رژیم پهلوی بازنده ستیز با شعائر دینی و روضه‌های حسینی

مداحی و روضه‌خوانی در طول تاریخ تشیع، همواره نقشی اساسی در ترویج معارف اهل بیت (ع) و تثبیت اندیشه شیعی داشته است. بسیاری از شاعران و مداحان با استفاده از هنر شعر و نغمه‌های آئینی، پیام عاشورا و مظلومیت اهل بیت (ع) را به نسل‌ها منتقل کرده‌اند. در این میان، رژیم پهلوی با همه تلاش‌ها برای محدود کردن این شعائر، در نهایت بازنده این ستیز شد.

آغاز مداحی در تاریخ اسلام

بر اساس روایت‌های تاریخی، مداحی به معنای عام از زمان پیامبر اکرم (ص) آغاز شد. شاعرانی همچون حسان بن ثابت در وصف پیامبر شعر می‌سرودند و مورد تشویق قرار می‌گرفتند. در دوران امام باقر (ع) و امام صادق (ع)، با کاهش تقیه، شاعران و مادحان فرصت بیشتری برای بیان حقایق دینی پیدا کردند و مداحی شکل گسترده‌تری به خود گرفت.

روضه‌خوانی و پیوند آن با عاشورا

اگر مداحی را به معنای خاص یعنی روضه‌خوانی برای امام حسین (ع) در نظر بگیریم، تاریخ آن به آغاز خلقت بازمی‌گردد؛ چرا که نخستین روضه‌خوان برای مظلومیت امام حسین (ع)، خود پروردگار متعال بود. از همان زمان تا عصر ائمه (ع)، مداحی و مرثیه‌سرایی جایگاهی مهم در انتقال پیام کربلا داشته است.

نقش مداحان در تبلیغ دین

مداحی، حرفه‌ای شریف و رسالتی بزرگ است که می‌تواند نسل جوان را به سمت ایمان و پاک‌زیستی هدایت کند. اهل بیت (ع) همواره مداحان و شاعران آئینی را مورد تکریم قرار می‌دادند. برای نمونه، امام سجاد (ع) زندگی فرزدق شاعر را به پاس سرودن شعری در وصف اهل بیت (ع) تأمین کرد. این نشان می‌دهد که مداحی و ستایشگری نه‌تنها مورد تأیید اهل بیت (ع) بوده بلکه از نظر دینی جایگاهی والا دارد.

مداحی در دوران صفوی تا پهلوی

در عصر صفوی، با نگارش کتاب روضه‌الشهدا، اصطلاح «روضه‌خوان» رواج یافت و مداحی و مرثیه‌سرایی شکلی سازمان‌یافته‌تر به خود گرفت. در عصر قاجار، تعزیه نیز به موازات روضه‌خوانی رواج داشت. اما در دوره پهلوی، حکومت تلاش کرد تا مداحی و روضه‌خوانی را خرافات جلوه دهد و مانع برگزاری آن شود. با این حال، مردم با پایداری و حتی به شکل مخفیانه به برگزاری مجالس روضه ادامه دادند. واقعه مسجد گوهرشاد نمادی از این ستیز بود. در نهایت، رژیم پهلوی در این مبارزه شکست خورد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مداحی و شعائر حسینی شکوفایی دوباره یافت.

ویژگی‌های مداح مورد تأیید اهل بیت (ع)

مداحان واقعی کسانی بودند که:

• در مسیر دفاع از ولایت و تبلیغ تفکر شیعی فعالیت داشتند.

• از چاپلوسی و غلو پرهیز می‌کردند.

• اهل صداقت، تقوا و پاکی بودند.

• اشعارشان بر پایه آیات و روایات صحیح استوار بود.

اهل بیت (ع) بارها مداحان مؤمن را تشویق کرده و مداحی آنان را عامل هدایت جامعه دانسته‌اند.

تأثیر مداحی در تبلیغ دین

مداحی همواره وسیله‌ای برای رسوا کردن طاغوت، دفاع از مظلومیت اهل بیت (ع) و تقویت روحیه ظلم‌ستیزی در جامعه بوده است. خطبه‌های حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) نمونه‌هایی از مداحی و ستایشگری در قالب خطابه‌اند که پیام ولایت را منتقل کردند. در دوران معاصر نیز رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها تأکید کرده‌اند که گاهی یک بیت مداحی، اثرگذاری‌ای فراتر از یک منبر طولانی دارد.

مداحی امروز و مسئولیت جوانان

امروز مداحان باید بدانند که جوانان بیش از هر چیز پای منبر آنان حضور دارند. بنابراین رسالت مداحی در عصر کنونی، انتقال صحیح معارف دینی، زنده نگه‌داشتن یاد شهدا و ترویج فرهنگ عاشورا است. اگر مداحی با محتوا و چارچوب درست اجرا شود، می‌تواند نسل جدید را در مسیر هدایت و ایمان قرار دهد.

eheyat

Views: 0