هدیه ویژه و مخفی خداوند، برای چه کسانی است؟

صورت را زیبا، خلق را نیکو، انسان را خوشبو می کند، رزق را زیاد، قرض را ادا ،اندوه را برطرف و چشم را جلا می دهد. (بحار الأنوار، ج 87، ص153) وسیله ای است برای خوشنودی خدا، دوستی ملائکه، بدن را آرامش می دهد و شیطان را خشمگین می کند، چراغ و فرش قبر، جواب (دو فرشته) نکیر و منکر می باشد، مونس انسان در قیامت، تاجی برسرش و لباسی بر بدنش، نور پیش رویش، حائل بین او و آتش دوزخ خواهد بود، وسیله سنگین شدن میزان اعمال، حکم عبور بر صراط و کلید بهشت می باشد.(بحارالانوار، ج87، ص 161)

این همه پاداش به سبب کدام عمل است که هم دنیا را تامین می کند و رزق و روزی را زیاد می کند و هم آخرت را و از همه مهم تر اینکه خداوند بیان می کند برای چنین کسی پاداشی مخفی کرده ام که هیچ کسی نمی داند و باعث روشنی چشم می گردد. چه کسی، چه ویژگی که حتی خداوند پاداش وی را مخفی نگه می دارد.

در حديثى از امام صادق علیه السلام مى خوانيم: ما من حسنة الا و لها ثواب مبين فى القرآن، الا صلاة الليل، فان اللَّه عز اسمه لم يبين ثوابها لعظم خطرها، قال: فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ هيچ عمل نيكى نيست مگر اينكه ثواب روشنى در قرآن براى آن بيان شده، مگر نماز شب كه خداوند بزرگ ثواب آن را روشن نساخته به خاطر اهميت آن، لذا فرموده است هيچكس نمى داند چه ثواب هايى كه مايه روشنايى چشمان است براى آنها نهفته شده است. (مجمع البیان)

خداوند در قرآن سوره مبارکه سجده می فرمایند:« إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِايَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُواْ بهَا خَرُّواْ سُجَّدًا وَ سَبَّحُواْ بحِمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لَا يَسْتَكْبرِونَ (15) تَتَجَافىَ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبهُّمْ خَوْفًا وَ طَمَعًا وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ(16) فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِىَ لهَم مِّن قُرَّةِ أَعْينُ جَزَاءَ بِمَا كاَنُواْ يَعْمَلُونَ(17) تنها كسانى به آيات ما مى گروند كه چون آن [آيات ] را به ايشان يادآورى كنند، سجده كنان به روى درمى افتند، و به ستايش پروردگارشان تسبيح مى گويند و آنان بزرگى نمى فروشند. (15) پهلوهايشان از خوابگاه ها جدا مى گردد [و] پروردگارشان را از روى بيم و طمع مى خوانند، و از آنچه روزيشان داده ايم انفاق مى كنند.  هيچ كس نمى داند چه چيز از آنچه روشنى بخش ديدگان است به [پاداش ] آنچه انجام مى دادند براى آنان پنهان شده است. (17)

این آیات خصوصیات مومنین را بیان می کند: سجده، تسیبح، حمد، خضوع و خشوع، انفاق، سپس به اوصاف ديگر آنها اشاره كرده مى گويد:« پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مى شود بپا مى خيزند و رو به درگاه خدا مى آورند و به راز و نياز با او مى پردازند (تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ)».

تتجافى” از ماده” جفا” در اصل به معنى برداشتن و دور ساختن است. “جنوب” جمع “جنب” به معنى پهلو است و “مضاجع” جمع “مضجع” به معنى بستر است، و دور شدن پهلو از بستر كنايه از برخاستن از خواب و پرداختن به عبادت پروردگار در دل شب است. آنها به هنگامى كه چشم غافلان در خواب است مقدارى از شب را بيدار مى شوند، و در آن هنگام كه برنامه هاى عادى زندگى تعطيل است و شواغل فكرى به حداقل مى رسد، و آرامش و خاموشى همه جا را گرفته با تمام وجودشان رو به درگاه معبود مى آورند، و سر بر آستان معشوق مى سايند، و آنچه در دل دارند با او در ميان مى گذارند، با ياد او زنده اند و پيمانه قلب خود را از مهر او لبريز و سرشار دارند. (تفسير نمونه، ج 17، ص: 148)

سپس در آيه بعد به پاداش عظيم و مهم مؤمنان راستين پرداخته، با تعبير جالبى كه حكايت از اهميت فوق العاده پاداش آنان مى كند مى فرمايد: “هيچ كس نمى داند چه پاداش هاى مهمى كه مايه روشنى چشم ها مى گردد براى آنها نهفته شده است”! (فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ) اين پاداش فوق العاده عظيم” جزاى بر اعمالى است كه انجام مى دادند” (جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ)

تعبير به” هيچ كس نمى داند” و نيز تعبير به” قُرَّةِ أَعْيُنٍ” (آنچه مايه روشنى چشم ها است) بيانگر عظمت بي حساب اين مواهب و پاداش ها است، مخصوصا با توجه به اينكه “نفس” به صورت نكره در سياق نفى آمده و به معنى عموم است، و همه نفوس را شامل مى گردد حتى فرشتگان مقرب خدا و اولياى پروردگار.

این آیات خصوصیات مومنین را بیان می کند: سجده، تسیبح، حمد، خضوع و خشوع، انفاق، سپس به اوصاف ديگر آنها اشاره كرده مى گويد:« پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مى شود بپا مى خيزند و رو به درگاه خدا مى آورند و به راز و نياز با او مى پردازند (تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ)».

تعبير به” قرة اعين” در لغت عرب به معنى چيزى است كه مايه خنك شدن چشم انسان مى گردد، يعنى اشك شوق را از ديدگانش جارى مى سازد و اين كنايه لطيفى است از نهايت خوشحالى.

در حديثى از امام صادق علیه السلام مى خوانيم: ما من حسنة الا و لها ثواب مبين فى القرآن، الا صلاة الليل، فان اللَّه عز اسمه لم يبين ثوابها لعظم خطرها، قال: فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ هيچ عمل نيكى نيست مگر اينكه ثواب روشنى در قرآن براى آن بيان شده، مگر نماز شب كه خداوند بزرگ ثواب آن را روشن نساخته به خاطر اهميت آن، لذا فرموده است هيچكس نمى داند چه ثواب هايى كه مايه روشنايى چشمان است براى آنها نهفته شده است. (مجمع البیان)

درست است نماز شب یازده رکعت است که 8 رکعت آن(4 نماز دو رکعتی) به نیت نافله شب خوانده می شود مانند نماز صبح و بعد از آن 2 رکعت به نیت نماز شفع می خواند و در آخر هم یک رکعت به نام نماز وتر بجا می آورد. چه خوب است که اگر فرصت نمی کنیم تنها نماز شفع و وتر را بخوانیم تا از این فیض بزرگ محروم نباشیم.

منبع: قرآن کریم تفسیر نمونه / مجمع البیان / بحارالانوار