محور مقاومت پنج ضلعی شد

محور مقاومت پنج ضلعی شد

با وجود گذشت چهار سال از زمان سقوط دولت علی عبدالله صالح دیکتاتور پیشین یمن، این کشور همچنان روی آرامش را به خود ندیده است. معرتضان یمنی این بار و به بهانه بالا رفتن یارانه سوخت به تداوم اعترض های خویش بر جانشین عبدالله صالح پرداختند، روندی که این بار و بر خلاف دهه های پیشین به رهبری جنبش انصارالله صورت گرفت و نهایتا با پیروزی نسبی آنها در طول روزهای اخیر تداوم یافته است.

منابع خبری شب گذشته از انحلال پارلمان یمن و قانون اساسی این کشور خبر داده اند. بر اساس گزارش های دریافتی موقتا مجلسی متشکل از ۵۵۱ تن از زعمای یمنی تشکیل شده که موظف به تعیین شورای ۵ نفره برای اداره امور این کشور شده اند. محمد علی الحوثی از بزرگان شیعیان زیدیه یمن بر ریاست این شورا موسوم به کمیته عالی انقلاب تکیه خواهد زد. بر اساس پیش نویسی که دیشب توسط انقلابیون منتشر شده، کمیته عالی انقلاب نهایتا دو سال آینده با انتخاب یک شخصیت ملی زمام امور را در دست خواهد داشت. بناست که در دو سال آینده زمینه برگزاری همه پرسی قانون اساسی و انتخابات برگزار شود.

روی کار آمدن عبدربه منصور هادی و تداوم سیاست های پیشین دوره صالح موجب ایجاد این نگرش مبنی بر عدم پایداری سیاست هایش در آینده یمن شده بود. بواقع منصور هادی که پیشتر معاونت ریاست جمهوری یمن را در دوره صالح بر عهده داشت با عدم ایجاد تغییراتی بنیادین در جامعه یمن مبتنی بر خواست انقلابیون و پیروی از سیاست های شیوخ خلیج فارس بویژه عربستان و همکاری بی چون و چرا با واشنگتن فضایی را ایجاد نموده که شانس روی کار ماندن اش را کاهش داد.

حوثی ها کیستند؟

شیعیان زیدیه قریب به ۴۰ درصد از جمعیت بیست میلیونی یمن را تشکیل می دهند. فرقه زیدیه یکی از فرق شیعه بوده که قائل به امامت زید بن علی پس از امام سجاد (ع) می باشد. شهر صعده واقع در شمال غربی یمن را پایتخت حوثی ها می نامند، این شهر از تقدس ویژه ای نزد شیعیان حوثی برخوردار می باشد. زیدیان قریب به ۱۰۰۰ سال امامت زیدیه را در مناطق شمالی یمن برپا نمودند تا آنکه در سال ۱۹۶۲ و با ایجاد تغییرات صورت پذیرفته در سطح منطقه عملا مورد سرکوب و انزوا قرار گرفتند.

حوثی‌ها نام خود را از حسین بدرالدین حوثی می‌گیرند که در جریان اولین قیام در سال ۲۰۰۴ رهبر این گروه بود. خواسته آنها خودمختاری بیشتر و محافظت از رسوم فرهنگی و مذهب زیدیه در برابر آن‌چه نفوذ افراطیون سلفی می‌خواندند بود. بعد از کشته شدن حوثی توسط ارتش یمن در اواخر سال ۲۰۰۴، خانواده او مطالبات را ادامه دادند و پنج قیام دیگر را تا امضای قرارداد آتش‌بس با دولت در سال ۲۰۱۱ رهبری کردند.

دوره زمامداری صالح در یمن شاهد ایجاد تنش های گسترده میان دولت مرکزی و شیعیان حوثی بوده است. دولت یمن با اتکا به حمایت های عربستان سعودی و بهره گیری از عناصر افراطی شدیدا به سرکوب حوثی ها می پرداخت تا جایی که تنی چند از رهبران این طایفه یمنی نظیر بدرالدین الحوثی در حملات نیروهای دولتی کشته شده اند.

عربستان سعودی به عنوان بزرگترین کشور شبه جزیره همواره به یمن به عنوان حیات خلوت خویش می نگریسته و در پی اعمال سیاست هایش بر این کشور بر آمده است. مناطق سکونت حوثی ها ( واقع در شمال یمن) بدلیل نزدیکی با مرزهای عربستان همواره زمینه نگرانی خاندان سعودی را از بابت رشد این گروه و یا قدرت احتمالی آنها ایجاد می نمود، لذا خاندان سعودی با اتکا به تسلیح حکومت صالح و رشد سلفی گری به مقابله با حوثی ها می پرداختند.

نحوه قدرت گیری حوثی ها؟

کارشناسان مسائل خاورمیانه کشور یمن را ضعیف ترین و سست ترین کشور خاورمیانه می نامند. حضور گروه های متعدد با مشرب های فکری متفاوت و مطامع همسایگان این کشور زمینه تضعیف روزافزون صنعا را فراهم کرده تا آنجا که یمن کنونی بدترین اقتصاد خاورمیانه را داشته و حتی در تامین مواد اولیه غذایی خویش نیز ناکام مانده است.

کشور یمن سابقا به دو کشور یمن شمالی و یمن جنوبی تقسیم می شد که یکی تحت سیطره آمریکا و دیگری وابسته به اتحاد جماهیر شوروی بود. دو کشور در سال ۱۹۹۰ مجددا به یکدیگر ادغام شدند. با وجود ادغام دو کشور، هیچگاه یمن در طول تاریخش شاهد وجود یک دولت مرکزی قوی و تبعیت همه ی اقوام آن کشور از دولت فوق نبوده است. قواعد سنتی، عشیره ای و اهمیت وابستگی به طایفه، قوم، نژاد و مسلک همواره به نسبت منافع کشور مورد توجه بیشتر یمنی ها واقع شده است. از این رو خطر تجزیه همواره یمن را تهدید نموده است. سقوط علی عبدالله صالح و ناکارآمدی منصور هادی امروز یمن را بیش از پیش با خطر تجزیه روبرو نموده است.

تجزیه طلبان جنوبی با انتقادهای گسترده به سیاست های حکومت در دهه های پیشین مدعی تجزیه مجدد یمن و ایجاد کشوری جدید به پایتختی بندر عدن هستند. جنوبی ها هم اکنون عملا کنترل عمده مناطق جنوب یمن را بر عهده دارند. القاعده یمن گروه دیگری است که در بسیاری از مناطق شرقی یمن نفوذ گسترده ای دارد. از القاعده یمن به عنوان یکی از قدرتمندترین شعب این گروه تروریستی در سراسر جهان نام برده می شود. اخوان المسلمین یمن دیگر گروه یمنی است که نفوذ بالایی را در سطح جامعه دارد. کشورهای عرب مایل بوده اند در طول زمامداری صالح و جهت مقابله با شیعیان حوثی همواره اخوانی ها را مجاب به همراهی با دولت نمایند. وابستگان به حکومت سابق بویژه اطرافیان علی عبدالله صالح را می توان از دیگر گروه های قدرتمند موجود در یمن دانست. وی در دوره حکومتش و با درآمدهای نامشروع موفق به ایجاد حلقه ای از قدرت برای خود شده بود.

حال و با ایجاد تنش در یمن، این بار این حوثی ها ( انصارالله) بودند که از لاک دفاعی در آمده و به مانور قدرت پرداخته اند. سرکوب چند دهه شیعیان زیدی آنها را بر آن داشته راه حلی جهت پایان این روند در یمن یابند، لذا با بهره گیری از اعتراض های ناشی از افزایش قیمت سوخت به مخالفت با دولت پرداختند. مخالفتی که نهایتا با تنش میان آنها و نیروهای دولتی تداوم یافته و به تصرف صتعا توسط معترضین یمنی و استعفای رئیس جمهور منجر شد.

سقوط صنعا را می توان نقطه عطفی در تاریخ یمن دانست. بسیاری بر این باورند که چیرگی بر پایتخت و احتمال سیطره بر سایر مناطق این کشور احتمالا معادلات آتی منطقه را تغییر داده و منجر به خروج این کشور از یوغ عربستان سعودی گردد.

اهداف جنبش انصارالله مبنی بر رفع فسادهای موجود در کشور، پیشرفت اقتصادی، رسیدگی یکسان به همه ی گروه ها و جریان های موجود در کشور و مقابله با دیکتاتوری مورد رضایت برخی طوایف یمنی شده و بر شانس آنها جهت موفقیت در رسیدگی به اهدافشان افزوده است. حوثی ها جهت ممانعت از تجزیه یمن و ایجاد بلوا همزمان به گفتگو با جنوبی ها پرداخته و با اعطای برخی امتیازها در پی جلب نظر مساعدشان گام برداشته اند. اقدام دیگر حوثی ها در این باره مقابله شدیدشان با القاعده می باشد. یمن در طول ماه های سپری شده بارها و بارها شاهد رویارویی میان جنبش انصارالله و القاعده بوده که عموما با عقب نشینی تروریست های القاعده همراه بوده است، امری که بر سیطره انصارالله و محبوبیتش در سطح داخلی افزوده است.

پیوستن به محور مقاومت

عبدالمالک از الحوثی رهبر جوان انصارالله به داشتن مواضعی ضد صهیونیستی و ضد آمریکایی شهره است. وی در تمامی سخنرانی هایشان با الگو گیری از سید حسن نصرالله به حمایت از جنبش فلسطین پرداخته و مواضع ذلیلانه جهان عرب بویژه شیوخ خلیج فارس را مورد عتاب قرار داده است. مواضع رهبر حوثی ها موجب نگرانی شدید غرب و اعراب خلیج فارس شده است. شیوخ عرب در نشست روز گذشته شان خواستار واکنش فوری آمریکا و سازمان ملل در قبال انحلال پارلمان یمن و سیطره حوثی ها بر این کشور شده اند.

عربستان سعودی و ایالات متحده همواره عبدالمالک و رهبران این جنبش را به ارتباط با ایران متهم نموده و به نگرانی از تداوم قدرت گیری روزافزون ایران در سطح منطقه پرداخته اند. پی جی کرولی معاون پیشین وزیر امور خارجه در این باره چنین می گوید: « ظاهرا شیعیان حوثی یمن از حکومت ایران کمک دریافت می کنند و قدرت گیری قابل ملاحظه آنها نشان می دهد که هیچ راهبردی در یمن بدون در نظر گرفتن ایران به نتیجه نخواهد رسید.»

گفتنی است شمار زیادی از بزرگان جنبش حوثی ها سال ها در مراکز مذهبی ایران و به ویژه در شهر مقدس قم حضور داشته اند. وقوع انقلاب اسلامی در ایران با استقبال گسترده شیعیان زیدیه یمن روبرو شده و آنها لقب امام را برای آیت الله خمینی برگزیدند، لقبی که تاریخ زیدیه به ندرت به کسی اختصاص می دهد. در طول مبارزات حوثی ها با دولت مرکزی نیز بارها تصاویری از امام خمینی، مقام معظم رهبری و سید حسن نصرالله در دفاتر روسای شیعیان زیدیه دیده شده است، با اینحال و علی رغم انتشار برخی گزارش ها مبنی بر کمک های مالی و نظامی ایران به حوثی های یمن، طرفین ( ایران و حوثی ها) آن را تکذیب نموده اند.

بی شک تثبیت موقعیت انصارالله در یمن و ارائه برخی اقدامات موفق در حوزه های اقتصادی و اجتماعی این کشور موجب تغییر بیش از پیش معادلات در منطقه خواهد شد. مواضع صریح حوثی ها در تمجید از انقلاب ایران و حزب الله در لبنان و مقابله با سلفی گری و مواضع کشورهای مرتجع عرب و همچنین ایستادگی اش در برابر استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی نوید پنج ضلعی شده محور مقاومت متشکل از جمهوری اسلامی ایران، دولت سوریه، حزب الله لبنان، سازمان حماس و جنبش انصارالله می دهد.

بازدیدها: 207