آنچه مسلم است اینکه حضرت معصومه در میان فرزندان امام کاظم(ع) بعد از حضرت رضا(ع) والاترین شأن و منزلت را داراست.

این موضوع از اسامی، القاب، تعریف و توصیف هایی که ائمۀ اطهار(ع) از این بانوی آسمانی نموده اند به خوبی نمایان است. در زیارت نامۀ ایشان می خوانیم: «فَإِنَّ لَک عِنْدَ اللَّهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ؛[۱] همانا برای تو نزد خداوند شأن و جایگاه والایی است.»

۱- شفیعۀ امت

در خاندان رسول اعظم اسلام(ص) دو تن از بانوان هستند که از مقام شفاعت بسیار گسترده ای برخوردارند: اول، وجود نازنین حضرت زهرا و بعد از آن کریمۀ اهل بیت فاطمۀ معصومه(ع).

امام صادق(ع) می فرماید: «إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هوَ مکهُ أَلَا إِنَّ لِرَسولِ اللَّه حرَماً وَ هُوَ الْمَدِینَهُ أَلَا وَ إِنَّ لِأَمیرِ الْمُؤْمِنِینَ حَرَماً وَ هُوَ الْکوفَهُ أَلَا وَ إِنَّ قُمَّ الْکوفَهُ الصَّغِیرَهُ أَلَا إِنَّ لِلْجَنَّهِ ثَمَانِیَهَ أَبْوَابٍ ثَلَاثَهٌ مِنْهَا إِلَی قمَّ تقْبَضُ فِیهَا امْرَأَهٌ مِنْ وُلْدِی اسْمُهَا فَاطِمَهُ بنْتُ موسَی وَ تدْخَلُ بشَفَاعَتِهَا شیعَتِی الْجَنَّهَ بِأَجْمَعِهِمْ؛[۲] همانا برای خداوند حرمی است و آن مکه است، آگاه باشید که برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است، آگاه باشید که برای امیرالمؤمنین حرمی است و آن کوفه است و آگاه باشید که قم کوفۀ کوچک است. آگاه باشید که برای بهشت هشت در وجود دارد: سه در از آن درها به سوی قم است. در قم بانویی از فرزندان من به اسم فاطمه دختر موسی [بن جعفر] از دنیا می رود که با شفاعت او شیعیان من همگی وارد بهشت می شوند.»

بر اساس همین مقام شفاعت حضرت معصومه است که در زیارت نامۀ آن حضرت می خوانیم: «یَا فَاطِمَهُ اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّهِ[۳]؛ ای فاطمه [معصومه] برای من در بهشت شفاعت کن.»

۲- مقام علمی

روزی جمعی از شیعیان به قصد دیدار امام موسی بن جعفر (ع) به مدینۀ منوره مشرف شدند و پرسش هایی داشتند که می خواستند از محضر امام کاظم(ع) بپرسند، ولی امام (ع) در سفر بودند. آن ها پرسش های خود را نوشته و به حضرت معصومه تحویل دادند. روز بعد که می خواستند به سوی وطن خود برگردند، برای دریافت پاسخ به منزل امام(ع) شرف یات شدند اما اطلاع یافتند که امام کاظم(ع) هنوز مراجعت نفرموده اند، از طرفی آن ها امکان ماندن بیشتر در مدینه را نداشتند؛ ازاین رو، حضرت معصومه خود پاسخ آن پرسش ها را نوشت و به آن ها تسلیم کرد. آن ها پاسخ ها را گرفته از مدینه خارج شدند. در مسیر با امام کاظم(ع) روبه رو شدند و داستان خود را برای آن حضرت شرح دادند. هنگامی که امام(ع)

 

پرسش های آنان و پاسخ های دخترش حضرت معصومه را ملاحظه فرمود، سه بار فرمود: «فداها ابوها؛ پدرش فدایش باد»[۴]

۳- راوی احادیث

یک از شئون دیگر حضرت معصومه این است که ایشان روایت کنندۀ احادیث معصومان(ع) برای دیگران بوده اند؛ برای نمونه، روایت زیر از ایشان نقل شده است که به «فاطمیات» معروف است.

«عن فاطمه بنت موسی بن جعفر(ع)، عن فاطمه بنت الصادق جعفر بن محمّد(ع)، عن فاطمه بنت الباقر محمّد بن علی(ع)، عن فاطمه بنت السجاد علی بن الحسین زین العابدین(ع)، عن فاطمه بنت أبی عبد اللّه الحسین(ع)، عن زینب بنت أمیر المؤمنین (ع)، عن فاطمه بنت رسول اللّه(ص)، قالت: قال رسول اللّه(ص): «ألَا مَنْ مَاتَ عَلَی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ شَهِیداً[۵]؛ آگاه باشید کسی که بر حبّ آل محمد بمیرد شهید مرده است.»

۴- زیارت مأثور

 یکی دیگر از ویژگی های حضرت معصومه این است که پس از حضرت فاطمه زهرا تنها بانوی بزرگواری است که زیارت مأثور از معصوم (ع) دارد. بانوان برجسته ای چون: آمنه بنت وهب، خدیجه بنت خویلد، فاطمه بنت اسد، زینب کبری، فاطمه ام البنین، حکیمه خاتون و نرجس خاتون که هیچ شک و تردیدی در مقام بلند و جایگاه رفیع آن ها نیست، هیچ یک زیارت مأثور از سوی معصومان(ع) ندارند و این نشان دهندۀ شأن و منزلت والای این بانوی گران قدر اسلام است. زیارت نامۀ ایشان از آقا علی بن موسی الرضا(ع) برادر بزرگوارشان وارد شده است.

۵- ثواب زیارت فاطمۀ معصومه

بعد از زیارت چهارده معصوم(ع)، برای زیارت حضرت معصومه از سوی معصومان(ع) ترغیب و تشویق فراوانی صورت گرفته و تعبیرات ارزشمندی در پاداش زیارت آن بانو به کار رفته است.

امام صادق (ع) می فرماید: «مَنْ زارَها وَجبَتْ لَهُ الْجَنَّهُ؛[۶] هرکس او را زیارت کند بهشت برای اوست.»

هم ایشان فرموده اند: «أَنَّ زِیَارَتَهَا تُعَادِلُ الْجَنَّه؛[۷] همانا زیارت او معادل بهشت است.»

امام رضا(ع) می فرماید: «مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّهُ؛[۸] هرکس او را زیارت کند، بهشت از آنِ اوست.»

امام جواد(ع) فرموده اند: «مَنْ زار عَمَّتی بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّهُ؛ [۹] هرکس عمه ام را در قم زیارت کند، بهشت از آنِ اوست.»

پی نوشت ها:

[۱] بـحارالانوار ، مـجلسی ، مـحمدباقر ؛ به تحقیق : جمعی از مـحققان،ج ۳۰، ۴۳، ۴۵، ۴۸،۵۰، ۵۷، ۷۵ و ج ۹۹، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق، ج ۹۹: ۲۶۷٫

[۲] همان، ج ۵۷: ۲۲۸٫

[۳] همان، ج ۹۹: ۲۶۷٫

[۴] زندگی نامۀ کـریمه اهـل بیت، مهدی پور، علی اکبر؛ قم، نشر حاذق، ۱۳۷۴: ۶۳ و ۶۴٫

[۵] عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخـبار و الأقـوال ، بحرانى اصفهانى ، عبدالله بن نورالله ؛ ج ۱۱ و۱۲، قم، مـؤسسۀ امـام مـهدی (عج)، ۱۴۱۳ ق، ج ۲۱: ۳۵۵٫

[۶] بحارالانوار، ج ۴۸: ۳۱۷٫

[۷] همان، ج ۵۷: ۲۱۹٫

[۸] وسائل الشیعه ، حـر عاملى ، محمدبن حسن؛ ج ۹، ج ۱۲ و ۱۴، قم، مؤسسه آل البیت(ع)؛ ۱۴۰۹ ق، ج ۱۴: ۵۷۶٫

[۹] بحارالانوار، ج ۴۸: ۳۱۶٫

بازدیدها: 0