متن بیانات استاد حاج محمد فراهانی در دومین جلسه آموزش مداحی مجمع الذاکرین

بسم الله الرحمن الرحیم

دومین جلسه آموزش مداحی مجمع الذاکرین مورخ 94/07/15

ان شاء الله بعد از دهه اول محرم سطح بندی می کنیم .

مراقب باشید در جلسه حاج سعید آقای حدادیان با نظم باشید و قدر بدانید .

ایشان قبلا ناراحت بودند از کسانی که میکروفون به دست هستند اما زانوی شاگردی نمی زنند .

عرصه های روضه خوانی و مناجات و دعاخوانی را باید برایش خوب وقت گذاشت.

من مقدماتی را عرض می کنم. اگر کسانی می دانند ، برایشان تکرار است و مفید خواهد بود .

اینکه مداحان بزرگ اینقدر موفق اند و اثرگذار هستند به خاطر این است که اینها شده اند یک مقتل سیار چون اینقدر تکرار کرده اند که در وجودشان رسوخ کرده است.

بحث اصول و فنون را عرض می کنم و شما سعی کنید یادداشت کنید . چند فایده دارد :

اولا به سنت پیامبر عمل کرده اید . پیامبر فرمودند : قیدوا العلم بالکتابة .(با نوشتن ، علم را حفظ کنید)

روانشناسان می گویند اگر مطلبی را بنویسی و حتی دور بیندازی اثر خودش را می گذارد . خواندن و شنیدن و نوشتن و دیدن هرکدام اثری در مغز می گذارد و باقی می ماند .

از جهت اخلاقی هم استاد دلگرم می شود احساس می کند برای درسش اهمیت قائل هستی ، نطقش گویا می شود .

مستمع صاحب سخن را بر سر کار آورد

غنچه نشکفته بلبل را به گلزار آورد

چهار اصل در بحث بهداشت حنجره عرض می کنم :

اصول بهداشت صوتی

اصل اول :استفاده صحیح از تارهای صوتی

مثلا دادی که فرمانده گروهان ها می زنند و فریاد مربیان ، داد میوه فروش ها ، داد میان دارها به حنجره آسیب می زند .

گاهی برخی اساتید توصیه می کنند که داد بزن تا صدایت باز شود . این به معنای داد بدون آهنگ نیست . نباید به تارهای صوتی آسیب زد .

سرفه های مکرر برای پاک کردن سینه (و صاف کردن سینه) که گاهی عادت می شود به حنجره ضربه می زند .

مورد بعدی آسیب زا به حنجره ، تقلید صداست . اما استفاده از سبک و روش اساتید اشکال ندارد .

مورد بعدی این است که شما سرما خورده اید یا دچار التهاب پوشش حنجره شده اید اصطلاحا لارنجیت ، یا مجالس سنگینی داشته اید و تارهای صوتی متورم است در این شرایط اگر فشار بیاورید به تارها صدمه می زند . اما اگر روی اصول خوانده ای و صدایت گرفته در اینجا اشکال ندارد مثل ورزش اگر خسته شده ای اگر از آنجا به بعد بخوانی برایت مفید است . بله روی خستگی خواندن برای حنجره مفید است البته خستگی روی اصول .

صحبت کردن در حالی که گردن کج است برای تارهای صوتی مضر است .

اصل دوم :بهداشت مواد غذایی

مواد غذایی و خوراکی و نوشیدنی ها اثر دارد بر تارهای صوتی . بیشترین اثر را هم اثر گوارشی دارد نه اثر موضعی . وقتی آب می نوشید مستقیم از روی تارها رد نمی شود . مواد خوراکی از مری رد می شود که چسبیده به لوله ای که تارهای صوتی در آن است . اثرمواد خوراکی اثرهای ملازمی است چون ملازم هم هستند .

بعضی از صداها را ما اسمش را گذاشتیم گوارشی یعنی خوراکی ها روی آن اثر می گذارد. خودتان را ببینید آیا اینجوری هستید یا نه ؟ گروه دوم کسانی هستند که صدایشان اصطلاحا تنفسی است یعنی آب و هوا و رطوبت و آلودگی روی صدای آنها اثر دارد . دود اسفند مثلا صدایشان را می بندد .

 بعضی هم دارای صدای ذاتی هستند .خوش به سعادت اینها مثل استاد کریم منصوری و سلیم مؤذن زاده حاج آقا مرتضی طاهری اینها به هیچ نحوی صدایشان نمی گیرد .اگر این گروه هستید پرهیز از مواد غذایی برای شما لازم نیست.

نکته اول : حساسیت گوارشی خود را بشناسید که چه چیزی اثر منفی می گذارد چه چیزی اثر مثبت دارد . مثلا همه متخصصان می گویند کاکائو برای حنجره مضر است اما مداحی هست که کاکائو صدایش را باز می کند.

نکته دوم : مواد محرک مثل ادویه جات را باید پرهیز کرد. اما فلفل قرمز چون ضد اسپاسم است گرفتگی تارهای صوتی را برطرف می کند این تجربه حاج محمود آقای کریمی است. فلفل قرمز طبیعی که با اسانس تند نشده باشد مقدار کمی -اگر مشکل معده ندارید- این مفید است اما ما بقی ادویه جات را باید پرهیز کرد . البته نه صددرصد پرهیز.

مداحان عزیز سوز نفس را باید از دعا و اشک سحری بگیرند خیلی در بند اینها نباید باشند . مقام معظم رهبری فرمودند : کل این مباحث صدایی و بهداشت حنجره و سبک و اینها همه اش در مداحی  5درصد است ؛95 درصد در محتویات و معنویات و اخلاقیات و تجربیات و اشک سحر است . مولوی می گوید :

قافیه اندیشم و دلدار من

گویدم مندیش جز دیدار من

ما در قافیه خیلی گیر نکنیم . بیشتر دنبال دیدار معشوق باشیم.

دعبل خزاعی که در دستگاه برای امام رضا نمی خوانده که امام رضا به او فرمود تو با شعرهایت داری ما را یاری کنی ؟! پس اینها همه فرع است دنبال اصل باشیم.

نکته سوم : از مواد حساسیت زا پرهیز کنیم . ببینید به چیزی حساسیت دارید از آن بپرهیزید. بادنجان و گوجه مثلا. به طور کلی مداحان غذای خیلی چرب و سرخکرده را نباید استفاده کنند .

آب یخ حکم سم را دارد منظور آبی است که در آن یخ می اندازند . آب یخچال هم نباید خیلی یخ باشد.

اصل سوم : حفظ رطوبت کافی در حنجره . منظور این نیست که موقع خواندن دائما آب بخورید این خوب است بلکه مداحان باید مایعات زیاد بخورند . کف آن روزی هشت لیوان آب است .

برخی مداحان عادت دارند قرص بخورند یا آمپول بزنند . هرقرصی که شما استفاده کنید به هر دلیلی ، اولین کاری که می کند این است که رطوبت بدن را کم می کند و این کار به تارهای صوتی ضرر می زند.

مداح باید داروها را بشناسد. به جای قرص ویتامین سی آب پرتقال بخورید.

پس اول مایعات زیاد مصرف کنید .

دوم اینکه دارو زیاد مصرف نکنید .

اگر صدایت می گیرد این تفضل خداست یعنی زیاد فشار آورده ای نباید بیشتر از این بخوانی . لذا مجلس زیاد قبول نکنید تا به دارو دچار نشوید.مگر کسانی که صدای ذاتی دارند .

اصل چهارم : سلامتی جسمی و روحی.

سلامت جسمی : مداح برای موفقیت باید ورزش کند . چرا مقام معظم رهبری عزیز ما اینقدر سرحال هستند ؟ چون ایشان به سلامتی جسمی توجه دارند . در هفته سه روز کوهنوردی دارند . اساتید آواز  کوهنوردی جزء ملزومات زندگیشان است .

اگر بتوانید استخر را در برنامه خود قرار دهید . البته کلر مضر است .

حتما سعی کنید در محیطی که می خوانید رطوبت داشته باشد. مثلا دستگاه بخور بگذارید .

سلامت روحی : حاج آقای راشد یزدی را همه می شناسید ایشان برای مداحان نخبه کشوری می گفتند که مداح موفق باید فضای خانه اش آرام باشد .

یکی از بیماری های حنجره این است که صدایش می گیرد ، هرچه آزمایش هم می کنند می بینند هیچ عارضه ای ندارد این مشکل عصبی است .

استاد سازگار توصیه می کردند برای سلامتی جسمی : استراحت کافی و منظم ، خواب کافی و منظم . یکی از فرهنگ هایی که بین برخی مداحان متأسفانه باب شده شب دیر خوابیدن است . سعی کنیم هیئت ها را زودتر شروع کنیم تا شب زودتر بخوابیم . نماز صبح قضا نشود . صبح تا دیروقت خوابیدن اثر منفی دارد .

مداح بدون اعتماد به  نفس هیچ چیز نیست . مهمترین عامل ایجاد اعتماد به نفس نماز شب است . شش ساعت در شب بخوابید بعد از نماز صبح هم بروید سرکار خود . قبل از نماز ظهر هم خواب قیلوله .

پس سلامت جسم و روح مهم است.

بازدیدها: 1