ماهِ معنویت‌ساز

ماهِ معنویت‌ساز

هیات: ماه های مبارک رجب، شعبان و رمضان عید بندگان صالح خدا و اولیاءاللَّه محسوب میشود؛ چون وقتِ مناجات و تضرّع و توجّه به حضرت ربّ‌الارباب است. چون فرصت بازبینی است. مشخصا ماه شعبان ماه بسیار مهمّی است؛ چون دالان و دهلیز ماه رمضان است.

دهلیزِ ماه مبارک رمضان

ماه های مبارک رجب، شعبان و رمضان «عید بندگان صالح خدا و اولیاءاللَّه محسوب میشود؛ چون وقتِ مناجات و تضرّع و توجّه به حضرت ربّ‌الارباب است.» ۱۳۷۷/۰۷/۲۹ چون «این ماهها، فرصت بازبینی است.» ۱۳۸۱/۰۷/۱۷ «مشخصا ماه شعبان با قطع نظر از این اعیاد هم ماه بسیار مهمّی است» ۱۴۰۰/۱۲/۱۹ ماهی که «پیغمبر تا لحظه‌ی مرگ هم، ماه شعبان و روزها و شبهای شعبان را گرامی میداشتند و همه‌ی شعبان ها در زندگی آن بزرگوار این‌طور بود.» ۱۳۸۶/۰۶/۰۴ در واقع این ایام «دالان و دهلیز ماه رمضان است.» ۱۳۸۳/۰۷/۱۳ ماهی که «بارش رحمت الهی است… یک ظرف زمانی بسیار ارزشمندی است برای بهره‌گیری از رحمت پروردگار.» ۱۳۹۶/۰۲/۲۰ حال، وظیفه ما این است که «از این روزها استفاده کنیم و خودمان را در این وادی رحمت الهی به معنویّت وارد کنیم و بهره ببریم؛ اصل این است.» ۱۳۹۶/۰۲/۲۷

فرصت‌های معنویت‌ساز

استفاده از فرصت در این ماه به این است که «بارِ مبنای معنویت خود را تکمیل نماییم. اگر ذخیره‌ی معنوی در وجود انسان از حدّ لازم پایین‌تر رود، انسان دچار لغزشها و گمراهی های بزرگی خواهد شد.» ۱۳۸۱/۰۷/۱۷ و نتیجه این می‌شود «آدمهای خبیثی که در دنیا مشاهده میکنید که یا ظالمند، یا سفّاکند، یا پول‌پرستند، یا شهوت‌پرستند، یا شکم‌پرستند و ابعاد مادّی بر وجود اینها غلبه کرده، اینها کسانی هستند که آن بُعد معناگرا را، معنویّت‌گرا را در خودشان رشد ندادند، بتدریج ضعیف شده و از بین رفته.» ۱۳۹۵/۰۲/۰۱ بنابراین مهمترین برنامه در این ماه، «تقویت معنویت» است. از مهمترین راه‌های تقویتِ معنویت، «دعا» است و اساسا دعا «دلِ انسان را با خدا متّصل و جان آدمی را سرشار از صفا و معنویت می کند.» ۱۳۷۷/۰۷/۲۹ از طرفی دیگر «ماه شعبان، ماه دعا و ماه عبادت است.» ۱۳۸۳/۰۷/۱۳ به عبارت بهتر، ماه «رجب، بیشتر ماه نماز است؛ شعبان، بیشتر ماه دعا و روزه است.» ۱۳۸۳/۰۷/۱۳ و نیز به این نکته توجه کنیم که در میان دعاها، «دعاهایی که از ائمّه رسیده است، بهترین دعاهاست.» ۱۳۸۴/۷/۲۹ زیرا اولا «اگر در معانی این دعاها تدبّر کنیم، بزرگترین هدیه‌های معنوی الهی را در اینها خواهیم یافت.» ۱۳۷۷/۰۷/۲۹ و ثانیا «در خلال دعاهای مذکور، نقطه‌های ضربه‌پذیرِ معنوی را به یادِ ما می‌آورند و هشدار میدهند که: ممکن است از این نقاط ضربه بخورید و آسیب ببینید.» ۱۳۷۳/۱۱/۲۸ لذا برای تقویت معنویت باید سراغ دعاهای مأثوره برویم.

پُرشورترین مناجات عارفان

یکی از بهترین این دعاها، «مناجات شعبانیه» است. «خود این مناجات شورانگیزی هم که روایت شده است و نقل شده است در این ماه، شاهد بر عظمت این ماه است. این فقراتی که در این مناجات شریف و عزیز وجود دارد، در کمتر [جایی هست]. » ۱۴۰۰/۱۲/۱۹ مناجات شعبانیه، از چند جهت ممتاز است. اول اینکه «یکی از دعاهایی است که لحن عارفانه و زبان شیوای آن، با مضامین بسیار والا و سرشار از معارف عالی‌یی همراه است که نظیر آن را در زبانهای معمولی و محاورات عادی نمی‌توان یافت.» ۱۳۶۹/۱۰/۰۱ بالاتر از این «در دعاهای معتبر خیلی معارف وجود دارد که انسان این‌ها را در هیچ جا پیدا نمی‌کند؛ جز در خود همین دعاها… ما در روایات و حتّی در نهج البلاغه از این‌گونه معارف کمتر می‌بینیم؛ اما در صحیفه‌ی سجادیه و در دعای کمیل و در مناجات شعبانیه… فراوان می‌بینیم.» ۱۳۸۴/۰۷/۱۷

حضرت امام خمینی نیز توجه ویژه‌ای به مناجات شعبانیه داشتند: «بنده یک‌وقتی از امام بزرگوار سؤال کردم که در بین این دعاهای مأثور از اهل‌بیت، شما بیشتر دلبسته‌ی کدام دعا هستید و به آن اُنس دارید؛ فرمودند مناجات شعبانیّه و دعای کمیل. ایشان، این مرد عارفِ پخته‌ی عمل‌کننده‌ی در راه خدا، به این دو دعا توجّه داشتند.» ۱۳۹۶/۰۲/۲۷ هر دوی این دعاها از امیرالمومنین است و جالب اینکه «وقتی انسان مراجعه می‌کند به این دو دعا، دقّت می‌کند، می‌بیند چقدر هم شبیه همند این دو دعا.» ۱۳۹۲/۰۳/۲۲ و «اتفاقاً هر دو دعا هم مال ماه شعبان است.» ۱۳۸۳/۰۷/۱۳ بنابراین «مناجات شعبانیّه یک تحفه‌ای است که در اختیار ما قرار داده شده است.» ۱۳۹۲/۰۳/۲۲ و «نمونه‌ی کاملی از تضرع و وصف حال برگزیده‌ترین بندگان صالح خدا با معبود و محبوب خود و ذات مقدس ربوبی است.» ۱۳۶۹/۱۰/۰۱

رمز توفیق امام و اُمّت

بر این اساس، مهم‌ترین کار در ماه مبارک شعبان «در درجه‌ی اول، آمادگی به توجه و حضور قلب است؛ خود را در محضر علم الهی دانستن، در محضر خدا دانستن، همه‌ی حالات خود را، حرکات خود را، نیّات خود را، خطورات قلبی خود را در معرض و محضر علم الهی دانستن.» ۱۳۹۲/۰۲/۲۵ «یاد ماه شعبان و مناجات شعبانیه و معنویات این ماه و استقبال ماه مبارک رمضان، به ایشان [امام خمینی ] حال و معنویت خاصی می‌داد.» ۱۳۶۸/۱۲/۱۰ قطعا «اگر امامِ بزرگوارِ بی‌نظیرِ ماکه واقعاً در میان مردم این زمان، نظیری برای ایشان نمی‌شناسیم… ‌با این مفاهیم مأنوس نبود و با مناجات و دعا سروکار نداشت و اهل تضرع و استغفار و استغاثه و گریه و توسل نبود، بسیار بعید بود که خدای متعال این‌همه توفیق را به ایشان ارزانی بدارد.» ۱۳۶۸/۱۲/۱۰ لذا این نکته درس‌آموز است که «جامعه‌ی ما اگر جامعه تقوا و دعا و معنویت باشد، بسیاری از مشکلات مادّی او هم قطعاً برطرف خواهد شد.» ۱۳۷۷/۱۰/۰۴ چنانکه «تا امروز هم ملت ایران هر توفیقی پیدا کرده است، به برکت تکیه به معنویات آن را به دست آورده است… این معنویت را باید روز به روز زیاد کرد.» ۱۳۷۷/۰۷/۲۹ از مهمترین الزامات تقویتِ معنویت هم این است که بیماری های روحی خود را درمان کنیم. و بدانیم «بهترین کسی که می‌تواند بیماری ما را تشخیص دهد، خودمان هستیم. بیاورید روی کاغذ! بنویسید: حسد. بنویسید: بخل. بنویسید: بدخواهی برای دیگران… این‌ها را روی کاغذ بیاوریم.» ۱۳۷۱/۱۲/۰۴ سپس آنها را یکی یکی برطرف کنیم.

جُرعه ای از معنویت

از جمله نکات مهم در توجه به دعاها و مشخصا مناجات شعبانیه دقت در مضامین و محتوای آنهاست: «تدبر و توجه به این مضامین و الفاظ و انس با آنها، برای یک‌یک کسانی که می‌خواهند به وظایف بزرگ خود عمل بکنند، واجب و لازم و ضروری است.» ۱۳۶۸/۱۲/۱۰

برخی از فرازهای برجسته این مناجات، دارای مضامین معنوی فوق‌العاده است:

الف) و اسمع دعائی اذا دعوتک: «دعا اگر خوب خوانده بشود، آن‌وقت دعای یُسمَع است… یک جور دعا خواندنی هست که خدا آن را نمی‌شنود. در دعا میخوانیم:… وَ مِن دُعاءٍ لا یُسمَع.» ۱۳۹۵/۰۴/۰۵

ب) و انر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک: «این نورانی کردن چشم دل و روشن کردن حقایق برای دل بیدار و چشم بصیر مؤمن، رایگان به دست نمی‌آید و بدون مجاهدت و تلاش و ارتباط با خدا، امکان ندارد تحقق پیدا کند.» ۱۳۶۸/۱۲/۱۰

ج) حتّی تخرق ابصار القلوب حجب النّور: «حجابهایی که ما گرفتار و اسیرش هستیم و در آن‌ها دست و پا می‌زنیم – حجاب نام، حجاب نان، حجاب حسادتها، حجاب منیّتها – حجابهای ظلمانی و حیوانی است؛ اما کسانی که خود را از این حجابها خالص می‌کنند، باز حجابهای دیگری هم سر راهشان وجود دارد که حجابهای نورانی است. ببینید گذر از این حجابها چقدر برای انسان، بالا و والاست!» ۱۳۸۱/۰۷/۱۷

«این فقره‌ی اوج این دعا که اماممکرّر این فقره را در بیاناتشان ذکر میکردند: اِلهی‌ هَب لی‌ کَمالَ الاِنقِطاعِ اِلَیکَ وَ اَنِر اَبصارَ قُلوبِنا بِضیاءِ نَظَرِها اِلَیکَ حَتَّی‌ تَخرِقَ اَبصارُ القُلوبِ حُجُبَ النّور. ماها واقعاً چه جوری میتوانیم اینها را بگوییم؟ جلوی ما حجب ظلمانی هم یکی پس از دیگری هست؛ آن وقت درخواست این دعا این است که: حَتّی‌ تَخرِقَ اَبصارُ القُلوبِ حُجُبَ النّور. » ۱۹/۱۲/۱۴۰۰

د) الهی ما اظنک تردنی فی حاجه قد افنیت عمری فی طلبها منک: «این حاجت چیست‌؟ حاجتی که می‌گوید من همه‌ی عمرم را در طلب آن سپری کردم، عبارت است از مغفرت الهی. آمرزش الهی به معنای اصلاح خطاهاست؛ به معنای جبران کردن ضربه‌هایی است که بر خودمان و بر دیگران وارد کردیم.» ۱۳۸۴/۰۸/۰۸
منبع: خبرگزاری حوزه

بازدیدها: 0

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام