وحدت و اختلاف افکنی مذهبی در اندیشه سیاسی ولایت به قلم علی مرادزاده

وحدت و اختلاف افکنی مذهبی در اندیشه سیاسی ولایت
علی مرادزاده
امام خمینی (ره) رهبر و معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران و امام خامنه ای رهبر معظم انقلاب در شرایط پرمخاطره و حساس کنونی با الهام از پیامبر اکرم (ص) و اهلبیت عصمت و طهارت (ع) همواره مسلمانان را به وحدت و یکپارچگی حول محور اسلام عزیز و قرآن کریم و وجود مبارک پیامبر اکرم در برابر دشمنان دعوت کرده اند. جهان اسلام درعصر حاضر بیش از هر زمانی از اختلافات خسارت می بیند، استکبار جهانی با تحریکات فرقه ای وبزرگ نمایی اختلافات مذهبی در صدد فروپاشی جهان اسلام است و کشورهای اسلامی دستخوش چالش ها و بحرانها و بی ثباتی های گسترده می باشد، از این رو بیش از هر زمانی نیازمند اتحاد و همگرایی وکمرنگ کردن منازعات و اختلافات درونی هستند.
امام خامنه ای با اذعان به واقعیات موجود و تکثر فرقه ای، تمامی ادیان و مذاهب و فرق اسلامی را دعوت به وحدت حول محور مشترکات می کنند. امروزه تکثر درونی جهان اسلام به طرز بی سابقه ای مورد طمع و سوء استفاده نظام سلطه گر غربی و صهیونیستی قرار گرفته، منازعات خونین در عراق، افغانستان، بحرین، یمن، سوریه ، لبنان و فلسطین و دیگر نقاط جهان اسلام هریک شواهدی بر توطئه ها و مداخلات و تحریکات مثلث شوم فتنه گری یعنی امریکا ، انگلیس و صهیونیست های غاصب از یکسو و افراطیون تکفیری از سوی دیگر می باشند. اینک باید به این سوال پرداخته شود که چه عواملی در همگرایی و اتحاد مذاهب و فرقه های اسلامی یا اختلاف آنهاتاثیر دارند؟
مفهوم شناسی:

۱- واژه مذهب و مشتقات آن ۸۱ مورد در بیانات امام خامنه ای بکار رفته است با تاکید بر همگرایی مذهبی، ۲- مفهوم فرقه و مشتقات آن دویست بار با تاکید بر نفی فرقه گرایی، ۳- تشیع و مشتقات آن بیش از ۷۷۳ بار با تاکید بر حقانیت وقابل افتخار بودن آن و زندگی مسالمت آمیز با پیروان سایر ادیان و مذاهب، ۴- تسنن و مشتقات آن ۱۹۰ بار با تاکید بر برادری دینی در بیانات امام خامنه ای بکار رفته است (نرم افزار به سوی نور)
۵- وحدت: وحدت و اتحاد ریشه قرآنی دارد، وحدت به معنای همگرایی و همسویی در گسترش اسلام و ایستادگی در برابر دشمنان است، وحدت در برابر اختلاف و تفرقه بکار می رود. واژه وحدت ۱۰۴۴ بار در بیانات امام خامنه ای بکار رفته است (نرم افزار بسوی نور). امام خمینی (ره) و امام خامنه ای در حیات سیاسی خویش بیش از هر مقوله دیگر بر ایجاد وحدت در میان مذاهب و فرقه های اسلامی اهتمام داشته اند تا جایی که وحدت را امری واجب برای مسلمانان دانسته اند و از اختلاف و تفرقه بر حذر داشته اند امام خامنه ای فرمودند : در مقابل چنین دشمنی، اتحاد اسلامی، امری واجب، اصلی و ضروری است، اختلاف مذاهب و فرق اسلامی با یکدیگر، ضربه زدن به اسلام است، نباید بگذارید این ضربه بر اسلام وارد شود. (۱/۵/۷۶) . مراد ما از وحدت هم یک امر ساده و روشن است و آن عبارت است از همکاری فرق مسلمین با همدیگر و عدم معارضه و مضاده آنها با هم. مقصود ما از اتحاد بین مسلمین این است که همدیگر را نفی نکنند، دشمن را بر یکدیگر مسلط نکنند و بعضی بر بعضی به ستم غلبه نکنند. (۴/۶/۷۳)
۶- همگرایی: همگرایی در علوم اجتماعی به عنوان فرایند انطباق اجزاء با کل مد نظر است، اجزاء شامل اعضا و گروهها و مذاهب و فرقه ها، کل مشتمل برمکتب یا جامعه می باشد. همگرایی از منظر جامعه شناسی به معنای وحدت بخشیدن به عوامل ناهمسان ودارای تفاوت وتمایز است، همگرایی شامل مجموعه پدیده های مبتنی بر تعامل است که موجب همسازی و سازگاری متقابل می شوند (فرهنگ علوم اجتماعی، ص۱۸۲). همگرایی علاوه بر کاربرد اجتماعی، در مسائل فرهنگی و سیاسی و نیز در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و بین المللی بکار می رود. (علی اصغر کاظمی، نظریه همگرایی و روابط بین الملل، ص۲۱) . همگرایی در فرهنگ اسلامی معادل تقریب بکار می رود. اکنون همگرایی مذاهب اسلامی بویژه شیعه و سنی به معنای قرابت و نزدیک شدن به یکدیگر با حفظ دوئیت ها و تفاوتها است و تکیه بر مشترکات و اصول و مبانی کلی اسلام و قرآن و مصالح اسلام و مسلمین در این راستا راهگشا و نقشه راه خواهند بود. همگرایی با مفاهیمی چون وفاق و همبستگی پیوندی نزدیک دارد بنابراین همگرایی بسترساز وفاق و همبستگی می گردد و در واقع همبستگی را می توان نتیجه همگرایی دانست. (فرزندی، همگرایی جهان اسلام، ص۳۹)
۷- تقریب : کلید واژه تقریب و عبارت تقریب مذاهب اسلامی در آثار علمای مسلمان برای نزدیکی هرچه بیشتر مذاهب، فرقه ها و گروههای اسلامی بسیار رایج و متداول می باشد. دکتر حسن عباس حسن در تعریف و تحدید این مفهوم می نویسد: تقریب عبارت است از کاری تدریجی، احتیاط آمیز و کند به منظور تحقق بخشیدن هدفی مثبت برای از بین بردن تفرقه. بنابراین، اصل تقریب سه ویژگی عمده دارد که عبارتند از کند بودن، احتیاط آمیز بودن و مرحله ای بودن.(ساختار منطقی اندیشه سیاسی اسلام، ترجمه مصطفی فضائلی، ص۵۱)

همگرایی وهمبستگی در قرآن کریم

خداوند متعال توحید را عامل همبستگی مسلمانان دانسته: این راه مستقیم من است، از آن پیروی کنیدو از راههای پراکنده پیروی نکنید که شما را از طریق حق دور می سازد(انعام/۱۵۳). خداوند حتی همگرایی همه خداباوران و پیروان تمامی ادیان آسمانی را حول محور توحید و نفی شرک فرا می خواند: قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم ان لا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا. در آیاتی دیگر حتی به پیامبر می گوید کسانی که دنبال تفرقه هستند هیچ ارتباط و تناسبی با تو و مکتب تو ندارند: ان الذین فرقوا دینهم و کانوا شیعا لست منهم فی شیء انما امرهم الی الله (انعام/۱۵۹)، در این آیه حتی تفرقه افکنان را تهدید به عذاب می کند( انما امرهم الی الله). خداوند در معرفی حزب الله و تعیین محور اتحاد مومنان می فرماید: هرکس ولایت خداوند وپیامبرش ومومنان را بپذیرد حزب الله پیروزند: ومن یتول الله و رسوله والذین آمنوا فان حزب الله هم الغالبون(مائده/۵۶). در ایه دیگر تاکید می کند: بر امت اسلام و مومنان است که در برابر فرمانهای الهی تسلیم باشند(بقره/۲۰۸، انبیاء/۲۰۹، شوری/۵۱) و در این آیه هر راه دیگری را راه شیطان دانسته است. خداوند وحدت دینی را حول محور اسلام مورد تاکید قرار می دهند(شوری/۱۳). در برخی آیات قرآن فقدان اتحاد و انسجام را فاجعه آفرین و در ردیف عذاب های آسمانی عنوان کرده است( انعام/۶۵). خداوند اتحاد حول محور پیامبر اسلام را مصداق اطاعت از خود معرفی کرده است: من یطع الرسول فقد اطاع الله (نساء/۸۰).

امام خمینی (ره)منادی اتحاد و همگرایی مسلمین

امام خمینی از نخستین مراحل قیام خویش در سال ۴۲ پیوسته بر اندیشه وحدت و همگرایی و همبستگی تاکید و تصریح داشته اند و بدین واسطه نظام جمهوری اسلامی تمام ظرفیت خود را برای این آرمان الهی و اسلامی بکاربسته است. امام راحل در وصیت نامه سیاسی الهی خود اصل نفی سبیل و نفی سلطه غیرمسلمانان بر امت اسلامی و وحدت را رمز پیروزی و بقای امت اسلامی بر شمردند. امام راحل تا آخرین لحظات عمر خویش بر وحدت اسلامی پافشاری کرده و فرمودند: همه ما باید… وحدت اسلامی را شعارمان کنیم با وحدت و زیر پرچم لا اله الا الله بودن (صحیفه امام،ج۶، ص۱۱۶). باید برای تحقق صلح آیین وحدت و اخوت را ایجاد نمود و آن را مستحکم تر کرد زیرا ما دنبال این هستیم که دنیا در صلح و آرامش باشد( همان،ج۱۶، ص۲۴۰).وحدت تنها راه اصلاح در جهان است (همان، ج۱، ص۳). دشمن اصلی اسلام و قرآن کریم و پیامبر، ابر قدرتها خصوصا امریکا و ولیده فاسدش اسرائیل است که چشم طمع به کشورهای اسلامی دوخته و برای چپاول مخازن عظیم زیر زمینی آنان در این توطئه شیطانی تفرقه انداختن بین مسلمانان به هر شکل که بتوانند می باشد( همان، ج۱۹، ص۴۶). امام راحل زیانهای اختلاف و تفرقه بین مسلمین را نیز به کرات مورد اشاره قرار داده اند، ایشان مهمترین زیانهای تفرقه و فقدان وحدت و همبستگی و همگرایی مسلمانان را اینگونه تبیین نمودند: تسلط اجانب بر مسلمین( همان،ج۵،ص۳۷)، خروج از نور و ورود به ظلمات( همان، ج۶،ص ۱۶۹)، استعمار طبقه محروم و جلو گیری از پایبندی و عمل به تعالیم اسلام(همان، ج۱،ص۱۹۲)، مرگ ذلت بار و اسارت شرق و غرب(همان، ج۲۰، ص۳۵)، فروپاشی اجتماع مسلمین (همان،ج۱۶،ص۳۷)، صدمه شخصیت (همان،ج۱۴،ص۷۶).
امام خمینی اختلاف و تفرقه را عامل تضعیف اسلام و دولت های اسلامی و نیز عقب ماندگی کشورهای اسلامی دانسته و به روشنگری مسلمانان و افشای ماهیت و اهداف شوم مستکبران پرداخته وتاکید کردند: امریکا و شوروی برای تضعیف اسلام و دولت های اسلامی مشغول فعالیت از قبیل تفرقه افکنی و ایجاد تشنجات داخلی بدست عمال مزدور یا فریب خورده و برانداختن جنگ بین کشورها و دیگر شیوه های استعماری هستند( همان، ج۱۸،۱۲۲). کرارا دولت های اسلامی را دعوت به اتحاد و برادری نموده ام در مقابل اجانب و ایادی آنها که می خواهند با ایجاد نفاق در بین مسلمین و دولت های اسلامی، ممالک عزیز ما را در تحت اسارت و ذلت استعمار نگه دارند و از مخازن معنوی و مادی آنها استفاده کنند(همان، ج۱، ص۱۲۹). امام تاکید داشتند که تفرقه از شیطان است و وحدت کلمه و اتحاد از رحمان (همان،ج۱۷،ص۱۸). از مرکز وحی که رسول اکرم(ص) در آنجا مردم را دعوت به اعتصام بحبل الله و وحدت فرموده است، یک آخوند درباری صدای نفاق برمی دارد و فریاد نفاق انگیز می کشد (همان، ج۱۵، ص ۲۶۳). مسلمانان باید با هم ید واحده باشند (همان، ج ۱۰،ص۲۲۳). البته شیعه و سنی در عقاید خود … آزادند… عقاید مختلف اسباب اختلافات خارجی چرا بشود (همان، ج۲۰، ص ۳۳). منطق انبیاء این است که اشداء باید باشند بر کفار و بر کسانی که بر ضد بشریت هستند، بین خودشان هم رحیم باشند(همان، ج۱۹، ص ۱۹۶).

عوامل و مبانی حاکم بر اندیشه اتحاد و همگرایی

به واسطه جامعیت اسلام، مبانی حاکم بر اندیشه اتحاد اسلامی و همگرایی و همراستایی پیروان مذاهب و فرقه های مسلمان ، کثیر و آشکار می باشد، بنابراین مبانی وحدت در سطوح مختلف قابل بررسی و تدوین است، دراین پژوهش تنها برخی از مهمترین مبانی را به اختصار مورد اشاره قرارمی دهیم و در این خصوص تلاش می کنیم به دیدگاهها و بیانات و مقام معظم رهبری استناد نماییم :
۱- اسلام: اسلام موجب می شود امت اسلامی احساس ارتباط و وحدت کنند (خطبه های عید فطر امام خامنه ای، ۲۱/۱۱/۷۵). برای ما موضوع اسلام مطرح است، من شیعه ام، عقاید خود را دارم، عقاید خود را هم قبول دارم، اما اعتقاد دارم که اگر پرچم اسلام بر افراشته شود، ملت اسلام بیدار خواهد شد. (دیدار روحانیون اهل سنت سیستان و بلوچستان، ۶/۱۲/۸۱) .
۲- قرآن: شاید یکی از زنده ترین و برجسته ترین کلمات الهی همین آیه شریفه و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا (آل عمران/۱۰۳) است همه با هم به ریسمان الهی چنگ بزنید و متفرق نشوید، وحدت در سایه پیروی از احکام الله، وحدت در زیر سایه قرآن، وحدت در راه هدفهای الهی است. (بیانات امام خامنه ای در بندر عباس، ۲۸/۱۱/۷۶).
۳- خانه کعبه : خانه کعبه به عنوان مهمترین میثاق مسلمین نماد وحدت است، همه مسلمانان رو به یک قبله نماز می خوانند ،این امتیاز می تواند خاستگاه وحدت فرهنگی وسیاسی واجتماعی تمامی مذاهب و فرقه ها ونحله های اسلامی باشد.
۴- آرمان تشکیل جامعه نمونه اسلامی: وحدت در راه ایجاد جامعه نمونه اسلامی، ما در راه آن به حرکت در آمده ایم، اما هنوز تا سر منزل، فاصله زیادی داریم، باید برویم تا به جامعه نمونه اسلامی برسیم .(همان)
۵- وحدت حول محور توحید و نبوت پیامبر اکرم (ص) :توحید ویگانه پرستی مهمترین عامل فرهنگی برای وحدت و اتحاد مسلمانان است، علاوه بر آن وجود مبارک آخرین پیامبر رحمت به عنوان بهترین و بالاترین الگو و اسوه برای مسلمانان محور وحدت قرار می گیرد، با این وجود عوامل وحدت در دین اسلام بیش از سایر مکاتب نمایان می باشد و اختلاف و تفرقه نوعی انحراف از مسیر توحید و سیره پیامبر قلمداد می گردد. امام خامنه ای در این زمینه می فرمایند: مسلمانان دنیا زیر نام پیامبر اکرم (ص) راحت تر و سهل تر از همه چیز می توانند متحد شوند . (بیانات در مراسم ولادت پیامبراکرم، (۱۴/۶/۷۲) .
معظم له همچنین تاکید می ورزند: امروز در دنیای اسلام یکی از دردهای بزرگ، درد تفرقه و جدایی است، محور وحدت عالم اسلام می تواند وجود مقدس پیامبر نقطه اعتقاد همه، نقطه تمرکز عواطف همه انسانهاست باشد.(۳۱/۳/۷۹)
۶- اهل بیت پیامبر: ازجمله عواملی که می تواند محور این وحدت قرار گیرد و همه مسلمین می توانند بر آن اتفاق نظر کنند، تبعیت از اهل بیت پیامبر است .( ۲۴/۵/۷۴)
۷- بیت المقدس و آرمان فلسطین: آزادی نخستین قبله مسلمین از اشغال صهیونیست های غاصب و حمایت از ملت مظلوم و مسلمان فلسطین بر اساس حدیث پیامبر اعظم که فرمودند: من لم یهتم بامورالمسلمین فلیس بمسلم، بر مسلمانان واجب است.
۸- دشمن مشترک: وقت آن رسیده است که دنیای اسلام، اتحاد خود را حفظ کند و در مقابل دشمن مشترکی که همه گروه های اسلامی، آسیب آن دشمنی را دیده اند یعنی استکبار و صهیونیسم بطور متحد بایستند. (۱/۵/۷۶)
۹- مصلحت اسلام و مسلمین : مراعات مصلحت بویژه در نظام سیاسی اسلام از جایگاه بسیار والا و تعیین کننده ای برخوردار است ، تاکید مقام معظم رهبری بر آرمانگرایی توام با واقع بینی از همین نگاه اصولی و مبنایی حکایت می کند ، تقویت مجمع تشخیص مصلحت نظام گواه بر جایگاه ارزشمند مصلحت سنجی در اداره کشور است، علاوه بر آن، پافشاری بر وجوب وحدت و اتحاد و همگرایی پیروان مذاهب و نگرش های اسلامی نیز براساس مصالح اسلام و مسلمین ارزیابی می گردد.
۱۰- تکلیف گرایی : انجام وظیفه و تحقق رسالت الهی و اسلامی ازجمله ارکان تفکر اسلامی است.
۱۱- آرمانگرایی واقع بینانه : آرمانگرایی و واقع بینی هیچیک به تنهایی نمی توانند مسلمانان و نظام اسلامی را در دستیابی به اهداف و منافع به نتیجه مطلوب برساند. آرمانگرایی صرف انسان را به تخیل سوق می دهد و واقع گرایی صرف انسان را از آرمانها و اهداف غافل می گرداند.
۱۲- وحدت و انسجام اسلامی به عنوان یک باور و راهبرد اساسی: ما در مسئله وحدت، جدی هستیم، اتحاد مسلمین، به معنای انصراف مسلمین و فرق گوناگون از عقاید خاص کلامی و فقهی خودشان نیست،(۲۴/۷/۶۸)
۱۳- استفاده از تمامی ظرفیت ها و فرصت ها: جهان اسلام ظرفیت ها و فرصت های بی نظیری دارد که در صورت استفاده صحیح و هدفمند از آنها می توانند به راحتی از موانع عبور کنند
۱۴- انقلاب اسلامی ایران و ولی فقیه: انقلاب اسلای ایران تا کنون ثابت کرده است که در ایجاد اتحاد و انسجام بخشی به جهان اسلام و دفاع از حقوق مسلمانان جدی و مصمم است. رهبری انقلاب تمام تلاش وهمت خویش را در این زمینه بکار بسته است، نظام جمهوری اسلامی تا کنون جنگی را با هیچیک از کشورهای اسلامی شروع نکرده است، حتی با تحمیل هشت سال جنگ خانمانسوز توسط عراق اکنون بیشترین کمک را به ملت عراق و استقلال و تمامیت ارضی این کشور کرده است، دفاع از حقوق ومنافع ملت های مسلمان فلسطین ، لبنان، سوریه ، افغانستان، و دیگر ملت های مسلمان در منطقه و جهان شواهدی آشکار بر اراده صادقانه جمهوری اسلامی و رهبری معظم انقلاب اسلامی در ایجاد و تحکیم اتحاد و همگرایی جهان اسلام می باشند. اندیشه امام خمینی ظرفیتی بزرگ را برای همگرایی واتحاد اسلامی پدید آورده است و این ظرفیت مورد اقبال ملت های مسلمان و حتی مستضعفین جهان قرار داده و چنین فرصتی می تواند چارچوب انسجام بخشی مسلمانان قرار گیرد.
اصول اساسی اتحاد و همگرایی مذاهب اسلامی

اتحاد و همگرایی مانند هر پدیده دیگر دارای اصول و ارکانی است که توجه به آنها و کاربست صحیح آنها و پرهیز از حب وبغض هایی احساس و بی پایه می تواند همگرایی ها را افزایش داده و جهان اسلام را به امنیت وآرامش برساند و دشمنان امریکایی و انگلیسی و صهیونیستی را به شکست بکشاند. با این نوع نگاه برخی از مهمترین اصول وارکان اتحاد وهمگرایی عبارتند از :
۱- خدامحوری ، توحید و نفی فرد محوری
۲- وحدت گرایی وهمگرایی و همراستایی و نفی اختلاف و تفرقه
۳- تکیه بر مشترکات و پرهیز از منازعه بر سر نقاط افتراق واختلاف
۴- جهان گرایی اسلامی و پرهیز از تمرکز بر تعصبات فرقه ای و محلی بی حاصل
۵- انعطاف و پرهیز از جمود و تحجر و لجاجت
۶- کمال جویی وپی جویی تکامل انسان و تکامل جامعه انسانی واسلامی برپایه اسلام
۷- ترجیح مصالح و منافع اسلامی و معنوی و قرآنی بر منافع فرقه ای وگروهی وملی
۸- ولایت مداری و نفی دیکتاتوری و روحیات و رویه های سلطنتی
۹- عدالت خواهی، عدالت گستری و پرهیز از ظلم و ستم و تجاوز گری
۱۰- استقلال خواهی و نفی سلطه گری و سلطه پذیری

آرمان همگرایی و وحدت در منظومه فکری امام خامنه ای

وحدت درمنظومه فکری مقام معظم رهبری به عنوان یک آرمان و یک راهبرد دائمی مطرح است و نه یک تاکتیک مقطعی و زودگذر ، ازاین رو به عنوان عالی ترین مقام رسمی کشور تمامی مسئولان و نهادها و دستگاههای نظام اسلامی را موظف به حفظ وحدت و نهادینه کردن آن ساخته اند و به عنوان یک مرجع تقلید و یک فقیه مسلمان حفظ وحدت را واجب و تضعیف آن را حرام دانستند. امام خامنه ای دراین زمینه تاکید کردند: ما در مسئله وحدت، جدی هستیم، اتحاد مسلمین، به معنای انصراف مسلمین و فرق گوناگون از عقاید خاص کلامی و فقهی خودشان نیست، بلکه اتحاد مسلمین به دو معنای دیگر است که هر دوی آن باید تأمین بشود.
اول اینکه فرق گوناگون اسلامی (که هریک فرق مختلف کلامی و فقهی دارند) حقیقتاً در مقابله با دشمنان اسلام، هم دلی و همدستی و همکاری و همفکری کنند.
دوم اینکه فرق گوناگون مسلمین سعی کنند خودشان را به یکدیگر نزدیک کنند و تفاهم ایجاد نمایند و مذاهب فقهی را با هم مقایسه و منطبق کنند . (بیانات در جمع علمای شیعه و سنی کردستان و کرمانشاه، ۲۴/۷/۶۸) .
توصیه امروز و دیروز و فردای من به علمای سنی و شیعه، طلاب و جوانان اهل علم و معرفت طلب سنی و شیعه این است که سعی کنید رفاقت و محبت و تفاهم روز به روز در بین شما عمیق تر شود … با هم بحث کنید اما زور آزمایی نکنید .(۴/۱۲/۸۱)

ویژگی های فرهنگی و سیاسی وحدت اسلامی

۱- الهی بودن وحدت: وحدت بایستی بر اساس اسلام و اعتقاد به حبل الله باشد، نه بر اساس موهومات و قومیت های پوچ و بی محتوا. (۴/۶/۷۳)
۲- عقلانی بودن وحدت: این مسئله عقلانی است . (۱۹/۱۰/۷۲)
۳- وحدت باید در خدمت و در جهت حاکمیت اسلام باشد. (۱۶/۷/۶۹)
۴-وحدت، اصل اساسی دین: در دین مقدس اسلام، وحدت یک اصل اساسی است. (۱۸/۷/۷۵) مسئله اول ما در دنیای اسلام، وحدت امت اسلامی است. (۳۰/۵/۸۵)
۵- اولویت داشتن وحدت نسبت به دیگر اصول: حفظ وحدت را اصل قرار بدهیم و اگر تکلیف شرعی ای هم احساس کردیم، ولی دیدیم عمل به این تکلیف ممکن است مقداری تشنج به وجود آورد و وحدت را از بین ببرد، قطعاً انجام آنچه که تصور می کردیم تکلیف شرعی است، حرام است و حفظ وحدت واجب خواهد بود. (بیانات در جمع ائمه جمعه سراسر کشور، ۱۲/۴/۶۸)
۶- هماهنگی در عین مرزبندی جغرافیایی . (۴/۱/۷۲)
آثارو برکات اتحاد و همگرایی اسلامی در اندیشه امام خامنه ای
قدرت یافتن مسلمین (۲۱/۷/۸۲). افزایش امید به آینده (۲۰/۴/۹۶). کسب پیروزی و سعادت مسلمانان ، برای سعادت امت اسلامی ، کلمه توحید و توحید کلمه دو اصل قطعی است (۵/۹/۸۲).
عزت و عظمت مسلمانان (۳۱/۳/۶۸). استحکام جبهه حق وایمان (۹/۲/۷۷). زنده کردن دوباره اسلام و ارزشهای اسلامی در جهان (۴/۴/۶۸). غلبه بر مشکلات (۲۸/۲/۷۲، پیام حج). حفظ منافع امت اسلامی (۱۳/۷/۷۸). نقویت اقتصاد و قدرت سیاسی کشور های اسلامی (۱۵/۱۰/۶۰)
تضعیف کید شیطان (۴/۱/۷۲، در صحن جامع رضوی). شکست توطئه های دشمن (۵/۷/۶۸). بیداری اسلامی برای تشکیل امت واحده (۱۰/۴/۷۸). تحقق وعده الهی حاکمیت و سیادت بر جهان (۱۶/۲/۸۴).
عوامل وانگیزه های اختلاف و تفرقه ( موانع وحدت اسلامی)
۱- اهانت، مطلوب دشمن: آن کسی که علناً و آشکارا مقدسات فرقه ای از فرق مسلمین را به باد اهانت می گیرد، این همان خواست استکبار است. امروز جدا کردن ملت های مسلمان از ملت ایران، یکی از هدف های مشخص و تعریف شده استکبار است. (۱۳/۵/۷۵)
۲- توطئه وحدت عربی در مقابل وحدت اسلامی: در نظر این زمامداران خائن، قومیت و وحدت عربی، فقط هنگامی باید مورد استفاده قرار گیرد که امریکا بخواهد از آن در برابر ایران اسلامی و اسلام ناب محمدی (ص) بهره برداری کند. (۱۰/۳/۶۹، بیانات در سالگرد رحلت امام خمینی).
۳- تفرقه افکنی قومی و مذهبی مانع وحدت مسلمین: امروز وحدت مسلمانان با ایجاد تفرقه های مذهبی، فرقه ای، نژادی، ناسیونالیسم های گوناگون، قومیت های مختلف و شعارهای انحرافی، مخدوش شده است (۷/۱۰/۷۹).
۴- منزوی کردن انقلاب اسلامی ایران انگیزه تفرقه افکنی: از وقتی که انقلاب اسلامی پیروز شده مستکبران عالم فهمیدند که اگر اتحاد مسلمین پا بگیرد، مسلمانان به پایگاه و مرکز و کانون و ام القرای اسلام یعنی ایران اسلامی متوجه خواهند شد. لذا از اول پیروزی انقلاب، پولهای زیادی از طرف دولت های مرتجع و وابستگان به استکبار، برای ایجاد اختلاف خرج می شود … می خواهند نگذارند این وحدتی که پیام انقلاب و اسلام است پا بگیرد. (۱۹/۷/۶۸)
۵- جهل ونادانی: نادانی نسبت به استکبار جهانی وتوطئه ها ودسیسه های شیطان بزرگ برای فروپاشی جهان اسلام از طریق جنگ مسلمان با مسلمان، مذهب علیه مذهب، فروپاشی از درون.
۶- فریب : برخی گویندگان ونویسندگان واندیشمندان که از پیچیدگی های نظام سلطه گر بویژه امریکا وانگلیس آگاهی ندارند خواسته یا ناخواسته و گاه با چندین واسطه برای اختلاف افکنی وتحریک واهانت مذهبی اجیر ویا تحریک می شوند وندانسته آب به آسیاب دشمن می ریزند.
۷- فقدان ولایت مداری: برخی افراد موجه با انگیزه مذهبی و بدون توجه و یا اعتقاد به ولایت فقیه تنها با تکیه بر برداشتهای فردی خویش دائما بر طبل اهانت وتفرقه می کوبند، زمان ائمه(ع) نیز افرادی از پیروان مذاهب مختلف آتش به اختیار وبدون توجه به سیره ولی امر هرگونه هوای نفسشان حکم می کرد عمل می کردند و به تدریج عزت و عظمت جهان اسلام از بین رفت.
۸- نشناختن اقتضائات زمان ومکان و مصلحت و موقعیت: کسانی در تشخیص شرایط ومصالح عاجز وناتوان هستند در واقع از قوه اجتهاد محرومند اگرچه ادعا داشته باشند و یا مراحل ظاهری آن را پیموده باشند.
۹- سودجویی و بازار گرمی و مرید پروری: برخی نیز اهانت مذهبی وتفرقه مذهبی را بهانه ثروت اندوزی و پیداکردن طرفدار ومرید می کنند، دعوت به سخنرانی می شوند وکتابهایشان به فروش می رسد.
اولویت ها و الزامات اتحاد وهمگرایی اسلامی
اتحاد وهمگرایی مذاهب اسلامی بویژه شیعه و سنی از زوایای مختلف فرهنگی و سیاسی و فقهی قابل توجه وبررسی می باشد، یکی از مباحث ثابت در اندیشه و حیات سیاسی مقام معظم رهبری، تقویت بیداری مسلمانان و تحکیم ارتباط و وحدت میان آنها و برطرف ساختن اختلاف ها و عوامل و انگیزه های تفرقه بوده است. برخی از مهمترین اولویت ها و الزامات کلیدی عبارتنداز:
۱- واقع نگری و واقع بینی: پذیرش مذاهب و فرقه ها به عنوان یک واقعیت انکار ناپذیر
۲- هم افزایی ظرفیت های مذاهب و فرقه های اسلامی : تلاش در جهت وحدت و همگرایی و هم افزایی ظرفیت های مذاهب و فرقه های مسلمانان و تبدیل جویبار ها به اقیانوسی بزرگ.
۳- تعریف صحیح دوست و دشمن و خودی و غیر خودی: هر مذهب و فرقه ای که در میان مسلمانان وجود دارد ، دوست و خودی هستند و باید در برابر استکبار جهانی صف بندی کنند البته برخی از روی جهل و غفلت یا سود جویی، عامل دشمن شوند و در نقش ستون پنجم استکبارعمل می کنند.
۴- اصولگرایی و تمرکز بر مبانی و اولویت دادن به نقاط مشترک: اتحاد و همسویی حول مشترکات اسلامی و اصول مورد وفاق مانند پرستش خدای واحد، پیروی از قرآن کریم و پیامبر اسلام (ص) و اعتلای اسلام و جهت گیری به سوی قبله واحد و حفظ منافع و مصالح اسلام و مسلمین اولویت اصلی است، بطور طبیعی پرداختن به افتراقات و تمرکز بر اختلافات، برنامه و توطئه دشمن برای فرسایش جهان اسلام و تضعیف مسلمانان است.
۵- آینده نگری و آینده پژوهی: برطرف کردن اختلافات برای تحقق آینده ای مطلوب برای اسلام و مسلمین.
۶- وجوب احترام متقابل: پرهیز از اهانت به اعتقادات و باور های دیگران.
۷- تقویت ساختارها و نهادها: تقویت نظام جمهوری اسلامی ایران و همکاری و هماهنگی مسلمانان باآن و استفاده از ظرفیت نهادها و ساختارهای اسلامی موجود در جهان اسلام .
۸- افزایش کارآمدی نهادهای اسلامی: افزایش کارآمدی و اثرگذاری ساختار ها و توانمند سازی نهاد های اسلامی در اندیشه سیاسی امام خامنه ای جایگاه ویژه ای دارد.
۹- تکیه بر تمدن سازی نوین اسلامی: تلاش برای احیای تمدن اسلامی و ایجاد تمدن نوین اسلامی ورقابت با تمدن های مادی و ضد بشری وخشونت بار غرب
۱۰- عدالت خواهی و تحقق حیات طیبه اسلامی: بنده نهضت عدالت خواهی را مطرح کردم. اصرار بر تحقق عدالت اجتماعی شعار نیست، حقیقت و هویت ماست، ما اگر دنبال عدالت اجتماعی نباشیم، وجود ما پوچ و بیهوده است و جمهوری اسلامی معنی ندارد.(۶/۸/۸۳)
۱۱- معنویت گرایی و معنویت افزایی
۱۲- استقلال و نفی مظاهر وابستگی و سلطه پذیری
۱۳- جامعیت فکری: استفاده از ظرفیت فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، فقه و حقوق اسلامی، فرهنگ سیاسی اسلام ، سیاست اسلامی، روابط بین المللی اسلامی، اخلاق و عرفان اسلامی، منابع مربوط به اقتصاد اسلامی.
۱۴- بیداری اسلامی و الهام آن از انقلاب اسلامی ایران: رهبر معظم انقلاب حرکت اخیر در جهان اسلام را بیداری اسلامی دانسته وآن را عامل شکست مکاتب سیاسی شرق وغرب ارزیابی می کنند.ایشان تاکید دارند: با آغاز بیداری اسلامی که نقطه اوج آن سر برآوردن جمهوری اسلامی در ایران بود، اردوگاه استعمار غربی با تهدیدی بزرگ روبرو شد، شکست مکتب های سیاسی شرق وغرب وغلط درآمدن و فرو ریختن ارزشهایی که استعمارگران، آن را تنها راه خوشبختی بشریت وانمود می کردند، خودآگاهی اسلامی را درمیان توده های مسلمان ریشه دار ساخت و ناکامی های پی درپی مستکبران در پوشاندن و خاموش کردن این فروغ الهی، نهال امید را در دل ملت های مسلمان بارور ساخت.( پیام حج،۸/۱۰/۸۵)

راهکارهای تعمیق وحدت و همگرایی
۱- ولایت مداری و تبعیت از رهنمودها وتدابیر ولی امر مسلمین
۲- تشکیل جبهه اسلامی در برابر جبهه متحد ضد اسلامی( مثلث امریکا، انگلیس، رژیم صهیونیستی)
۳- همگرایی و همراستایی حول محور مشترکات دینی( توحید، قرآن، پیامبراسلام، گسترش اسلام و دعوت به اسلام، کعبه و حج، قدس شریف و آرمان فلسطین، و …)
۴- عزت طلبی اسلامی و نفی ذلت، استقلال خواهی و نفی وابستگی جهان اسلام
۵- پرهیز از منازعات مذهبی و فرقه ای و پرهیز از اهانت به مقدسات مذاهب اسلامی
۶- زمینه سازی حاکمیت عدل اسلامی در جهان
۷- بصیرت افزایی و معرفت افزایی و گسترش بیداری اسلامی
۸- استفاده حداکثری از ظرفیت ها و نهادها و منابع و توانمندی های جهان اسلام
۹- برگزاری همایشها و کنگره ها و اجلاسیه های مشترک
۱۰- نفی و طرد خشونت و تروریسم و تکفیری گری

بازدیدها: 107