معرفی کتاب | شرحی بر خطبه فدکیه حضرت زهرا

یکی از منابع غنی که می تواند به عبرت گیری و بصیرت افزایی ما در پرتو وقایع تلخ فاطمیه کمک نماید سخنان خود صدیقه طاهره، فاطمه زهرا سلام الله علیها  خصوصا خطبه معروف و بسیار مهم فدکیه است.

مطالعه دقیق و تحلیلی خطبه فدکیه از جهات مختلفی قابل توجه است که به همین علت توجه علما و فضلای بسیاری را به خود جلب کرده است تا به شرح و بررسی این خطبه مهم بپردازند. در این میان شرح استاد بزرگوار آیت الله سید محمد مهدی میرباقری قابل توجه است.

درباره اجزای خطبه فدکیه و معارفی که در فرازهای آن وجود دارد، سخنان زیادی گفته شده و شروح متعددی نگاشته شده است که می توان به آنها مراجعه کرد. استاد سیدمحمدمهدی میرباقری در این مجموعه (شامل پنج گفتار) مبانی و مفروضات معرفتی و زمینه تاریخی خطبه فدکیه را مورد بحث قرار می دهند؛ زیرا اگر این مبانی و پیش فرض ها تحلیل و درک نشود، شناخت عمق کلام حضرت زهراسلام الله علیها و تصرفی که انجام داده اند مقدور و میسر نخواهد بود.

اگر خطبه حضرت زهراسلام الله علیها را اینگونه تحلیل کنیم که زمین فدک غصب شده، و آن حضرت برای استیفای مِلک خودشان خطبه خوانده اند، فهم خطبه در همین زوایه، محدود می شود! ولی اگر معتقد شدیم که حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها شخصیتی مُهیمن بر تاریخ و قطب درگیری تاریخی حق و باطل هستند که با بلای خودشان، همه تاریخ را به سمت خداوند متعال هدایت می کنند، در اینصورت خطبه فدکیه، عمق و گستره دیگری خواهد داشت.

درواقع، خطبه فدکیه را باید با توجه به شخصیت عظیمی که این کلام را انشا و القا کرده، و همچنین با توجه به مقیاس و موضوع درگیری ایشان با طواغیت، تفسیر کرد.

این کتاب از پنج گفتار تشکیل شده که در گفتار اول «تفسیر خطبه فدکیه در پرتو شناخت جایگاه حضرت زهراسلام الله علیها» آمده است. گفتار دوم به «مأموریت حضرت زهراسلام الله علیها در درگیری با شیاطین انسی و جنی» پرداخته شده و «نقش بلای صدیقه طاهره در کنارزدن حُجب ظلمانی» موضوعی که در گفتار سوم مورد اشاره قرار گرفته است.

«ضرورت شناخت جریان نفاق، پیش از ورود به سیر خطبه فدکیه» عنوان گفتار چهارم این کتاب بوده و گفتار پنجم «مروری بر سیر و فرازهای خطبه فدکیه» است.

استاد میرباقری معتقدند ما پیش از ورود به فضای خطبه، اولا جایگاه حضرت زهرا سلام الله علیها را در عالم و تاریخ بشناسیم، اگر با نگاهی سطحی، آن حضرت را شخصیتی عادی و دارای علم و مأموریت محدود تصور کنیم، قضاوت درباره کلامی که انشاء و القاء کرده اند در همین حد خواهد بود؛ ولی اگر بدانیم که حضرت زهرا سلام الله علیها شخصیتی مهیمن بر تاریخ هستند که همه تاریخ را به سمت توحید و ولایت هدایت می کنند و علم ایشان متصل به علم الهی است، در این صورت، داوری ما نسبت به فعل و قول و مقصد ایشان متفاوت خواهد شد. ثانیا باید موضوع و مقیاس درگیری حضرت صدیقه طاهره را با جبهه مقابل درک کنیم. موضوع درگیری آن حضرت با جریان مقابل، برسر بازپسگیری یک قطعه زمین و یا حتی حکومت اجتماعی نبود، بلکه در پی عبور دادن تاریخ بشر از محیط ولایت اولیای جور به وادی ولایت اولیای نور و از وادی جهل به وادی عقل بودند.

استاد میرباقری خطبه فدکیه را در این چارچوب و فضا تحلیل می کنند و سپس به تفسیر سیر خطبه و روابط درونی فرازهای آن می پردازند.

کتاب «شرحی بر خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها؛ مبانی معرفتی و زمینه های تاریخی» اثر آیت الله میرباقری از سوی نشر تمدن نوین اسلامی در ۲۴۰ صفحه است که تهیه و مطالعه آن را پیشنهاد می کنیم.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه