر امام جواد(ع)، امّ اسحاق کنیز محمد بن موسی مبرقع(ع) و امّ حبیب کنیز محمد بن احمد بن موسی مبرقع(ع) نام میبرد که در کنار مرقد حضرت مدفون هستند. (9) امام رضا(ع) در مورد پاداش زیارت مرقد مطهر حضرت معصومه(س) فرمود: کسی که او را در حالیکه حقش را شناخته زیارت کند برای او پاداش بهشت است. (10)
پی نوشت ها:
- سيد عليرضا سيد كبارى – جغرافیای تاریخی هجرت حضرت معصومه(س)
- برگرفته از آيه35 سوره احزاب.
- علاوه بر حوزه علميهاى كه توسط رسول اكرم(ص) و ائمه شيعه(ع) بنيان نهاده شد و در هر دوره دهها و صدها مرد دانشمند و راوى و دينشناس به جامعه اسلامى عرضهكرد، در همان رديف حوزه هاى علمى بانوان از سوى رسول اكرم(ص) و حضرت فاطمه زهرا(س) تأسيسگرديد كه پس از آنها امامان شيعه و همسران و دخترانشان اين حوزه ها را رهبرىكرده و به واسطه ی خويشى با امامان و بهرهگيرى از لحظه لحظه ی حيات پربارشان در هر عصرى از اساتيد برجسته ی آن دوره شدند. رجوعكنيد به: «مسند فاطمه معصومه(س) از سيد عليرضا سيد كبارى.
- بحارالانوار، ج 49، ص 7.
- وسائل الشیعه، ج 4، ص 3.
- اصول کافی، ج 1، ص 312.
- حضرت معصومه(س)- فاطمه دوم، محمدی اشتهاردی- ص 117 و 115
- آشنایی با فرزندان و یاران چهارده معصومه علیهم‌السلام، احمد امیری پور
- جغرافیای تاریخی هجرت حضرت معصومه(س) – سيد عليرضا سيد كبارى
- بحارالانوار، ج 48 و ج103، ص266.
