نقش رسانه های دینی در معرفی توبه

نقش رسانه های دینی در معرفی توبه / رسانه های دینی باید «توبه» را در دسترس مردم جامعه قرار دهند

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام ؛ توبه در لغت به معنای رجوع و بازگشت از گناه است و دراصطلاح عبارت است از: «رجوع از طبیعت [حیوانی] به سوی روحانیت نفس بعد از آنکه به واسطه معاصی و کدورت نافرمانی، نور فطرت و روحانیت محجوب به ظلمت و طبیعت شده است ». در قرآن هم به معنای « رجوع انسان گناهکار»آمده و هم به معنای «توفیق توبه دادن از طرف خداوند به بندة معصیت کار» و هم به معنای « قبول و پذیرش توبه از جانب خداوند متعال» آمده است.

در آیه ای از قرآن این سه معنی کنار هم جمع شده است؛ آنجا که فرمود: ثُمَّ تابَ عَلَیهِم لِیَتُوبُوا إِنَّ اللهَ هُوَ التَوّابُ الرَّحِیمُ؛ «سپس خداوند به آنها برگشت (توفیق توبه داد) تا توبه و برگشت کنند. خداوند بسیار توبه پذیر مهربان است. »

حقيقت توبه، بازگشت از نافرمانى خدا به سوى اطاعت است، كه ناشى از پشيمانى و ندامت نسبت به اعمال گذشته مى باشد و لازمه اين پشيمانى و علم به اين كه گناه حائل ميان او و محبوب واقعى مى گردد، تصميم بر ترك آن در آينده و همچنين جبران مافات است؛ يعنى، تا آنجا كه در توان دارد، آثار سوء گناهان گذشته را از درون و برون وجود خويش برچيند، و اگر حقوق از دست رفته اى است و قابل جبران است، جبران نمايد. به همين دليل، در قرآن مجيد در آيات بسيارى اين معنى تكرار شده كه توبه را با اصلاح و جبران همراه ساخته است.

در همین راستا به سراغ حجت الاسلام محمد حسین اجرایی امام جمعه شهرستان هرسین رفته و گفتگویی را ترتیب دادیم که با هم می خوانیم :

سوال: توبه به چه معناست؟

حجت الاسلام اجرایی: یکی از مهم ترین راه بازگشت توبه است که خدای متعال برای بازگشت ما انسان ها مسیری قرار داده ،رحمت خدای متعال آنقدر بی انتها است که راه را برای بندگان بدکار خودش هم باز گذاشته و هیچ کس را از رحمت خودش مایوس نکرده است هر انسانی فرصت توبه و بهره گیری از رحمت خدای متعال دارد ؛ خدا همیشه آغوشش به روی بندگان باز است .

توبه موضوع بسیار مهمی است که معنای بازگشت دوباره به سمت خدای متعال است و در قرآن کریم به زیبایی در این رابطه فرمود:« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا : شما برگردید ای کسانی که ایمان اوردید به سوی خدا توبه کنید با توبه ی خالص» توبه به معنای رجوع ، بازگشت و پشیمانی از گناه و مراجعه ی دوباره به خدای متعال است .

سوال : برای توبه ی واقعی چه کاری باید انجام دهیم ؟ 

حجت الاسلام اجرایی: توبه ی واقعی دو شرط اصلی دارد یکی پشیمانی از گناه و دیگری عزم بر ترک گناه این مهم ترین شاخصه است که ما اگر پشیمان شده باشیم که این خود انواع دارد (پشیمانی قلبی ، عملی ) در روایت داریم که می فرماید توبه ی نصوح چهار شرط دارد : شرط اول پشیمانی قلبی ، دوم استغفار زبانی ، سوم ترک گناه و چهارم تصمیم بر ترک در آینده داشته باشد .و بستگی به نوع گناه دارد و مهم ترین شاخص برای توبه همان دو شرط اول می باشد .

سوال : برای توبه باید بدانیم چه گناهی مرتکب شده ایم؟

حجت الاسلام اجرایی : در قرآن داریم می فرماید« عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ»هر کسی خبر از خودش دارد لازم نیست اینها را به دیگران اعلام کنیم اما در محضر خدای متعال می توانیم اینها را در نظر بگیریم و می تواند اینگونه نباشد و بگوییم خدایا از آنچه که رضای شما در آن نیست و غضب تو را در بر دارد من توبه می کنم ، خدایا همه ی آنها را ببخش من پشیمان هستم و اینگونه در محضر خدای متعال معذرت خواهی کند.

سوال: توبه باید از جمیع گناهان باشد یا بعضی از گناهان؟

حجت الاسلام اجرایی: ما می توانیم از همه ی گناهان توبه کنیم . توبه یعنی آن چیزی که مورد غضب خدای متعال است می خواهیم ترک کنیم ولی گاهی انسان توبه می کند و بعد دوباره شیطان اورا وسوسه می کند و فریب می خورد و بعضی از گناهان را دوباره انجام می دهد اگر این اتقاف افتاد شما دوباره توبه کنید .

مسئله ی دیگر این است که می شود از بعضی از گناهان استغفار کرد . به عنوان مثال کسی هست که اهل دروغ گفتن ، غیبت، مال حرام و هم نسبت به واجباتش کاهل است ؛ می تواند در مرحله ی اول مالش را از حرام پاک می کند و مرحله ای توبه کند و از خداوند توفیق ترک گناهان را بخواهد .

سوال: انسان از چه راهی می تواند دریابد توبه او مورد پذیرش واقع شده است ؟

حجت الاسلام اجرایی: اگر انسان موفق به اطاعت خدای متعال شد و واجبات را انجام دهد و خودش را به خدا نزدیک کند باید متوجه شود که توبه ی او پذیرفته شده است اگر توبه کرد ولی از گناه فاصله نگرفت توبه ی وی جدی نبوده است.

توبه  واقعی این است که در مسیر قرب الهی گام بردارد و فاصله ی او با خدا نزدیک تر شود در این صورت توبه ی او پذیرفته شده در روایتی دارم که می فرماید اگر نماز شما درست شد بدانید بقیه ی امور هم درست شده است .

سوال: راز استغفار پیامبر اکرم (صلوات الله علیه) و ائمه ی معصومین علیها سلام چه بوده است؟ به عبارتی آنان معصوم بوده و مرتکب گناه نمی شدند ،چرا در دعاهای خود از فزونی گناه استغفار می کردند؟

حجت الاسلام اجرایی: در قرآن کریم بارها به پیغمبر(صلوات الله علیه)توصیه شده ؛ توهم استغفار کن . همیشه توبه به معنای بازگشت از گناه نیست و خود استغفار  و توبه یه نوع عبادت است که در ایه داریم« ٱلصَّٰبِرِينَ وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلْقَٰنِتِينَ وَٱلْمُنفِقِينَ وَٱلْمُسْتَغْفِرِينَ بِٱلْأَسْحَارِ » . یکی از صفات مومنین که خدای متعال ذکر میکند آنانی که سحرگاهان به استغفار می پردازند یعنی می گویند خدایا مارا ببخش یا باز در مورد مومنین خدای متعال می فرماید اینها شب ها کم می خوابند و اینها در سحرگاه استغفار می کنند.

 در قرآن بار ها ذکر شده « خداوند توبه کنندگان را دوست دارد » کلیت توبه و استغفاری اینگونه نیست که لزوما برای گناه باشد و اهل بیت(علیه السلام) اگر استغفار می کردندبه این دلیل است که خود استغفار عبادت است و پاسخ دیگر در استغفار اهل بیت (علیه السلام) این است که برای آنان مقامات بالاتری هم فرض می شود  به عنوان مثال امیرالمومنین مراتب بالای عبودیت را دارد اما نسبت به مقام پیامبر مقام پایین تری دارد . نکته ی دیگر این است آنان می خواهند به ما یاد بدهند . پیامبرو اهل بیت و یا در دعای کمیل به زیبایی بیان شده که به نوعی کلاس آموزشی برای ما می باشد که بتوانیم در محضر خدای متعال رشد پیدا کنیم .

سوال: آیا توبه، همه آثار گناه را پاک می کند یا برخی از آثار گناه را؟

حجت الاسلام اجرایی: بستگی به توبه  انسان دارد که این توبه در چه مرحله ای است . اما خدای متعال وعده داده که توبه همه ی گناهان را پاک می کند و آنان را به حسنات تبدیل می کند . این یکی از زیبایی های نتیجه ی توبه است .

سوال: برای اینکه توبه شکسته نشود چه باید کرد؟

حجت الاسلام اجرایی:  مسیر های زیادی عرفا و بزرگان گفتند مخصوصا در کتابی به نام رساله ی لقاء الله از مرحوم ملکی تبریزی که خواندن آن را به همگان توصیه می کنم .این عارف بزرگوار برنامه خوبی را برای تقوا و توبه دارد و در این کتاب اشاره شده اگر کسی بخواهد توبه ی او کامل باشد و شکسته نشود باید برنامه داشته باشد و از همان اول صبح با خود قرار بگذارد که همه ی گناهانش را ترک کند ،مراقبت کند که آلوده نشود و توبه ی او شکسته نشود .مرحله ی آخر این است که در آخر شب محاسبه کند که چه کار هایی انجام داده و اگر گناهی از او سر زده بود استغفار کندو اگر گناهی از او سر نزده بود خدارا شکر کند .

سوال: بهترین زمان برای توبه  چه وقت است؟

حجت الاسلام اجرایی: همیشه در رحمت خدای متعال به روی انسان باز است در هر زمانی انسان می تواند تصمیم به توبه بگیرد ولی بعضی از زمان و مکان ها برای توبه بهتر هستند به عنوان مثال ماه مبارک رمضان ، شب های جمعه، سحرگاهان زمان های خوبی برای توبه به درگاه خدای متعال است و در یک کلام در همه  زمان ها می شود توبه کرد .

سوال: نقش رسانه های دینی در معرفی توبه چیست؟ 

حجت الاسلام اجرایی: رسانه های دینی بسیار می توانند در معرفی توبه موثر باشند . رسانه با ایجاد سوال و پاسخ های مناسبی برای مشکلات جامعه مخصوصا در زمینه های قرب الهی ، توبه، گناه ، دوری کردن از گناه و معرفی آیات و روایات می تواند نقس بسزایی داشته باشد . رسانه باید توبه را ساده تعریف کند گاهی توبه را سخت تعریف می کنند.

 اگر توبه را در دسترس مردم جامعه قرار دهیم آنان استقبال می کنند وقتی جوان بداند به راحتی می تواند به محضر خدای متعال حضور پیدا کند و طلب بخشش کند خدای متعال از وی استقبال می کند آنان عاشق خدا می شوند و طبق آیه ای که می فرمایند « اگر گنهکاران می دانستند که من چقدر مشتاق دیدار آنان هستم از شوق می مردند » این زیبایی های توبه است که تاکنون رسانه ها از شیوه های خوبی استفاده نکرده اند و توبه را بد جلوه داده اند بنابر این رسانه می تواند در زمینه ی ارتباط مردم با خدا مخصوصا در زمینه توبه موثر باشند

منبع: شبستان

بازدیدها: 0

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام