اختصاصی هیات | حجت الاسلام علی مهدیان: ملائکه کجا نازل میشوند؟

 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏

إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ (1) وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ (2) لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ (3)

 تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ (4)

سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ (5)

برخی خیال میکنند چون شب قدر شب نزول قرآن بوده است لذا ارزش شب قدر به نزول قرآن است. لیکن نکاتی که از آیات مرتبط با شب قدر به دست میاید نکات کلیدی تری را تبیین میکند .

این مساله مهمی است که آیا نزول قرآن کریم بوده است که شب قدر را شب قدر کرده ؟ یا اینکه شب قدر شب قدر بوده و قرآن در آن نازل شده است ؟ مثل کسی که ازدواج خود را که یک کار مهمی است در یک وقت با برکتی قرار میدهد برکت ان وقت به ازدواج نیست به امر دیگری است ولی این کار مهم هم در این وقت انجام شده است. نزول قران یک کار مهم و بزرگی است اما در شب قدر اتفاق افتاده لذا ارزش و اعتبار شب قدر به امر دیگری است .خوب این بحث چه اهمیتی دارد ؟ اهمیتش این است که اگر بدانیم چه چیزی به این شب اهمیت و اعتبار بخشیده است در این شب همان نکته را پیگیری میکنیم و همان را دنبال مینماییم . خواندن قران خود را هم بر محور همان نکته سامان میدهیم . خواندن دعای خود را هم بر این اساس قرار میدهیم . برنامه ریزی کل زندگی خود را نیز بر همین اساس قرار میدهیم . کسب علم را هم بر همین قرار میدهیم . تفکر را هم بر همین قرار میدهیم . ما در شب قدر باید حول محور ارزشمندی این شب بچرخیم . این نکته مهمی است .

 انا انزلناه فی لیلة القدر .ظاهر این آیه بیان میکند که اول شب قدری بوده و بعد قرآن در آن ظرف نازل شده است . اسم قدر اساسا دلالت بر ویژگی خاصی در این شب است که این ویژگی ارتباط با محور ارزشمندی این شب دارد .

«شب قدر شب اندازه‏گيرى است، خداى تعالى در آن شب حوادث يك سال را يعنى از آن شب تا شب قدر سال آينده را تقدير مى‏كند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چيزهايى ديگر از اين قبيل را مقدر مى‏سازد، آيه سوره دخان هم كه در وصف شب قدر است بر اين معنا دلالت دارد:” فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ”، چون” فرق”، به معناى جدا سازى و مشخص كردن دو چيز از يكديگر است، و فرق هر امر حكيم جز اين معنا ندارد كه آن امر و آن واقعه‏اى كه بايد رخ دهد را با تقدير و اندازه‏گيرى مشخص سازند.

و از اين استفاده مى‏شود كه شب قدر منحصر در شب نزول قرآن و آن سالى كه قرآن در آن شبش نازل شد نيست، بلكه با تكرر سنوات، آن شب هم مكرر مى‏شود، پس در هر ماه رمضان از هر سال قمرى شب قدرى هست، كه در آن شب امور سال آينده تا شب قدر سال بعد اندازه گيرى و مقدر مى‏شود.».( ترجمه الميزان، ج‏20، ص: 561)

روایاتی داریم که نشان میدهد این شب قبل از انزال قرآن در زمان پیامبران گذشته بوده و بعد از آن نیز تا قیامت هست . پس نکته ای که این شب را قدر میکند باید نکته دیگری باشد که هر سال تکرار میشود . امری که این شب را شب ویژه ای کرده است امر دیگری است .

«در تفسير برهان از شيخ طوسى از ابوذر روايت آورده كه گفت: به رسول خدا (ص) عرضه داشتم يا رسول اللَّه آيا شب قدر شبى است كه در عهد انبياء بوده و امر بر آنان نازل مى‏شده و چون از دنيا مى‏رفتند نزول امر در آن شب تعطيل مى‏شده است؟ فرمود: نه بلكه شب قدر تا قيامت هست مؤلف: در اين معنا روايات زيادى از طرق اهل سنت نيز آمده .»( ترجمه الميزان، ج‏20، ص: 565)

دلیل بهتر آیات بعدی است که شروع میکند به توضیح چیستی شب قدر .

لیلة القدر خیر من الف شهر

تنزل الملائکة و الروح فیها باذن ربهم من کل امر

سلام هی حتی مطلع الفجر .

«انزلناه» فعل ماضی است یعنی نازل کردیم و تمام شد . اما در معرفی شب قدر میگوید «تنزل» فعل مضارع است یعنی هنوز نازل میکنیم یک عملی در این شب هر سال تکرار میشود و در توضیح عظمت این شب این عمل را بیان میکنند .

«الملائکه» یعنی «کل ملائکه» این الف و لام در زبان عربی معنای «کل »میدهد . «الروح» آن حقیقتی است که به قول علامه طباطبایی در آیه قل الروح من امر ربی و همین طور آیه انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون تفسیر میشود . حقیقتی است که ما فوق ملائکه است و از جنس امر پروردگار است یعنی مجرد است . در ان شب همه اینها متوجه زمین اند و فرود میآیند .چه واقعه ای رخ میدهد ؟ چه شده که همه دار و دسته خدا در صحنه عالم متوجه زمین اند ؟

هر سال ؟ همه ؟ از تمام آسمانها؟ به سوی زمین ؟

یعنی هر خبری هست اینجاست و در عوالم بالا خبری نیست !

سوال اینجاست که اینها کجا نازل میشوند؟ منزل علیه کیست؟ به کجا میایند ؟

برای پاسخ خوب است اول بپرسیم اینها برای چه میآیند ؟

«من کل امر .»

یعنی چه ؟

یعنی برای تصمیم گیری برای همه چیز . این امر امر تکوینی است یعنی هر موجودی .

از این جا باید فهمید کجا میآیند .

«امر» چیست ؟

این امر دو جای دیگر در قرآن آمده: یکی «انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون» و دیگری «ائمة یهدون بامرنا .»

علامه طباطبایی از اولی این را استفاده میکند که معنای این «امر» هر شیئی است که وجود داشته باشد امر تکوینی . و از آن استفاده میکند که آیه «ائمة یهدون بامرنا» فصل امامت را بیان میکند یعنی وجه تمایز ائمه را نشان میدهد که آنها هدایت تکوینی میکنند همه موجودات عالم را .

و در شب قدر تکلیف کل امر است که مشخص میشود . …

اکنون موقع نتیجه گیری است :

آن رئیس حقیقی و ذاتی عالم آن خدای لا یزال همه را به سراغ فرمانده زمینی و خلیفه خود میفرستد همه متوجه ولی عصر هستند اوست که قرار است همه تصمیمات منجز و معلق عالم یعنی قضا و قدر را مشخص کند . شب شب اوست .یعنی چی ؟

یعنی اگر تا به صبح مناجات کنی و قران سر بگیری اما از او غافل باشی بیراهه میروی .

هیچ عملی بی رنگ فریاد درونی «یا صاحب الزمان» فایده ای ندارد بقیه همه بیراهه رفتن است .

این ایام همه عطش دارند اما نمی دانند کدام حلقه را باید بگیرند . آن حلقه گم شده امام است. امام روی زمین .  یک عده خوابند و اصلا در حرکت نیستند یک عده اما در حرکتند ولی جهت را نمی دانند . راه اینجاست و بقیه راهها مسدود است .

شاید حسابی در کار بوده که شهادت مرد ولایت و امامت علی مظهر خلافت خدا در این شب ها رخ میدهد .

حقیقت دین معرفت امام است معرفت امام و حجت خدا . شب قدر شب تجلی خلافت خلیفة الله است . خلافت او در این شب تجلی میکند . تمام گردانندگان عالم هستی «من کل امر » بر او نازل میشوند . بله حالا آن گردانندگان تحفه قران را پیش پیامبر آوردند جبرئیل دست خالی نیامد آن تحفه را هم آورد و البته این اهمیت و ارزش قران را میرساند .

نکند همه عالم از دیو و دد تا فرشته و جبرئیل متوجه او باشند و من و تو متوجه جای دیگر !

توجه به این خلیفه عالم هستی توجه به یک امر مبهم و تخیلی نیست توجه به یک واقعیت روی زمین است توجه به یک عینیت است . توجه به این است که جایگاه خود را در جبهه حق یعنی جبهه او روشن کنیم .قران نیز روی دیگر سکه امام است . لن یفترقا ابدا معنی غیر از این ندارد . یعنی اگر قران درست خوانده شود و فهمیده شود باید ما را به سمت امام سوق دهد باید ما را به سمت الذین انعمت علیهم سوق دهد . قران به امام ضمیمه نشده قران اساسا امام را توضیح میدهد . قران مصداق دارد و مصداقش در امام هویدا است . خواندن و تدبر در قران اگر به این نتیجه نرسد یعنی درست فهم نشده .ارتباط با امام هم اگر به تبیین جایگاه ما در خط مبارزه و جبهه مقاومت نسبت به مستکبرین و شیطان های عالم نشود ارتباط با یک امر توهمی و خیالی است که دردی واقعی را نه از ما و نه از جامعه بر آورده نمیکند.ارتباط با امام هم مملکت درون ما را آباد میکند و هم مملکت بیرون را . و اساسا سرباز این جبهه باید در مملکت درون خود امام را حاکم کند تا بتواند او را در خارج حاکم کند .امام است که این نکته را رقم میزند که آیا امسال هم امر بر غیبت است یا نه . و این غیبت نسبت روشنی با رفتار ما دارد . مثل پدری که میخواهد بچه اش را تربیت کند و به او اخم میکند و این اخم پدر به تنبه فرزند مرتبط است . پس تغییر این وضعیت به رفتار ما مرتبط است کنار نشستن این وضعیت را ادامه میدهد. نسبت روشن با امام گرفتن یعنی نسبت روشن با رفتار او یعنی غیبت پیدا کردن . چه باید کرد و چگونه باید به این وضع خاتمه داد . این ها است که بحث علمی لازم دارد . این یعنی چطور مبارزه کنیم و چگونه جبهه خود و دشمن را بشناسیم و در این دستگاه چگونه باشیم .

عجیب است که شب قدر به اندازه صاحبش مظلوم است .  

حضرت امام خمینی در کتاب آداب الصلوه تبیین میکند که شب قدر چه نسبتی با حقیقت انسان کامل دارد و در نهایت چنین میگوید :

 «از بيانات عرفانيّه و مكاشفات ايمانيّه، كه به دستگيرى اولياء عظام عليهم السلام بر قلب منير اهل معرفت ظاهر شد، معلوم شود كه چنانچه سوره مباركه «توحيد» نسبت ذات مقدس حق جل و علا است، سوره شريفه «قدر» نسبت اهل بيت عظام عليهم السلام است؛ چنانچه در روايات معراج وارد است:

محمد بن يعقوب باسناده عن ابى عبد اللَّه عليه السلام، في صَلاةِ النّبى صلّى اللَّه عليه و آله فِى السَّماءِ، في حَديثِ «الإِسْراءِ» قال (ع): ثم اوْحَى اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ الَيْهِ: اقْرَأْ يا مُحَمَّدُ نِسْبَةَ رَبِّكَ تَبارَكَ وَ تَعالى: «اللَّه احَدٌ، اللَّه الصَّمَدُ، لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يولَدْ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً احَدٌ.» وَ هذا في الرَّكْعَةِ الْاوُلى‏. ثُمَّ، اوْحَىْ اللَّه عَزَّ و جلَّ الَيْهِ: اقْرَأْ ب «الحَمْدُ للَّه.» فَقَرأها مِثْلَ ما قَرَأَ اوَّلًا. ثُمَّ اوْحَى اللَّه: اقْرَأ: «انّا انْزَلْناهُ» فَانَّها نِسْبَتُكَ وَ نِسْبَةُ اهْلِ بَيْتِكَ الى‏ يَوْمِ الْقيامَة.

و روايات شريفه در باب فضل سوره مباركه «قدر» بسيار است. از آن جمله روايتى است كه در كافى شريف است از حضرت باقر عليه السلام كه فرمود: «كسى كه قرائت كند انّا انْزَلْناه في لَيْلَةِ الْقَدْر را به طور جهر، مثل آن است كه شمشير خود را از غلاف بيرون آورده باشد در راه خدا. و كسى كه سرّاً بخواند، مثل آن است كه به خون خود غلطان شده است در راه خدا. و كسى كه ده مرتبه آن را قرائت كند، هزار گناه از گناهان او را محو نمايد.» و از خواصّ القرآن روايت از رسول خدا شده كه: «كسى كه قرائت كند اين سوره را، از براى او اجر كسى است كه ماه مبارك را روزه گرفته و ادراك ليلة القدر نموده، و از براى او ثواب كسى است كه قتال در راه خدا نموده.» و الحمد للَّه اولًا و آخراً.»( آداب الصلاة (امام خمینی)، متن، ص: 346)

حالا میشود چرا حضرت امام جلوه تعبد در شب قدر را حضور در روز قدس میداند و این دو را دو روی یک سکه تلقی میکند :

«در شب قدر، مسلمانان با شب زنده دارى و مناجات خود از قيد بندگى غير خداى تعالى كه شياطين جن و انسند، رها شده و به عبوديت خداوند در مى‏آيند، و در روز قدس كه آخرين روزهاى شهر اللَّه اعظم است، سزاوار است كه مسلمانان جهان از قيد اسارت و بردگى شياطين بزرگ و ابرقدرتها رها شده و به قدرت لا يزال اللَّه بپيوندند و دست جنايتكاران تاريخ را از كشورهاى مستضعفان قطع و رشته طمع آنان را بگسلانند.»( صحيفه امام، ج‏15، ص: 59)

روز قدس روز مبارزه است . روز قرار گرفتن در جبهه حق و مبارزه با همه جبهه کفر . قطعا راس جبهه کفر لجنه های کثیف صهیونیستی است اینها هستند که پول و رسانه را در اختیار دارند و بر همه کشورها حتی آمریکا به نحوی تسلط دارند . روز قدس یعنی هدف گرفتن قلب جبهه کفر . همه زندگی اگر بخواهد توحید باشد و عبودیت باید همه اش نفی عبودیت و اطاعت کفر باشد و همه اش باید تفسیر شب قدر باشد و همه اش باید روز قدس باشد . این یعنی تبیین ارتباط با امام زمان که صاحب شرافت شب قدر است .

عجیب است که ما شب قدر مثل گم شده هاییم . یا دنبال امام عصر نیستیم یا دنبال توهم و تخیلی هستیم که هیچ اثر روز زمین هم ندارد .

«ماه مبارك رمضان كه ماه مبارك است ممكن است براى اين باشد كه ماهى است كه ولى اعظم؛ يعنى رسول خدا واصل شده است و بعد از وصول، ملائكه را و قرآن را نازل كرده است. به قدرت او ملائكه نازل مى‏شوند؛ به قدرت ولى اعظم است كه قرآن نازل مى‏شود و ملائك نازل مى‏شوند. ولىّ اعظم، به حقيقت قرآن مى‏رسد در ماه مبارك و شب قدر، و پس از رسيدن، متنزل مى‏كند به وسيله ملائكه- كه همه تابع او هستند- قرآن شريف را، تا به حدى كه براى مردم بگويد. قرآن در حد ما نيست، در حد بشر نيست.

قرآن سرّى است بين حق و ولىّ اللَّه اعظم كه رسول خداست، به تبع او نازل مى‏شود تا مى‏رسد به اينجايى كه به صورت حروف و كتاب در مى‏آيد كه ما هم از آن استفاده ناقص مى‏كنيم. و اگر سرّ «ليلة القدر» و سرّ «نزول ملائكه» در شبهاى قدر- كه الآن هم براى ولىّ اللَّه اعظم حضرت صاحب- سلام اللَّه عليه- اين معنا امتداد دارد- سرّ اينها را ما بدانيم، همه مشكلات ما آسان مى‏شود. تمام مشكلاتى كه ما داريم براى اين است كه، ما محجوبيم از اينكه واقعيت را آن طور كه هست و نظام هستى را به آن طورى كه تنظيم شده است، مشاهده كنيم. ما گمان مى‏كنيم كه حياتِ در اينجا چيزى است و نبودن در اينجا نقصى است، در صورتى كه حيات در اينجا نازله آن حقيقتى است كه از عالم غيب آمده است و موت- اگر چنانچه موت انسانى باشد- رجوع به همان مرتبه‏اى است كه در اول بوده است، و البته مراتب مختلف و شئون مختلف است. و ما اميدواريم كه از فيض ماه مبارك و فيض عيد ماه مبارك- كه عيد وصال است- ما هم حظّى ببريم كه بتوانيم در اين مشكلاتى كه بر ما وارد مى‏شود، سرفراز بيرون بياييم، تمام چيزهايى كه انبيا آوردند، مقصود آنها به ذات نبوده است؛ تشكيل حكومت مقصود به ذات نيست براى انبيا. دعوتها هر چه مى‏شود مقدمه است براى اينكه انسان را بيدار كنند، انسان را بفهمانند به‏ «او»، ارائه بدهند به «او» كه چه بوده است و چه هست و چه خواهد بود و عالم چه جور است وضعش با ذات مقدس حق تعالى.»( صحيفه امام، ج‏19، ص: 286)

دانستن نسبت ما با امام عصر و قران و شب قدر در این منظومه تبیین میشود و همین ساختار است که نوع نگاه ما و نوع فعالیتهای ما را در ماه مبارک و بلکه در کل زندگی رقم میزند .

Views: 284