وحدت در اندیشه ی امام خمینی بخش اوّل

وحدت در اندیشه ی امام خمینی-بخش اوّل

گزیده ای از مقاله ی « وحدت اسلامی از منظر امام خمینی و مقام معظّم رهبری » منتشر شده در شماره ی هفتم فصلنامه ی حبل المتین – تابستان 1393

نگاه امام به وحدت

     تلاش در جهت بیداری فردی و گروهی مسلمانان و ایجاد وحدت برای پیاده کردن اسلام واقعی در جهان و بازگشت عزّت و کرامت مسلمانان، از خصوصیات بارز امام خمینی رضوان الله تعالی علیه بود. امام، وحدت را به عنوان یک استراتژی قبول داشت؛ وحدت ملّی برای حفظ کشور، به غارت نرفتن منافع ملّی؛ انسجام و اتّحاد اسلامی، برای حفظ عزّت مسلمانان و ضربه نخوردن اسلام و قرآن، و اتّحاد بین مستضعفان برای مبارزه با استکبار؛ زیرا ایشان بارها و بارها بر اتّحاد برای پیروزی مسلمانان تأکید نموده و میوه‌های آن را پیروزی، نابودی دشمنان، شکوفایی، پیشرفت کشور و مسلمانان و … بر می‌شمرند. امام خمینی رحمه الله، وحدت را علّت مُحدثه و مُبقیه ی نظام اسلامی و اسلام و آن را ضامن بقای مسلمانان دانسته‌اند.

     امام خمینی رضوان الله تعالی علیه بنیانگذار عظیم الشّأن انقلاب اسلامی، فارغ از همه مناقشات کلامی، فقهی و تاریخی، با تکیه بر دو عامل کلیدی؛ یعنی 1. لزوم قدرت‌یابی مسلمانان و لزوم شکست اقتدار شیطانی و پوشالی قدرتهای رقیب اسلام؛ 2. مقوله وحدت و انسجام تاریخی و اجتماعی امّت اسلامی، تبدیل به گفتمان غالب و رایج نهادهای اسلامی در گستره ی جهانی گردید. با موج بیداری اسلامی، از رهگذر حرکت انقلاب اسلامی، تکاپویی فعّال در میان مسلمانان مطرح گردید.

شکل گیری وحدت

     وحدت مورد نظر امام از مرحله ی بیداری شروع و با مرحله ی اتّحاد جهانی مستضعفان خاتمه می‌یابد که نتیجه ی آن، اجرای عدالت در سطح گیتی خواهد بود. از عوامل ایجاد وحدت، می‌توان به تحمّل حرف های مخالف و اعتقاد به حلّ مشکل از طریق گفت ‌وگو اشاره کرد که این امر، میسّر نمی‌شود مگر با خودسازی و مبارزه با نفس؛ از این رو، در اندیشه ی امام راحل، مسأله ی مبارزه با نفس، برای رسیدن به وحدت بسیار مهمّ و ضروری است تا جایی که ایشان قائل هستند کسانی که مسائل تفرقه‌انگیز را مطرح می‌کنند دردِ دین و اسلام ندارند بلکه در بند خودخواهی هستند.

     در دیدگاه ایشان، وحـدت عملی در حوزه ی جهان اسلام، شکل دهنده ی جوامع دینی می‌باشد و عناصری ساختاری این مقوله را عملیاتی می‌نمایند؛ همچون عقیده ی مشترک، نظیر عقیده ی به توحید، قبله ی واحد، قرآن و کتاب آسمانی واحد و بسیاری از مشترکات دیگر، و همچون هویّت مشترک، که همان هویّت اسلامی می‌باشد و همچون دشمن مشترک و سرنوشت مشترک. مجموعه ی این عناصر، عناصر شکل دهنده به قواره ی جامعه اسلامی است که در جای جای قرائت امام خمینی قدّس سرّه الشّریف از مقوله ی وحدت، مشاهده می‌گردد.

     بینش امام خمینی رحمه الله این است که روابط کشورهای اسلامی، اگر معطوف به اشتراک عقیده، وحدت کلمه و دیگر مشترکات باشد، اختلافات و زمینه‌های جدایی فروکاسته می‌شود و هویّت جدید و فعّالی بروز و ظهور می‌نماید. در نگاه ایشان، اختلافات مسلمانان، ریشه در طبیعت، جغرافیا، زبان و فرهنگ های بومی و از همه مهم‌تر، توطئه‌ها و ترفندهای سلطه‌طلبان عالَم دارد که با تکیه بر عناصر فوق، سعی در تشدید اختلافات، تفرقه و برجسته کردن نقاط افتراق دارند.

     اختلافات میان کشورهای اسلامی، باید براساس اصول و روش های استراتژیک مرتفع گردد. گفتگو، تفاهم، تقریب، احساس مشترک و باور به سرنوشت مشترک، مقوله‌های وحدت‌ساز را تشکیل می‌دهد. امام می فرماید: «اگر مسلمانان، آن عزّت و عظمتی را که در صدر اسلام داشتند، بازیابند، به اسلام و وحدت کلمه روی آورند، آن اتّفاق بر محور اسلام بود که آن قدرت و شجاعت مافوق‌الطبیعه را به وجود آورد».

     امام ، همواره وحدت را در تمام مراحل زندگانی سیاسی و دینی خویش مدّنظر داشته و نه تنها قبل از پیروزی انقلاب که دشمن مشترک؛ تمام اقشار جامعه را تهدید می‌کرد، به وحدت می‌اندیشید، بلکه پس از پیروزی نیز بر آن پای می‌فشرد و وجود آن را از علل محدثه و مبقیه انقلاب اسلامی اعلام می‌کرد.

     امام اتّحاد را «عامل قدرت» و تفرقه را موجب «سستی پایه دیانت»، تلقّی کرده و هشدار می‌دهد: «تفرقه موجود در بین کشورهای مسلمان یا از خیانت سران ممالک اسلامی و یا از جهل و بی‌اطّلاعی آنان است … سنّی و شیعه مطرح نیست، در اسلام، کُرد و فارس مطرح نیست، در اسلام همه برادر و با هم هستیم. یک دسته از مسلمانان؛ سنّی، یک دسته حنفی و دسته‌ای اخباری هستند … در یک جامعه‌ای که همه می‌خواهند به اسلام خدمت کنند و برای اسلام باشند، این مسائل نباید مطرح شود. ما همه برادر و باهم هستیم … . اینها دلیل اختلاف نیست، ما نباید با هم اختلاف و یا یک تضادّی داشته باشیم. برادران شیعه و سنّی باید از هر اختلافی احتراز کنند. امروز اختلاف بین ما، تنها به نفع آنهایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب سنّی اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و یا سایر فِرَق. آنها می‌خواهند نه این باشد و نه آن، راه را این­طور می‌دانند که بین این دو اختلاف بیندازند. ما باید توجّه به این معنی بکنیم که همه ما مسلمان هستیم و همه ما اهل قرآن و اهل توحید هستیم و باید برای قرآن و توحید زحمت بکشیم و خدمت کنیم».

آرمان بزرگ

     وحدت جهان اسلام برای امام عظیم الشّأن، آرمانی بزرگ تلقّی می‌شد به گونه‌ای همواره بر آن تأکید داشتند: «إن شاءالله روزی همه مسلمانان با هم برادر و همه ریشه‌های فساد از همه بلاد مسلمانان کنده بشود و این ریشه ی فاسد اسرائیل از مسجدالأقصی و از کشور اسلامی ما کنده شود. إن شاءالله تعالی با هم برویم و در قدس نماز وحدت بخوانیم». «مسلمانان به دستورات اسلامی رفتار کنند و وحدت کلمه ی خود را حفظ نمایند و از اختلاف و تنازع، که مایه ی شکست آنها است، دست بکشند». «ما محتاج به وحدت هستیم در سالیان دراز. همیشه قرآن کریم به ما دستور داده و به مسلمانان دستور وحدت داده برای سراسر عالم و در سراسر تاریخ. ما محتاج به این هستیم که عملاً وحدت را محقّق کنیم». «وحدت مذهبی است که این اجتماع عظیم و فشرده را ایجاد می‌کند. اگر علاقه به استقلال دارید، وحدت مذهبی داشته باشید». «رمز پیروزی مسلمانان در صدر اسلام، وحـدت کلمه و وحـدت ایمان بود».

 

پایگاه اطّلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام

بازدیدها: 381