مروری بر وصیت نامه های امیرالمومنین در نهج البلاغه

مروری بر وصیت نامه های امیرالمومنین در نهج البلاغه

هیات:حجت الاسلام ایمان شکیبایی در جمع عزاداران امیرالمومنین علیه السلام که از داخل و خارج از کشور به طور آنلاین شرکت داشتند، به تبیین وصیت نامه آن حضرت پرداخت و گفت: وصایای نقل شده از آن حضرت در نهج البلاغه را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

الف) وصیت‌های مکتوب آن حضرت پس از بازگشت از صفین.

که شامل دو مورد می شود:

۱) نامه ٢۴نهج البلاغه که وصیت آن حضرت درباره مال خود است و سرآغاز آن چنین است: «هذا ما امر به عبدالله علی بن ابیطالب امیرالمومنین فی ماله»؛ مرحوم دشتی در ترجمه نهج البلاغه می‌گوید این نامه را حضرت در ٢٠ جمادی الاول سال ٣٧ هجری نوشت.

٢) نامه به فرزندش امام حسن علیه السلام که در بازگشت از صفین در سرزمین “حاضِرَیْن” نوشت.

ب) وصایای آن حضرت پس از ضربت خوردن؛

١) وصایای آن حضرت پس از ضربت خوردن خطاب به عموم که در دو جای نهج البلاغه آمده: یکی خطبه ١۴٩ نهج البلاغه با عنوان “و من کلام له علیه السلام قبل موته” و دیگری نامه شماره ٢٣ با عنوان “و من کلام له علیه السلام قاله قبل شهادته علی سبیل الوصیة لمّا ضربه ابن ملجم لعنة الله علیه” که با عبارت “وَصِیَّتِی لَکُمْ: أَنْ لاَتُشْرِکُوا بِاللهِ شَیْئاً” آغاز شده و سید رضی پس از نقل آن می‌گوید: بعضی از این کلام در قسمت خطب آمد جز آن که در این جا زیاده‌ای است که موجب شد آن را تکرار کنیم.

٢) نامه ۴٧ با عنوان “و من وصیة له علیه السلام للحسن والحسین علیهما السلام لما ضربه ابن ملجم لعنه الله” که خطاب به حسنین علیهما السلام بوده.اما در نامه ۴٧ تعبیر به (و مَن بلغه کتابی) شده است که همگان باید به محتوای آن دقت کنند؛ حضرت می فرماید:

أُوصِیکُمَا وَ جَمِیعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی

شما را، و تمام فرزندان و خاندانم را، و کسانی را که این وصیّت به آنها می رسد، به ترس از خدا، نظم در امور زندگی و ایجاد صلح و آشتی در میانتان سفارش می کنم، زیرا من از جدّ شما پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم شنیدم که می فرمود: «اصلاح دادن بین مردم از نماز و روزه یک سال برتر است».

سه توصیه مهم؛ تقوا که رئیس فضائل اخلاقی است و نظم؛

منظّم اگر زندگانی کنی

به پیری توانی جوانی کنی

و صلح که حضرت به فرمایش نبوی استناد فرموده اند که آشتی دادن دونفر از فضیلت یک سال نماز و روزه بالاتر است.

حجت الاسلام شکیبایی در ادامه افزود: حضرت ده وصیتشان را با قسم مؤکَّد ذکر می فرمایند، مثل اینکه ما در فارسی می گوییم: شما را به خدا این کار را انجام بدهید، حضرت می فرماید:خدا را خدا را در باره یتیمان، نکند آنان گاهی سیر و گاه گرسنه بمانند، و حقوقشان ضایع گردد، چقدر در آیات و روایات درباره توجه به یتیم تذکر داده شده در حدّی که فرموده اند اگر یتیم گریه کند عرش الهی به لرزه می افتد و در قرآن اشاره شده اگر کسی مال یتیم را مصرف کند انگار آتش خورده است.

حضرت در ادامه می فرماید: خدا را خدا را در باره همسایگان، حقوقشان را رعایّت کنید که وصیّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم شماست، همواره به خوشرفتاری با همسایگان سفارش می کرد تا آنجا که گمان بردیم برای آنان ارثی معیّن خواهد کرد؛ تعبیر خیلی لطیفی است که توصیه ها به قدری شدید است که همسایه مثل قوم و خویش ارث می برد.

خدا را خدا را در باره قرآن، مبادا دیگران در عمل کردن به دستوراتش از شما پیشی گیرند؛ مبادا بیگانه وقتی اجناسش را دربازار عرضه می کند شرط انصاف و امانتداری را رعایت کند ولی ما نه، او دنبال پیشرفت علمی باشد ولی ما نه، او در کارهایش صادقانه عمل کند ولی مانه. مواظب باشیم که از قرآن به قرائتش قناعت نکنیم بلکه محتوایش را بفهمیم و به آن عمل کنیم.

حضرت می فرماید: خدا را خدا را در باره نماز، چرا که ستون دین شماست. بارها در روایات از نماز به ستون دین تعبیر شده است چون راه ارتباطی ما با خداست، چون بازدارنده از فحشاء و منکرات است ولی اگر کسی نماز را اقامه نکند خُب مسلّماً نه تنها ستون دین را استوارنخواهد کرد بلکه خدا را هم فراموش خواهد کرد.

خدا را خدا را در باره خانه خدا، تا هستید آن را خالی مگذارید، زیرا اگر کعبه خلوت شود، مهلت داده نمی شوید. مهلت داده نمی شوید یعنی عذاب الهی بر سرتان نازل خواهد شد.

خدا را خدا را در باره جهاد با اموال و جانها و زبان های خویش در راه خدا. جهاد با مال یعنی کمک رسانی مالی، جهاد با جان یعنی حضور در میدان معرکه با دشمن و جهاد با زبان یعنی تبلیغ دین با منطق صحیح

در روایتی نبی اکرم فرمودند اگر جهاد ترک شود سه مصیبت بر مردم پدید خواهد آمد: ذلّت، فقر، از دست دادن دین، در ادامه حضرت می فرماید: بر شما باد به پیوستن با یکدیگر، و بخشش همدیگر، مبادا از هم روی گردانید، و پیوند دوستی را از بین ببرید؛ امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که بدهای شما بر شما مسلّط می گردند، آنگاه هر چه خدا را بخوانید جواب ندهد.

استاد نهج البلاغه در ادامه به توصیه حضرت به رعایت عدالت در قصاص قاتل اشاره کرد: که از ناپرهیزی در قصاص و مُثله کردن قاتل خویش پرهیز می دهند.

به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من

چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا

محقق نهج البلاغه در پایان ضمن یادآوری مظلومیت حضرت در زمان حیاتشان و نیز مهجوریت کلام حضرت در زمان حاضر ابراز داشت: کتاب شریف نهج البلاغه در تمام عرصه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی، سیاسی و عقیدتی برای امروز ما حرفی برای گفتن دارد، از آن فاصله نگیریم و سعی کنیم با نهج البلاغه امروز بیشتر از گذشته اُنس پیدا کنیم.

در خاتمه، مجلس با نوحه سرایی یکی از مادحین اهل بیت علیهم السلام به پایان رسید.

منبع:خبرگزاری حوزه

بازدیدها: 0

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام