نگاهی به کتاب ارزشمند «سیدالشهداعلیه السلام و یارانش»

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام، کتاب ارزشمند «سیدالشهداعلیه السلام و یارانش» در سه فصل «تولد و تربیت در دامان نبوّت»، «شهادت و شهدای کربلا» و «شهادت امام حسین علیه السلام و اهل‌بیت»، در ۴۳۲ صفحه از سوی نشر دارالعرفان منتشر شده است.

این کتاب، نمونه‌ای از کوشش عالمان ربانی ما در شرح خردمندانه و مستند تاریخ عاشوراست. در سرتاسر این کتاب، اثری از گزافه‌گویی، غلو و گزاره‌های دور از واقعیت‌های تاریخی و علمی نیست. اگرچه ممکن است شماری از داده‌های تاریخی این اثر، مورد مناقشه باشد، در مجموع می‌توان این کتاب را یکی از پاکیزه‌ترین آثار عاشوراپژوهی نامید که مؤلف گران‌قدر آن، همواره کوشیده است از غلو و تاریخسازی و سخنان سست و بی‌پایه مصون باشد.

علاقه‌مندان در فصل اول این کتاب با بخش‌هایی، ازجمله «نام‌گذاری حسین علیه السلام»، «در خانهٔ پیغمبر خداصلوات الله علیه»، «حسین علیه السلام درعهد رسالت جدّ و امامت اَب»، «حسین علیه السلام، میراث‌دار نبی صلوات الله علیه» و «در آغوش مادر» آشنا خواهند شد.

فصل دوم کتاب با عنوان «شهادت و شهدای کربلا»، اقدام به طبقه‌بندی شهدا کرده است: «طبقات شهدای کربلا»، «طبقهٔ نخستین شهدا»، «طبقهٔ دوم شهدا»، «کاروان مکه»، «سخنان سیدالشهدا علیه السلام در مکه»، «یارانی که از کوفه به کاروان امام علیه السلام پیوستند»، «آخرین یاران، پیش از رسیدن به کربلا»، «طبقهٔ سوم شهدا» و مطالب ارزشمندی را در اختیار مخاطبین خود قرار می‌دهد.

فصل سوم کتاب با عنوان «شهادت امام حسین علیه السلام و اهل‌بیت»، در بخش‌هایی همچون «آخرین نامه‌های امام علیه السلام»، «خطبه‌های عاشورایی حسین علیه السلام»، «سرنوشت ابن‌سعد و ابن‌زیاد»، «آغاز جنگ»، «جنگ‌های تن به تن»، «حملهٔ عمومی»، «نماز ظهر عاشورا»، «آخرین شهیدان»، «شهادت اهل‌بیت حسین علیه السلام»، «اول شهید آل پیغمبرصلوات الله علیه»، «شهدای هاشمی»، «شهادت ابوالفضل علیه السلام»، «شهادت ابی‌عبدالله، سیدالشهداعلیه السلام» و «گزیدهٔ کتاب»، مطالب خواندنی‌ای را تقدیم مخاطبین خود کرده است.

در بخشی از قسمت آغازین کتاب آمده است؛

کتاب پیش‌رو، چکیده و ویراسته جدیدی از «عنصر شجاعت یا هفتاد و دو تن و یک تن» و «یک شب و روز عاشورا» است. «عنصر شجاعت» مفصل‌ترین اثر مرحوم میرزا خلیل کمره‌ای درباره امام حسین علیه السلام و اصحاب ایشان است. این کتاب، نمونه‌ای از کوشش عالمان ربانی ما در شرح خردمندانه و مستند تاریخ عاشورا است. در سرتاسر این کتاب عظیم(حدوداً ۴۰۰۰ صفحه)، اثری از گزافه‌گویی، غلو و گزاره‌های دور از واقعیت‌های تاریخی و علمی نیست. اگرچه ممکن است شماری از داده‌های تاریخی این اثر، مورد مناقشه باشد، اما در مجموع می‌توان این کتاب را یکی از پاکیزه‌ترین آثار عاشوراپژوهی نامید که مؤلف گرانقدر آن، هماره کوشیده است از غلو و تاریخ‌سازی و سخنان سست و بی‌پایه مصون باشد. همین امتیاز در کتاب «یک شب و روز عاشورا» به چشم می‌خورد.

اهمیت دیگر کتاب، در زمان نگارش آن است. در دوره و زمانه‌ای که غالب نوشته‌های این عرصه، فاقد دقت و تتبّع تاریخی و سرشار از کلی‌گویی و بی‌مدرک‌نویسی است، آیت الله کمره‌ای در پی دقت و تتبّع برمی‌آید و منابع گوناگون تاریخی، ادبی، روایی و رجالی را می‌کاود تا ابعاد شخصیت وجود مبارک امام حسین علیه السلام و یارانش را آشکارتر سازد. در کنار این قوت و گستره کار، چه بسا خواننده با نثر یا تعابیری رویاروی شود که دور از بلاغت به نظر آید. یا با قضاوتی مواجه گردد که به مذاق متعارف شیعی، چندان خوش نیاید. اینجا است که باید نوشته‌های میرزا خلیل کمره‌ای را در بستر زمینه و زمانه‌اش دریافت و تفسیر کرد. از سویی نویسنده کتاب، شخصیتی اجتماعی دارد و در کنار کار علمی به فعالیت عمومی و تبلیغ دینی از جمله منبر رفتن اشتغال دارد و این نگرش و شیوه، به‌طور طبیعی بر نگارش او اثر می‌گذارد و او گاه ناخواسته مقام تحقیق را با مقام تبلیغ یکی می‌گیرد. وجود برخی تعبیرهای بیانی و بلاغی، زاده این مسأله است.

همچنین نویسنده در کنار درد و دغدغه شیعه بودن، دردِ مسلمان بودن نیز دارد و در زمانی به سر می‌برد که شاهد اقدامات ستوده‌ای از سوی عالمان بزرگ اهل سنت، به خصوص مرحوم شیخ محمود شلتوت، رئیس دانشگاه الازهر است که در آن با شجاعت، مذهب شیعه را به رسمیت می‌شناسد و عمل به فقه شیعی را مُجزی اعلام می‌دارد. چنین اقدامی، به حدی ستودنی است که آیت الله العظمی بروجردی، رئیس حوزه علمیه قم، آیت الله میرزا خلیل و آیت الله طالقانی را برای تشکر نزد وی می‌فرستد. این دغدغه مسلمانی مایه آن گشت که میرزا خلیل به ریاست مؤتمر عالم اسلامی انتخاب گردد. چنین موقعیتی و جایگاهی به شخص، وسعت نظری می‌دهد که به طور طبیعی در نوشته‌های وی نیز اثر می‌گذارد.

کتاب‌های «عنصر شجاعت» و «یک شب و روز عاشورا»، با همه منافع و فوایدی که دارند، از جمله به دلیل تفصیل و نثر ویژه مؤلف به دلایلی برای همه خوانندگان ایرانی، چندان آسان‌یاب نیستند؛ از این‌رو بر آن شدیم که خلاصه و چکیده‌ای از آن دو کتاب را پدید آوریم و اندکی نثر آن را به زبان معیار نزدیک کنیم. بنابراین آنچه می‌خوانید، همان دو کتاب است با چند تغییر. این تغییرات عمدتاً در حجم و زبان و ساختار اثر است؛ اگرچه تا حد ممکن کوشیده‌ایم که از صورت نخستین این آثار، فاصله نگیریم و تا آنجا که ممکن است، از عین عبارات مؤلف بهره گرفته شود.

منبع: سایت دارالعرفان

بازدیدها: 0

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام