محبت و تشویق مناسب

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام: با مطالعه روایات تعلیم و تربیت متوجه می شویم که محبت به فرزندان بر اساس لیاقتها و شایستگی های خاص آنها، امری اجتناب ناپذیر است.البته باید متوجه بود که این محبت اسباب کینه توزی و دشمنی را به وجود نیاورد.

«عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ الْأَشْعَرِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرضا(ع) عَنِ الرَّجُلِ یَکُونُ بَعْضُ وُلْدِهِ أَحَبَّ إِلَیْهِ مِنْ بَعْضٍ وَ یُقَدِّمُ بَعْضَ وُلْدِهِ عَلَی بَعْضٍ فَقَالَ نَعَمْ قَدْ فَعَلَ ذَلِکَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع) نَحَلَ مُحَمَّداً وَ فَعَلَ ذَلِکَ أَبُو الْحسن(ع) نَحَلَ أَحْمَدَ شَیْئاً فَقُمْتُ أَنَا بِهِ حَتَّی حُزْتُهُ لَهُ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ الرَّجُلُ یَکُونُ بَنَاتُهُ أَحَبَّ إِلَیْهِ مِنْ بَنِیهِ فَقَالَ الْبَنَاتُ وَ الْبَنُونَ فِی ذَلِکَ سَوَاءٌ إِنَّمَا هُوَ بِقَدْرِ مَا یُنَزِّلُهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْه^۱سعد بن سعد اشعری می گوید از اباالحسن الرضا^{(علیه السلام)} در مورد مردی که بعضی از فرزندانش را بیش تر دوست دارد و بعضی را بر بعضی دیگر ترجیح می دهد، سؤال کردم.

حضرت فرمود: آری، امام صادق^{(علیه السلام)} نیز این گونه رفتار می کرد، به «محمد» علاقه بیش تری نشان می داد و حضرت موسی بن جعفر^{(علیه السلام)} نیز به «احمد» علاقه داشت، هنگامی که از جای خود برخاستم، عرض کردم: فدایتان شوم، مردی که دختر خود را از پسرش بیش تر دوست دارد، [همان حکم را دارد]؟ حضرت فرمود: پسر و دختر در این حکم با هم مساوی اند. شأن هر کس از آنها به اندازه ای است که خداوند برایشان قرار داده است.»

این روایت نشان می دهد که دوستی فرزندان نیز باید مبنایی ارزشی و بر اساس شایستگیها باشد؛ در حالی که تفاوت جنسی فرزندان نمی تواند باعث تبعیض در محبت و علاقه شود.

از امام رضا^{(علیه السلام)} روایت شده است، روزی حضرت موسی بن جعفر^{(علیه السلام)} در محضر پدرش (امام صادق^{(علیه السلام)} )سخنی گفت که باعث شگفتی، سُرور و شادی پدر شد. حضرت امام صادق^{(علیه السلام)} در مقام تشویق فرزند خود به او خطاب کرد و فرمود: «یَا بُنَیَّ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَکَ خَلَفاً مِنَ الْآبَاءِ وَ سُرُوراً مِنَ الْأَبْنَاءِ وَ عِوَضاً عَنِ الْأَصْدِقَاءِ؛^۲ای فرزندم! سپاس خدای را که تو را جانشین و خلف پدران و مایه سرور و بهجت فرزندان و جانشین دوستان قرار داد.

»یعنی فرزندم، تو با این شایستگی و لیاقتی که از خود نشان می دهی، هم بهترین خلف و جانشین پدر هستی و هم بهترین فرزند و مایه روشنی چشم پدر و هم بهترین یار و مونس پدر و به جای دوستان او هستی».

مهرورزی به کودکان

محبت و خوش رفتاری، نقش بسیار مهمی در تربیت صحیح فرزند دارد. محبت، احساسات پاک کودک را شکوفا می سازد و کمبود عاطفه و عقده های روانی، دامن گیر فرزندان نمی شود. همچنین، زمینه رحمت خداوند را فراهم می سازد.

امام صادق ^{(علیه السلام)} می فرماید:

«إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَیَرْحَمُ الرَّجُلَ لِشِدَّهِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ؛خداوند بزرگ به آدمی به خاطر شدت علاقه و دوستی به فرزندش، رحم می کند».

ایشان در سخن دیگری فرموده است:

«اَحبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُم وَ اِذا وَعَدْتُمُوهُم فَفُوا لَهُم فَانَّهُم لا یَروُنَ اِلاّ اَنَّکُم تَرْزَقُونَهُم؛به کودکان محبت کنید و به آن ها رحم نمایید و هرگاه به آنان وعده ای دادید، وفا کنید؛ زیرا آن ها شما را روزی دهنده خود می دانند»

رسول گرامی ^{(صلی الله علیه وآله وسلم)}اسلام در منزل همه روزه که از خواب بر می خاست، دست محبت بر سر فرزندان خود می کشید.

امام صادق «علیه السلام» از رسول خدا ^{«صلی الله علیه و آله»} نقل می کند:

«مَن قَبَّلَ وَلدَهُ کَتَبَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ لَهُ حَسَنَهً ، و مَن فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللّه ُ یَومَ القِیامَهِ ؛آن کس که فرزند خود را ببوسد، خداوند حسنه ای در نامه عمل او می نویسد و هر کس که فرزندش را شاد کند، خدا او را در روز قیامت شاد خواهد کرد».

فرزندان امروز، پدران و مادران و مسئولان فردایند. اگر به قدر کافی و به شایستگی محبت نبینند، به کمبود عاطفه دچار می شوند و در آینده، جامعه با نشاطی نخواهیم داشت. بر همین اساس، امام صادق «علیه السلام» توصیه می کند:

«اَکْثِرُوا مِنْ قُبْلَهِ اَولادِکُم فَاِنَّ لَکُمْ بِکُلِّ قُبْلَهٍ دَرَجَهً،فرزندانتان را زیاد ببوسید؛ زیرا برای شما در هر بوسه ای درجه ای است.»

پی نوشت: