مهدویت در یک نگاه

خانه / انتظار و مهدویت / مهدویت در یک نگاه

مهدویت در یک نگاه

مفهوم شناسی

«مَهدَویت» واژه‌ای عربی و از ریشه «مهدی» است که از اضافه شدن «ت» به «مَهدَوی» ساخته شده. مهدوی به معنای مربوط‌ بودن به مهدی است، مانند واژه عَلَوی و حَسَنی. «ت» در واژه «مهدویت»، تای تأنیث است و به واسطه حذف شدنِ موصوف آمده است؛ یعنی در اصل «طریقة مهدویة» یا مانند آن بوده است.^[۱]

در صدر اسلام واژه «مهدی» هم برای شخصِ هدایت‌شده، و هم برای تجلیل از برخی افراد به کار می‌رفت؛ برای نمونه این عبارت درمورد پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امام حسین(علیه السلام) به کار رفته است.^[۲]

مختار ثقفی با اعتقاد به اینکه محمد بن حنفیه نجات‌بخش است، او را مهدی نامید. همچنین زیدیه واژه مهدی را در همین مفهوم برای رهبران خود به کار می‌بردند. گروهی از شیعه نیز عنوان مهدی را، پس از رحلت برخی امامان، برای آنان به کار برده‌اند؛ مانند ناووسیه برای امام صادق(علیه السلام)، واقفه برای امام کاظم(علیه السلام) و برخی برای امام حسن عسکری(علیه السلام).^[۴]

این واژه در بین شیعیان دوازده امامی به حجت بن‌الحسن، فرزند امام حسن عسکری(علیه السلام)، اختصاص دارد. به اعتقاد آنان حجت بن‌الحسن شخصی است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) وعده آمدنش را داده و در پایان تاریخ نجات‌بخش بشریت خواهد بود.
استفاده از واژه مهدی به معنای منجی و نجات‌بخش عمدتاً بر اساس احادیث نبوی است. «الْمَهْدِی مِنْ وُلْدِی، وَجْهُهُ کالْکوْکبِ الدُّرِّی، وَ اللَّوْنُ لَوْنٌ عَرَبِی، وَ الْجِسْمُ جِسْمٌ إِسْرَائِیلِی، یمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا کمَا مُلِئَتْ جَوْراً، یرْضَی بِخِلَافَتِهِ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ الطَّیرُ فِی الْجَو: مهدی مردی از اولاد من است رنگ بدن او رنگ نژاد عرب و اندامش مانند اندام بنی اسرائیل است، در گونه راست وی خالی است که چون ستاره تابناکی بدرخشد زمین را پر از عدل کند چنان که پر از ظلم شده باشد، ساکنان زمین و آسمان و پرندگان هوا در خلافت وی خشنود خواهند بود».^[۵]

موعود باوری:

موعود باوری به معنای اعتقاد به یک نجات بخش است که در آخرالزمان برای نجات و رهایی انسان‌ها و برقراری صلح و عدالت خواهد آمد. منجی موعود و نجاتبخش در نزد اقوام و ملل مختلف با آیین‌ها و فرهنگ‌های کاملاً متفاوت، به اَشکال و صور گوناگون و متنوعی مطرح شده است؛ اما جملگی تقریباً در یک نکته متفق‌القول‌اند که نجات بخشی خواهد آمد و آنان را از یوغ بندگی ستمکاران و حاکمان زورگو رهانیده، جامعه‌ای پر از عدل و داد به وجود خواهد آورد. هندوها انتظارِ دهمین تجلی ویشنو یا کالکی را دارند؛ بودایی‌ها ظهور بودای پنجم را منتظرند؛ یهودیان مسیح (ماشیح) را نجات دهنده می‌دانند؛ مسیحیان، فارقلیط را می‌طلبند که عیسی مسیح مژدة آمدنش را داده است؛ و بالاخره مسلمانان که قائل به ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند.

مهدویت در قرآن

مسئله مهدویت به صراحت در قرآن نیامده اما در کتاب معجم احادیث امام مهدی٬ محققین برخی آیات قرآن کریم را مرتبط به موضوع مهدویت دانسته‌اند.^[۶] مفسران شیعه دو دسته از آیات قرآن را برای مسئله مهدویت استفاده می‌کنند.

آیاتی که بر ضرورت وجود امام تاکید دارد:

در دیدگاه قرآن، خداوند برای هر امتی فردی را انتخاب کرده تا آنها را هدایت کند: «وَلِکلِّ قَوْمٍ هَادٍ»، «و برای هر جامعه راهنمایی هست.»(رعد/۷) امام صادق(علیه‌السلام) در تفسیر آیه فوق فرمود: «در هر زمانی امامی از خاندان ما وجود دارد که مردم را به آنچه رسول خدا آورده هدایت می‌کند».^[۷]

آیاتی که بشارت به حکومت صالحان و مومنان بر روی زمین می‌دهد: مثلسوره انبیاءآیه ۱۰۵ ٬ و سوره قصص آیه ۵.

در روایات زیادی این آیات را به مسئله ظهور و مهدویت نسبت داده‌اند. در آیه‌ای دیگر خداوند حکومت و جانشینی مومنان و صالحان را به عنوان وعده الهی بر بندگان مومن خود بیان می‌کند و امنیت و آرامش را مژده می‌دهد.(نور/۵۵) روایات صادر شده از امامان شیعه این آیه را بر امام زمان و اصحاب او منطبق کرده‌اند.^[۸]

در دیدگاه مفسران شیعه و با استناد به سخنان اهل‌بیت قرآن درباره ویژگی‌های عصرغیبت و همچنین نشانه‌های عصر ظهور و دوران پس از آن سخن گفته است.

در ویژگی‌های عصر غیبت قران کریم درباره مقام و منزلت منتظران در عصر غیبت (بقره،۱-۳)^{[یادداشت ۱]}،
صبر و ارتباط قلبی(آل عمران،۲۰۰)^{[یادداشت ۲]}،
اطاعت محض(نساء، آیه ۵۹)^{[یادداشت ۳]}
امتحانات بسیار دشوار آنها(بقره، آیه ۱۵۵)^{[یادداشت ۴]}
شرایط سخت زندگی منتظران(یوسف، آیه۱۱۰)^{[یادداشت ۵]}
پاداش بر این دشواری‌ها را بیان می‌کند.(نساء، آیه۶۹)^{[یادداشت ۶]}
قرآن کریم در آیه ۴۶سوره ابراهیم به توطئه‌هایی اشاره می‌کند که به هدف تضعیف اعتقادات مردم انجام می‌شود.امام صادق(علیه السلام) در حدیثی این آیه را به تلاش دشمنان در عصر غیبت برای زائل کردن اعتقاد مردم به مسئله مهدویت تفسیر کرده است.^[۹]
مسئله اختلاف مردم درباره اعتقاد به مهدویت (شوری،۱۸)^{[یادداشت ۷]}
همچنین سرگردانی مردم در تشخیص حق(یونس،۵)^{[یادداشت ۸]}
قساوت دل ها(حدید،۱۶)^{[یادداشت ۹]}
انکار و تکذیب امام زمان در عصر غیبت(فرقان،۱۱)^{[یادداشت ۱۰]}ثابت نمی‌مانند مگر کسی که یقینش قوی و معرفتش صحیح باشد و نسبت به ما اهل بیت تسلیم باشد از جمله موضوعاتی است که مفسران شیعه به آیات مختلفی در قران کریم استناد می‌کنند.
نشانه‌های ظهور هم موضوعی است که مفسران به آن اشاره می‌کنند؛ کشتار بی‌سابقه مردم(مریم،۳۷)^{[یادداشت ۱۱]}
کشته شدن کسانی که در حق پیامبر و عترت او مرتکب ظلمی شده‌اند(اسرا،۴-۶)^{[یادداشت ۱۲]}
نزول عذاب در عصر غیبت به جهت امتحان^{[یادداشت ۱۳]}
و عذاب گنه کاران و مؤاخذه آنها(فصلت،۱۶)^{[یادداشت ۱۴]} از جمله آنهاست.

مهدویت در روایات شیعی

روایات شیعه در موضوع مهدویت بسیار زیاد و گسترده است.^[۱۰] راویان مختلف بیش از شش هزار حدیث درباره‌ مهدویت روایت کرده‌اند. موضوعاتی که این روایات مورد بررسی قرار داده‌اند:

شخصیت امام مهدی علیه السلام ^{[یادداشت ۱۵]} ^[۱۱]
شخصیت منتظران وی^{[یادداشت ۱۶]}^[۱۲]،
ارزش و فضیلت انتظار فرج^{[یادداشت ۱۷]} ^[۱۳]
نشانه‌های ظهور^{[یادداشت ۱۸]} ^[۱۴]
همچنین حوادث هنگام ظهور^{[یادداشت ۱۹]} ^[۱۵]
و جهان پس از ظهور^{[یادداشت ۲۰]}^[۱۶]است.

توصیف شخصیت امام زمان از لسانِ پیامبر^{صلی الله علیه و آله}

المَهدی رَجُلٌ مِن وُلدِی وَجهُهُ کَالکَوکَبِ الدُّرِّی؛^[۱۷]«مهدی مردی است از فرزندان من که چهره‌اش چون اختر تابناک است».
المَهدِی طاوُوسُ أهلِ الجَنَّةِ.^[۱۸]«مهدی طاووس بهشتیان است.»
امام علی(علیه السلام) هم وی را حجت خدا، پایان بخش سلسله امامان و نجات بخش امّت و اوج نور و راز نهان دانسته است.«بِمَهدینا تَنقَطِعُ الحُجَجُ فَهُوَ خاتِمُ الأئمَّةِ و مُنقِذُ الاُمَّةِ و مُنتَهَی النُّورِ و غامِضُ السِّرِّ»^[۱۹]

توصیف شخصیت منتظران وی، از لسان امام علی^{(علیه السلام)}

أصحابُ المَهدِی شَبابٌ لاکُهُولَ فیهِم.^[۲۰]«یاران مهدی جوان‌اند و میان سالی در میان آنان نیست.» امام باقر علیه السلام هم فرمود:کَأنّی بِأصحابِ القائمِ و قَد أحاطُوا بِما بَینَ الخافِقَینِ فَلَیسَ مِن شَی ءٍ إلاّ و هُوَ مُطیعٌ لَهُم.^[۲۱]«گویا یاران قائم را می‌بینم که بر شرق و غرب عالم مسلّط شده‌اند و هیچ چیزی نیست مگر آن که از آنها فرمان می‌برد.»
بنابر اعتقاد شیعیان و با استفاده از احادیث ائمه، انتظار فرج یکی از مهمترین اعمال در عصر غیبت است و اهمیت آن مثل شمشیر زدن پیشاپیش پیامبر خدا می‌باشد.امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: ُ مَنْ مَاتَ مُنْتَظِراًکَانَ بِمَنْزِلَةِالضَّارِبِ السَّیفِ بَینَ یدَی رَسُولِ اللَّهِ صبِ.^[۲۲]

نشانه‌های ظهور در لسان امام علی^{(علیه السلام)}

بَینَ یدَی الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْیضُ وَ جَرَادٌ فِی حِینِهِ وَ جَرَادٌ فِی غَیرِ حِینِهِ کَأَلْوَانِ الدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَالسَّیفُ وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْیضُ فَالطَّاعُون.^[۲۳]«قبل از قیام قائم مردم گرفتار مرگ قرمز و سفید خواهند شد و قحطی و گرانی و خشکسالی پیش خواهد آمد، فرمود: مقصود از مرگ قرمز شمشیر است و از مرگ سفید هم طاعون می‌باشد.»

جهان پس از ظهور و حوادث آن

امام سجاد(علیه السلام) می‌فرماید: إذا قامَ قائمُنا أذْهَبَ اللّه ُ عن شِیعتِنا العاهَةَ، وجَعلَ قلوبَهُم کَزُبَرِ الحدیدِ، وجَعلَ قُوّةَ الرّجُلِ مِنهُم قُوّةَ أربَعینَ رجُلاً، ویکونونَ حُکّامَ الأرضِ وسَنامَها.^[۲۴]«زمانی که قائم ما قیام کند، خداوند آفت را از شیعیان ما می‌زداید و دلهای آنان را چون پاره‌های آهن [سخت و تزلزل ناپذیر ]می کند و هر مرد آنان را قدرت چهل مرد می‌دهد. آنان فرمانروا و سالار جهان خواهند بود.»

پانویس

.الویری، «گونه‌شناسی رویکردهای آموزۀ مهدویت در چهارچوب ظرفیت تمدنی»، ص۶۱
.حسین، جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص۳۴
.حسین، جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص۳۴
.حسین، جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص۳۴-۳۶
.طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۴۴۱؛ ابن بطری، عمده عیون، ص۴۳۹
.جمعی از محققین، معجم احادیث امام مهدی، جلد ۵.
.مجلسی، بحارالانوار، ج ۲۳، ص۵.
.فرزی، محمدعلی، امید سبز، ص۳۴
.تفسیر عیاشی، ج ۲، ص۲۳۵.

.الامام المهدی، علی دخیل، ص۶۶.
.بحار الأنوار، ج ۵۱، ص: ۸۰.
.مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص: ۶۳
.بحار الأنوار، ج ۵۲، ص: ۱۴۶
.إعلام الوری بأعلام الهدی، ص: ۴۵۶.
.بحار الأنوار، ج ۲، ص: ۱۹۰
.فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ج ۳، ص: ۳۳۵
.بحار الأنوار، ج ۵۱، ص: ۸۰
.فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ج ۳، ص: ۳۴۳
.بحار الأنوار، ج ۷۴، ص: ۳۰۲
.بحار الأنوار، ج ۵۲، ص: ۳۳۳
.بحار الأنوار، ج ۵۲، ص: ۳۲۷
.بحار الأنوار، ج ۵۲، ص: ۱۴۶.
.إعلام الوری بأعلام الهدی، ص، ۴۵۷
.مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص،۷۹.

یادداشت‌ها

.غیبت نعمانی، ص۱۰۵: جابر بن عبدالله انصاری پیرامون تفسیر این آیه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) چنین روایت می‌کند که آن حضرت فرمودند: خوشا به حال صبرکنندگان در زمان غیبت او (مهدی) و خوشا به حال کسانیکه بر محبت او پابرجا می‌مانند آنها کسانی هستند که خداوند در کتاب خویش چنین توصیفشان کرده و فرموده: الذین یؤمنون بالغیب..سپس آن حضرت فرمودند: آنان حزب خدایند و آگاه باشید که حزب خداوند پیروز است.
.نعمانی در کتاب غیبة خود از امام باقر (علیه‌السلام) نقل می‌کند که درباره این آیه فرمودند: که صبر کنید بر ادای فرایض و در مقابل دشمنان پایداری کنید و با امامتان که انتظارش را می‌کشید مرابطه نمایید.
.کتاب المحجه صفحه ۱۰۹: جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید هنگامی که پروردگار این آیه را بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل فرمود عرض کردم یا رسول الله؛ خدا و رسول را شناختیم، اولی الامر که خداوند اطاعتشان را به اطاعت تو مقرون ساخته چه کسانی هستند؟ حضرت فرمودند: آنان خلفای من و ائمه مسلمانان پس از من می‌باشند. اول آنها علی بن ابی طالب و (آخرینشان) حجت خدا در زمین و بقیة الله بر بندگانش است آنکه خدای تعالی مشرق و مغرب زمین را به دستان او فتح می‌کند. آنکه از شیعیان و دوستانش غیبتی خواهد داشت که در زمان غیبتش بر اعتقاد به امامتش ثابت نمی‌ماند مگر کسی که خداوند دلش را برای ایمان آزمایش کرده باشد
.ینابیع المودة، ج ۳، ص۲۳۵، حدیث ۲: محمد بن مسلم می‌گوید: امام جعفر صادق (علیه‌السلام) در تفسیر این آیه فرمودند: پیش از آمدن قائم (علیه‌السلام) علامت‌هایی برای امتحان مؤمنین خواهد بود. عرض کردم: آن علامت‌ها چیست؟ فرمودند: بیماری‌های گوناگون که سبب ترس و دلهره است و بالا رفتن نرخ‌ها که سبب گرسنگی است و کاهش در اموال و جان‌ها که سبب قحطی و مرگ و میر فراوان است و نقص در محصولات که به نیامدن باران است، پس در آن موقع به آن‌ها که در عقیده به ما ثابت می‌مانند مژده بده.
.دلائل الامامه، ص۲۴۸: امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) در ضمن فرمایشاتی پیرامون این آیه شریفه به شرایط سخت زندگی مؤمنین و عدم توجه جامعه و مردم به آن‌ها در عصر غیبت اشاره نموده تا آن جا که می‌فرمایند:متقین (در عصر غیبت) در نظر مردم از مردار در چشم صاحبش بی‌ارزش‌تر خواهند شد که در چنین شرایطی یاری خداوند و پیروزیش فرا رسد و این است معنای فرموده خداوند که: حَتَّی إِذَا اسْتَیأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُواْ جَاءهُمْ نَصْرُنَا
.تفسیر قمی، ج۱، ص۱۴۲: علی بن ابراهیم از امام صادق (علیه‌السلام) پیرامون تفسیر این آیه چنین نقل می‌نماید که امام فرمودند: مراد از نبیین رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و صدیقان علی (علیه‌السلام) و شهیدان حسن و حسین و صالحان ائمه (علیهم السلام) می‌باشند و نیکو رفیقان قائم از آل محمد (علیهم السلام) است.
.المحجه، ص۳۳۲: مفضل بن عمر نقل می‌کند که امام صادق (علیه‌السلام) به من فرمودند:‌ای مفضل! اهل عراق این آیه را چگونه می‌خوانند؟ عرضه داشتم آقای من کدام آیه را، فرمود قول خدای تعالی یستعجل بها الذین لا یؤمنون بها و… عرض کردم آقای من همینطور می‌خوانند. حضرت فرمودند: وای بر تو! می‌دانی که معنای این آیه چیست؟ عرض کردم: خدا و رسول و فرزند رسول او بهتر می‌دانند. حضرت فرمودند: بخدا سوگند (معنای این آیه) جز قیام حضرت قائم (علیه‌السلام) نیست پس چگونه کسی که به آن ایمان ندارد عجله می‌کند، به خدا سوگند جز مؤمنان نسبت به آن عجله نکنند.
.نعمانی در کتاب غیبت خود(ص ۲۲۶) پیرامون این آیه از امام صادق (علیه‌السلام) چنین نقل می‌کند: شخصی (به نام عبدالرحمان بن مسلمه جریری) به امام صادق (علیه‌السلام) گفت: (مخالفین) ما را توبیخ و سرزنش می‌کنند و دروغگو می‌شمارند به خاطر این که می‌گوییم: (قبل از ظهور) دو صیحه خواهد بود، آن‌ها می‌گویند: از کجا معلوم می‌شود که کدام حقیقت است و کدام باطل؟ حضرت فرمودند: در پاسخ آن‌ها چه می‌گویید؟ عرض کردم: چیزی در رد آن‌ها نمی‌گوییم: فرمودند: بگویید: کسی که از قبل به آن ایمان داشته باشد آن را تصدیق خواهد کرد، همانا خدای عزوجل می‌فرماید: أَفَمَن یهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یتَّبَعَ أَمَّن لا یهِدِّی إِلاَّ أَن یهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیفَ تَحْکُمُونَ
.نعمانی در کتاب غیبة خود درباره این آیه از امام صادق (علیه‌السلام) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: این آیه که در سوره حدید است (آیه بالا) درباره ا هل زمان غیبت نازل شده است، در ادامه فرمودند: همانا منظور از اَمَد دوران غیبت است (که به خاطر طولانی شدن آن دل‌های مردم قساوت می‌گیرد و بسیاری از مردم فاسق می‌شوند).

.شیخ صدوق در کتاب شریف کمال الدین از حضرت سجاد (علیه‌السلام) چنین نقل می‌کند که فرمودند: قائم ما دو غیبت دارد یکی طولانی‌تر از دیگری (اشاره به غیب صغری و کبری).. که غیبت دوم آنقدر طول خواهد کشید که تا اینکه بیشتر گروندگان به این امر از او برخواهند گشت (او را تکذیب می‌کنند و می‌گویند اصلا متولد نشده) پس بر آن اعتقاد (اعتقاد به وجود امام زمان (علیه‌السلام
.در تفسیر عیاشی،ج۱، ص۶۴ از امام باقر (علیه‌السلام) روایت است که فرمودند: قبل از ظهور حضرت مهدی(علیه‌السلام) سالی است که در هر یک از سرزمین‌های عرب اختلاف خواهد بود، و به راستی اهل شام نیز با هم اختلاف کنند، پس سفیانی و همدستانش خروج کنند و بر گروهی از اختلاف کنندگان پیروز شوند و چنان کشتاری راه بیندازند که هیچ کشتاری بمانند آن نبوده باشد و مردی از گروه مغلوب سفیانی متواری می‌شود و به دمشق می‌آید پس او و همراهانش را نیز به طوری می‌کشند که کسی را آنطور نکشته باشند و این است معنی قول خداوند که می‌فرماید: فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِن بَینِهِمْ فَوَیلٌ لِّلَّذِینَ کَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ یوْمٍ عَظِیمٍ.
.مرحوم کلینی در روضه کافی، ص۲۵۵از امام صادق(علیه‌السلام) درباره این آیه چنین نقل می‌کند که فرمودند: (مراد از دو فساد بزرگ در زمین) یکی کشتن علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) بود و دوم ضربت زدن به امام حسن(علیه‌السلام) و مراد از تسلط و سرکشی سخت و ظالمانه این قوم، کشته شدن امام حسین(علیه‌السلام) است و هرگاه نوبت نخستین انتقام از این قوم ظالم فرا رسد، خداوند پیش از قیام قائم(علیه‌السلام) قومی را برمی‌انگیزد که هیچ مسئول خونی از آل محمد(علیهم السلام) باقی نگذارند جز اینکه او را بکشند و این وعده حتمی خواهد بود.(سجده،۲۱)
.از حضرت امام صادق (علیه‌السلام) در معنای این آیه روایت است که: عذاب ادنی قحطی و خشکسالی است، و عذاب اکبر خروج قائم (علیه‌السلام) با شمشیر در آخرالزمان است. البته این عذاب اکبر که به خروج و قیام حضرت مهدی (علیه‌السلام) تفسیر شده است در مورد ظالمان و مستکبران است که جهان را در عصر غیبت از ظلم و جنایات لبریز کرده‌اند.
.محمد ابن ابراهیم نعمانی در کتاب غیبت خود صفحه۲۶۹ می‌گوید: ابو بصیر از امام صادق (علیه‌السلام) سؤال کرد: مراد از عذاب خوار کننده در زندگی دنیا چیست؟ حضرت فرمودند:‌ای ابوبصیر! کدام خواری از این بدتر می‌شود که مرد در خانه‌اش در کنار برادران و میان زن و فرزند خود نشسته باشد که ناگهان خاندان او گریبان هایشان را چاک زنند و فریاد برکشند، مردم بپرسند این سر و صدا چیست؟ در جواب گفته شود: فلانی همین حالا مسخ شد و از صورت آدمیان برگشت. روای گوید: عرضه داشتم: این پیش از قیام حضرت قائم (علیه‌السلام) خواهد بود یا بعد از آن؟ فرمودند: قبل از قیام حضرت مهدی (علیه‌السلام) خواهد بود.
.قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم : المَهدی رَجُلٌ مِن وُلدِی وَجهُهُ کَالکَوکَبِ الدُّرِّی.«مهدی مردی است از فرزندان من که چهره‌اش چون اختر تابناک است».
.قال الامام الکاظم علیه السلام : لَو کانَ فِیکُم عِدَّةُ أهلِ بَدرٍ لَقامَ قائِمُنا.«اگر به تعداد اهل بدر [مؤمن کامل] در میان شما بود، قائم ما قیام می‌کرد».
.قال الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : ُ مَنْ مَاتَ مُنْتَظِراً لِهَذَا الْأَمْرِ کَانَ کَمَنْ کَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ لَا بَلْ کَانَ بِمَنْزِلَةِ الضَّارِبِ بَینَ یدَی رَسُولِ اللَّهِ صبِالسَّیفِ. «هر که در حال انتظار این امر (ظهور قائم) بمیرد، همچون کسی است که با قائم در خیمه او باشد؛ نه، بلکه به مانند کسی است که پیشاپیش پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم شمشیر می‌زند.»
.قال الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : إِنَّ قُدَّامَ الْقَائِمِ عَلَامَاتٍ تَکُونُ مِنَ اللَّهِ تَعَالَی لِلْمُؤْمِنِینَ قُلْتُ فَمَا هِی جَعَلَنِی اللَّهُ فِدَاکَ قَالَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ یعْنِی الْمُؤْمِنِینَ قَبْلَ خُرُوجِ الْقَائِمِ بِشَی ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ.«خداوند برای مؤمنان نشانه‌هایی از قیام قائم علیه السلام بر شمرده است. عرض کردم: خداوند مرا فدای شما کند، آن نشانه‌ها چیست؟ فرمود: این سخن خداوند متعال که: «شما» یعنی مؤمنان پیش از قیام قائم «را حتما به چیزی از ترس و گرسنگی و کمبود مال و جان و میوه‌ها می‌آزماییم و شکیبایان را نوید ده».
.قال الإمامُ الباقرُ علیه السلام : إذا وَقَعَ أمرُنا وجاءَ مَهدِینا کانَ الرَّجُلُ مِن شیعَتِنا أجرأَ مِن لَیثٍ وأمضی مِن سِنانٍ یطَأُ عَدُوَّنا بِرِجلَیهِ وَیضرِبُهُ بِکَفَّیهِ وذلِکَ عِندَ نُزولِ رَحمَةِ اللّه ِ وفَرَجِهِ عَلَی العِبادِ.«هر گاه زمام امور به دست ما بیفتد و مهدی ما بیاید، هر یک از شیعیان ما، کاری‌تر از شیر و برنده‌تر از شمشیر خواهند شد. دشمنان ما را به زیر پا می‌گذارند و با دست آنان را می‌کوبند. و این، هنگامی است رحمت خداوند فرود آید و بر بندگانش گشایش خدا نازل شود.»
.قال رسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله و سلم : یخرُجُ فی آخرِ اُمّتی المَهدی، یسْقیهِ اللّه ُ الغَیثَ، وتُخرِجُ الأرضُ نَباتَها، ویعطَی المالُ صِحاحا، وتَکْثُرُ الماشِیةُ، وتَعْظُمُ الاُمّةُ.«در میان واپسین امّتم، مهدی ظهور می‌کند. خداوند به او باران عطا می‌کند، زمین گیاهش را برمی‌رویاند، مال به یکسان و بی‌کم و کاست عطا می‌شود، دامها و چارپایان زیاد می‌شوند، و امّت سربلند و بزرگ می‌گردد.»