وقتی عدالت در آمریکا زیر سوال رفت !

 المپیک 1996 آتلانتا، یک میدان ورزشی خاطره‌انگیز برای ایرانیان و ماندگار در تاریخ سیاسی و ورزشی ایران شد. این المپیک، از یک سو نخستین مدال طلای تاریخ ایران پس از پیروزی انقلاب را برای ایرانیان به ارمغان آورد و از سوی دیگر حواشی و حوادث آن به گونه‌ای دیگر در خاطر مردم ایران به ثبت رسید. المپیک آتلانتا، چهارمین المپیکی بود که در آمریکا برگزار می‌شد. نبرد تاریخی ایران و آمریکا در عرصه بین‌الملل که با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز دسیسه‌های اسالات متحد آغاز شد، در عرصه‌های گوناگون و حتی میدان ورزش خود را نشان می‌داد. هر رقابت ورزشی که یک سوی آن آمریکا بود و سوی دیگرش بازیکنان ایرانی، به یک عرصه پیش‌گویی و تحلیل سیاسی هم بدل می‌شد.

بر اساس برنامه مسابقات، رقابت‌های کشتی آزادی بازی‌های المپیک آتلانتا قرار بود که از روز سه‌شنبه 9 مرداد 1375 آغاز شود. ایرانیان مقیم آمریکا همانند ایرانیان داخل کشور در انتظار آغاز این مسابقات به سر می‌بردند و این در حالی بود که کشتی‌گیران ایران هم به‌شدت به تمرینات خود ادامه می‌دادند. تیم ملی کشتی آزاد کشورمان همه آرزوها و امیدهای کاروان ورزش ایران بود. تصوری که با پایان بازی‌های المپیک آتلانتا، درست هم از آب درآمد. کاروان ایران در این دوره از مسابقات بدون احتساب نتایج کشتی آزاد و جز مدال‌هایی که آزادکاران کشتی ایران به دست آوردند مدال دیگری کسب نکرد.
محمدعلی صنعتکاران مدیر وقت تیم‌های ملی کشتی ایران از وضعیت کشتی‌گیران ایرانی اظهار رضایت کرد و خبر داد که هیچ یک از ورزشکاران با آسیب‌دیدگی مواجه نیست و همگی با روحیه بالا آماده حضور بر روی تشک مسابقاتند.

امیررضا خادم که کاپیتان تیم ملی هم بود، درباره وضعیت تیم ملی در آتلانتا گفت: 9 کشتی‌گیر اعزامی تیم ایران در چند روز گذشته تمرینات سبکی را انجام داده‌اند و همگی آنان از سلامتی کامل برخوردارند. او شرایط دهکده بازی‌ها را نسبت به دیگر المپیک‌ها نامطلوب توصیف کرد و گفت: کمیته برگزارکننده این بازی‌ها نتوانسته‌اند شرایط مطلوبی را برای ورزشکاران شرکت‌کننده ایجاد کنند. رسول خادم هم ضمن ابراز نارضایتی نسبت به خوابگاه‌های دهکده بازی‌ها، وضعیت نامطلوب این دهکده را تنها مشکل کشتی‌گیران ایرانی برشمرد.تیم ملی کشورمان در این مسابقات با ترکیب کامل و متشکل از نه کشتی‌گیر، عازم آمریکا شده بود.غلامرضا محمدی، اکبر فلاح، ابراهیم مهربان، عباس حاج‌کناری، محمد طلایی، عیسی مومنی، امیررضا خادم، رسول خادم و عباس جدیدی کشتی‌گیران اعزامی به مسابقات آتلانتا بودند که روی تشک رفتند. مسابقات از ساعت 18 به وقت تهران، از روز 9مرداد 1375 و در پنج وزن نخست در سالن «جرجیا ورلد کانگرس سنتر» آغاز شد. چهار کشتی‌گیر روز نخست کشورمان، محمد طلایی (57کیلوگرم)، اکبر فلاح (68 کیلوگرم)، امیررضا خادم (82 کیلوگرم) و عباس جدیدی (100 کیلوگرم) بودند. روس‌ها مانند همیشه با ادعاهای بسیاری آمده‌ بودند و آمریکایی‌ها برای درخشش در این دوره از مسابات که در خانه‌شان برگزار می‌شد برنامه‌های بسیاری داشتند. جز این دو تیم که بازیکنان شاخصی چون بوگیف، خادارتف، سایتیف، موسل‌بز (روسیه) و آنجل کوت، ملوین داگلاس و تام ساندرز (آمریکا) داشتند، برخی تک‌ستاره‌ها هم در تیم‌های دیگر بودند که از بخت بالایی برای موفقیت در این بازی‌ها برخوردار بودند.

محمد طلایی نخستین کشتی‌گیر کشورمان بود که مسابقه خود را آغاز کرد. او در دیدار نخست، با نتیجه 4 بر 1 حریف آذربایجانی خود را شکست داد. امیررضا خادم دومین دیدار تیم ایران را برگزار کرد و توانست کوگو شویلی گرج را 3 بر صفر مغلوب کند. اما اکبر فلاح در دیدار بعدی، به حریف ازبک خود که مربی سابق تیم ملی روسیه و دارای هشت مدال جهانی بود به دلیل یک اخطار بیشتر بازنده شد و بخت مدال طلا را از دست داد. در بازی چهارم، عباس جدیدی محمدف آذربایجانی را 4 بر صفر شکست داد.در مراحل بعد اما نتایج به گونه‌ای دیگر رقم خورد. محمد طلایی، در گام دوم به حریف بلاروسی خود با نتیجه 5 بر 3 باخت و وارد شانس مجدد شد. در این مرحله هم، پس از پیروزی بر پوئرتو کوبایی، اوماخانوف روس و زاخاردینوف ازبک، به ری از کره شمال باخت و با شکست از ترستنای مقدونیه‌ای، به مقام ششم بسنده کرد. اکبر فلاح که کار خود را با باخت شروع کرده بود، رقبای نیجریه‌ای و استرالیایی خود را شکست داد اما با شکست در برابر سانچر کوبایی، حریف نامدار خود بخت مدال را از دست داد.

اما امیررضا خادم و عباس جدیدی برای مدال به مبارزه خود ادامه دادند. امیررضا خادم، کاپیتان تیم ملی کشتی آزاد ایران، پس از غلبه بر گینچاگف ازبک، از ماگمادوف روس شکست خورد و برای کسب مدال برنز به شانس مجدد رفت. در شانس مجدد با پیروزی بر رقیای آذربایجانی و ترک، به مدال برنز مسابقات دست یافت.در روز دوم مسابقات هم عیسی مومنی، عباس حاج کناری، غلامرضا محمدی، ابراهیم قهرمان و رسول خادم روی تشک رفتند. با این همه چهار کشتی‌گیر نخست ناکام بودند. محمدی پس از پیروزی چهار بر صفر مقابل وارلا از کوبا و لگراند فرانسوی، با تحمل چند فیتیله‌پیچ پی در پی، ناباورانه به حریف آذربایجانی باخت و با یک شکست دیگر در برابر مانگوش روس برای کسب جایگاه پنجمی به مصاف توپاکتاش ار ترکیه رفت. محمدی با غلبه بر این حریف ترک به مقام پنجمی المپیک آتلانتا دست یافت. عباس حاج کناری در وزن 62 کیلوگرم با دو شمست پی در پی از دور مسابقات کنار رفت. عیسی مومنی در وزن 74 کیلوگرم و ابراهیم مهربان در وزن 130 کیلوگرم هم ، با دو شکست و یک پیروزی نتیجه بهتری به دست نیاوردند.با این همه جز مدال برنز امیر رضا خادم، تنها دو کشتی‌گیر تیم ملی بودند که هنوز امیدی به کسب مدال آن‌ها وجود داشت: عباس جدیدی و رسول خادم. هر دو کشتی‌گیر توانستند با غلبه بر رقیبان خود تا بازی نهایی بالا بیایند. جدیدی در وزن 100 کیلوگرم، رقیبانی از آذربایجان، روسیه و لهستان را مغلوب کرد و رسول خادم هم حریفان نیجریه‌ای، قزاق و اوکراینی خود را با اقتدار شکست داد. یک پای بازی نهایی با رسول خادم، خادارتف روس بود و رقیب عباس جدیدی هم کورت آنجل از آمریکا.

رقابت‌های وزن 90 کیلوگرم در روز نخست مسابقات انجام شد. رقابت حساس نمایندگان ایران و آمریکا در بازی پایانی همه نظرها را به خود جلب کرده بود. عباس جدیدی، با پیروزی‌های خوبی توانسته بود به این مرحله راه یابد اما رقیب او نیز ادعاهای بسیاری داشت. آنجل در جام جهانی گذشته، توانسته بود با حرف و حدیث‌های فراوان قهرمان شود و حالا شکست او برای جدید، در حکم پیروزی بر قهرمان جهان قرار داشت. بازی دو کشتی‌گیر در فضای وحشتناک ورزشگاه «جرجیا ورلد کانگرس سنتر» آغاز شد. دو کشتی‌گیر در وقت قانونی و اضافی به نتیجه مساوی 1-1 دست یافتند و حالا نوبت داروان بود که با توجه به عملکرد هر دو بازیکن رای نهایی را صادر کنند. جدید در طول مسابقه فعال‌تر نشان داده بود و دفاع آنجل هر لحظه احتمال دریافت اخطار را به او می‌داد. با این همه رای داوران، تیم ملی کشتی ایران و ناظران را در بهت فرو برد. داوران آنجل آمریکایی را برنده بازی اعلام کردند. از بدو اعلام نتیجه تنش‌ها آغاز شد. جدیدی نمی توانست این نتیجه را بپذیرد و به رای داور اعتراض می‌کرد. اعتراضی که حتی به تهدید نگرفتن مدال هم رسید. از سویی، کرت آنجل، پس از پایان مبارزه با عباس جدیدی، گفت: «من تصمیم را به داوران واگذار کردم و هم انتظار شکست و هم انتظار پیروزی داشتم. ما هر دو سزاوار مدال طلا بودیم. اگر من شکست می‌خوردم نتیجه را می‌پذیرفتم و با او دست می‌دادم. من فکر می‌کنم کاری که او کرد بسیار غیرورزشی بود.»از سوی دیگر، عباس جدیدی، که پس از اعلام شکست در برابر آنجل، مات و مبهوت شده بود، گفت: «هنگامی که کشتی به پایان رسید داوران گرد هم جمع شدند و من با گوش‌های خود شنیدم که دو داور رای به پیروزی من دادند اما ناگهان سرپرست داوران وارد ماجرا شد و به همکاران خود دستور داد تا کشتی‌گیر آمریکایی را به عنوان کشتی‌گیر پیروز معرفی کنند.»
جدیدی در ادامه گفت:«داوران مدال طلای مرا به ناحق گرفتند. با این حال آنجل را به عنوان یک کشتی‌گیر خوب قبول دارم اما او قهرمان المپیک نمی‌باشد. داوران طی دو سال اخیر او را بدون کشتی گرفتن قهرمان جهان و المپیک کردند. من خیلی محترمانه از رسانه‌ها می‌خواهم به نوار مسابقه نگاهی بیندازند و بگویند که من سزاوار مدال طلا بودم.»

جدیدی در پایان با بیان اینکه نظرم نسبت به آمریکا تغییر کرده است گفت: «اغلب مردم جهان تصور می‌کنند که عدالت در آمریکا برقرار است اما باید بگویم که کوچکترین رنگی از عدالت در آمریکا به چشم نمی‌خورد.»

بازار اظهارنظرها هم داغ بود. رسانه‌های آمریکایی بلافاصله با پوشش این خبر و تاکید بر روابط سیاسی تنش‌زای جمهوری اسلامی و آمریکا، اعتراضات تیم ایران را غیرمتعارف و مذموم توصیف می‌کردند. اما بسیاری هم بر تاسف‌بار بودن اقدام داوران و حق داشتن دست اندرکاران تیم ایران تاکید می‌کردند. «گردهاردویش برگر» مربی تیم ملی کشتی آلمان گفت: «داوران این دیدار مرتکب خطای بزرگی شدند، داور وسط می‌بایست در وقت اضافی دو اخطار به کشتی‌گیر آمریکایی می‌داد و اگر این گونه می‌شد، جدیدی با اقتدار تمام پیروز می‌شد و این همه جنجال به وجود نمی‌آمد.» «سابایوف» کشتی‌گیر کشور آلمان که مدال برنز وزن 100 کیلوگرم را به خود اختصاص داد گفت: این قضاوت ورزش جهان را آسیب‌پذیر خواهد کرد و لکه ننگی بر چهره کشتی خواهد بود. من احساس جدیدی را به خوبی درک می‌کنم چون همین بلا را سال گذشته سر من آوردند.» اتفاقا، سال گذشته (1995) و در جریان رقابت‌های کشتی قهرمانی جهان، کرت آنجل آمریکایی، باز با رای داوران بر همین سابایوف آلمانی غلبه کرده بود. دیدار این دو در پایان وقت قانونی و اضافی، به تشاوی یک بر یک انجامیده بود که داوران با وجود برتری سابایوف آلمانی، رای به پیروزی آنجل دادند. با این همه، در مجموع این بازی‌ها، بازیکنان ایران دو بار در برابر رقبای آمریکایی قرار گرفتند که هر دو بار را مغلوب شدند؛ نخست عباس جدیدی و روز بعد، عباس حاج‌کناری.با این وجود، برخی از کارشناسان کشتی هم عملکرد جدیدی در بازی نهایی را به نقد کشیدند. از نظر این افراد، کرت آنجل آمریکایی ضعیف‌ترین رقیب جدیدی در این مسابقات بود اما عدم تمرکز، تاکتیک غلط و استفاده نکردن از فنون اصیل کشتی از سوی جدیدی، بهترین بهانه را در اختیار کشتی‌گیر آمریکایی قرار داد تا با یک بازی هوشمندانه و کسب تساوی، همه چیز را به داوران بسپارد.

اما نقطه عطف مسابقات برای ایران، مدال طلای رسول خادم بود. مدال طلایی که نخستین مدال طلای تاریخ ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بعد از گذشت 28 سال از آخرین مدال طلای ایرانیان در المپیک، به شمار می‌آمد. خادم در یک بازی هوشمندانه و نفس‌گیر توانست خادارتف روس را سه بر صفر شکست دهد و مقتدرانه به مدال طلای وزن 90 کیلوگرم المپیک دست یابد. رسول خادم، پس از پیروزی‌اش بر ساخاریک خادارتف، قهرمان دو دوره المپیک به خبرنگاران کشورهای خارجی حاضر در آتلانتا گفت: من می‌خواستم انتقام عباس جدیدی را از آمریکایی‌ها بگیرم که گرفتم. من می‌خواستم که سرود کشورم در سالن ورلد کانگرس سنتر آمریکا نواخته شود و مردم آمریکا مجبور شوند تا بر روی پاهایشان بیاستند و به سرود ملی ایران گوش دهند. خادارتف هم که قصد داشت سومین طلای المپیک را کسب کند، پس از پایان مبارزه با خادم گفت: آنچه در کشتی باعث پیروزی می‌شود امتیاز است و نه اخطار و همان گونه که دیدید خادم پیش از اینکه مرا خاک کند دو اخطار گرفت اما چون از من آماده‌تر بود مدال طلا را به خود اختصاص داد.

اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور وقت هم در پیامی «برافراشته شدن پرچم جمهوری اسلامی ایران در خانه دشمن که به همت و پایمردی رسول خادم کشتی‌گیر متدین صورت گرفت را به مقام معظم رهبری و ملت شریف ایران» تبریک گفت. هاشمی که در مراسمی به مناسبت میلاد رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و حضرت صادق (علیه‌السلام) در حسینیه امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) و با حضور رهبر معظم انقلاب، سخنرانی می‌کرد گفت: «قهرمانی رسول خادم در شرایطی به وقوع پیوست که آمریکایی‌ها سعی داشتند با شیطنت خاص خود مانع این حادثه تاریخی شوند.» هاشمی ادامه داد: «خداوند از این طریق پیام ما را به زورگویان عالم رساند و قهرمانی رسول خادم نور امید را در دل‌ها پرفروغ‌تر کرد.» طلای رسول خادم، باعث شادی و غرور ایرانیان شد، اما نتایج بد دیگر بازیکنان تیم ملی زنگ خطری بزرگ برای کشتی ایران که برخی آن تیم را بهترین تیم تاریخ کشتی نام داده بودند به صدا ردآورد. این در حالی بود که تیم‌هایی مانند کره شمالی تنها با دو کشتی‌گیر موفق به دریافت یک مدال طلا و یک برنز شده بودند و تیم ایران با حضور نه کشتی‌گیر تنها یک مدال در زنگ‌های طلا، نقره و برنز به دست آورد.سرانجام، مسابقات کشتی آزاد المپیک آتلانتا با قهرمانی مدالی آمریکا و قهرمانی امتیازی روس‌ها به پایان رسید. تیم ایران هم در رده‌بندی مدالی، پس از آمریکا و روسیه در جایگاه سوم قرار گرفت و در رده‌بندی امتیازی هم پس از روسیه، آمریکا و کره جنوبی، چهارم شد. در مجموع بازی‌های المپیک آتلانتا هم کاروان ورزشی کشورمان با کسب همین سه مدال، در مجموع در جایگاه چهل و سوم جای گرفت.

بازدیدها: 74