ویژگی شخصیتی حضرت زینب با توجه به خطبه ها

ویژگی شخصیتی حضرت زینب با توجه به خطبه ها

هیات: گاهی در تاریخ، انسانهای بزرگ وارجمندی یافت می شوند که مدال افتخارانسانیت را می گیرند وبر قله رفیع شکوه و جلال می ایستند واز محدوده ی زمان خود پا را فرا ترنهاده و زندگیشان برای همیشه در پیشانی تاریخ می درخشد و همواره الگوی بزرگ وعمیق برای انسانهای حق جو می شوند، چنین انسانهایی نمونه هایی ممتاز هستند که گویی برای خود آفریده نشده اند، بلکه به همگان تعلق دارند و همچون خورشید برای بهره مندی عموم می باشند.

یکی از این نمونه ها حضرت زینب سلام الله علیها دختر ارجمند فاطمه سلام الله علیها و علی علیه السلام است، که زندگیش با ماجرای جانسوز و همیشه جاوید کربلا گره خورده و تببین کننده اهداف نهضت عاشورا است و با عهده داری نیمی از مسئولیت نهضت عظیم امام حسین علیه السلام ، آن را تکمیل کرده وبه ثمر رسانده است.

بیان مقام والای حضرت زینب سلام الله علیها عقیله بنی هاشم، بالا تر از آن است که در این چند صفحه یا بیشتر بگنجد، ولی عیب نیست که تشنه ای در کنار دریا آید و اندکی از آب بیاشامد و حال امید است در این چند صحفه دورنمایی از چهره تابان آن بتول دوم، نمونه ی عالی انسانیت را نشان داده باشیم.

خطابه آتشین حضرت زینب سلام الله علیها

حضرت زینب سلام الله علیها به همراه اسیران دیگر وسرهای بریده شهدا وارد شهر کوفه شد، شهری که در روزگارحکومت پدر بزرگوارش در آنجا به عنوان بانوی بزرگ اسلام، سالها زندگی کرده و برای بانوان آن شهر درس تفسیر قرآن می گفت و خانه اش محل رفت و آمد ارباب رجوع و پناهگاه حاجتمندان بود.

حال زینب در کوفه است. این نخستین بار بود که در مجلس ابن زیاد وارد می شد. وی چنانچه سیره نویسان نوشته اند خود را پنهان می داشت. ابن زیاد به او اشاره کرد و پرسید: این زن کیست؟

گفتند او زینب دختر علی است. ابن زیاد که از ناحیه نسب خویش احساس عقده حقارت می کرد چرا که مردم در نسب او در اینکه پدر او کیست اختلاف نظر داشتند. محیط تربیتی اش هم مایه هیچ آبرویی برای او نبود حال که خود را بر مقدسترین شخصیت اسلام در آن زمان یعنی حسین ابن علی فرزند فاطمه دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم که رسول خدا دوستش می داشت و او و برادرش حسن ابن علی را سرور جوانان بهشت می نامید پیروز شده است. خواست تا پستی و حقارت و کاستی نهفته در نهادش را جبران کند.

در برابر او زینب ایستاده است. زینبی که جانشین حسین علیه السلام در حرکت جهادی اش است. ابن زیاد زبان به جملات حسد آمیز و نفرت انگیز می گشاید و می گوید: خدا را سپاس که شما را رسوا کرد وکشت وافسانه تان را باطل کرد.

و حال زینب چگونه پاسخ ابن زیاد را می دهد؟

اکنون لازم است در مجامع این شهر سخن بگوید و با سخنان خود تکانی در افکار ایجاد و دلها را از خواب غفلت بیدار و دستگاه ظلم و ستم را سرکوب و محکوم نماید.

او کسی است که فصاحت و بلاغت وشهامت را از پدر بزرگوارش به ارث برده و با مادرش در مسجد مدینه در موقع ایراد خطابه آتشین همراه بوده واز او نیز سخن گفتن را آموخته است.

او دختر آن سخنور پر قدرتی است که لب به سخن گفتن می گشود بدنها می لرزید، اشکها از چشم ها جاری می شد و دلها به طپش می افتاد.

در فصاحت و بلاغت و شیوایی سخن آن حضرت همین بس که هرکس در خطب، اشعارو مکالمات آن مخدره که مسطور در کتب است نظر نموده، تصدیق خواهد نمود بلکه هرکس تکلم نمودن آن مخدره را می دید گمان می کرد متکلم امیر المومنین است چنانچه راوی بیان داشته:

(کانها تفرع عن لسان ابیها امیر المومنین علیه السلام )

او به شایسته ترین وجه سخن میگوید او بزرگی وسربلندی خاندان ونسب خویش راکه گهواره نبوت است به رخ ابن زیاد می کشد.: (خدا را سپاس که ما را به سبب پیامبرش محمد صلی الله علیه و آله وسلم گرامی داشت)وبزرگی نسب خود را یادآور (ومارا از پلیدی ها تطهیرکرد) زینب سلام الله علیها با این سخن چنان با شیوایی به پلیدی نسب ابن زیاد اشاره دارد وآن را با طهارت اهل بیت مقایسه میکند. گویی می خواهد بگوید: شگفت است که انسانی پست و پلید دربرابر انسانی پاک که فیض طهارتی که خدا برخاندانش سرازیرکرده واز او جاری است، سخن میگوید. سپس گفت: (خدا تنها فاسق را رسوا می سازدوبی شرم را تکذیب می کندوآن ما نیستیم وخدا را سپاس.) زینب سلام الله علیها توانست در عین فرهیختگی باشدیدترین سخن به ابن زیاد پاسخ دهد. معنای سخن اورا هم ابن زیاد وهم اطرافیان به خوبی درک کرده بودند و فهمیده بودند که زینب سلام الله علیها می خواهد بگوید: تو فاسقی وتو دروغگویی وما کسانی هستیم که خدا تطهیرشان کرده است و امکان ندارد که دروغ و فسق به ساحت ما راه یابد. هرکس بود از قدرت وهیبت ظاهری این حرامزاده زانو زمین می زد وجرأت نفس کشیدن نداشت ولی مجلله چنین به نیروی الهی می ایستد و او را رسوا می فرماید.

یکی دیگر از ویژگی های آن حضرت مقام رضا و راضی بودن حضرت به قضای الهی می باشد آنها که ابن زیاد به عنوان جریحه دار کردن قلب آن حضرت می پرسد (رفتار خدا را با برادر و اهل بیت خود چگونه یافتی؟ دیدی خدا با آنان چه کرد؟

ابن زیاد مساله را به خدا نسبت می دهد؛ گویی او در کار کشتن بزرگان پاک و و بهترین و خالصترین بندگان خدا، وکیل خدا بوده است.

زینب باز با همان قوت روحانیتش مقابل آن نمودار شیطان که در شقاوت و ظلمت نظیر ندارد می ایستد و با لحن رضایتمندانه که آمیخته با شجاعت و شهامت اوست می فرماید (ما رأیتٌ الا جمیلا.. .) (جز زیبای ندیدم اینان گروهی بودند که خدا کشته شدن را برایشان مقدر کرده بود پس به سوی آرامگاه ها شان پیشی جستند) یعنی شهادت آنان اجلی بود که خدا براساس سنت خویش نه به عنوان مجازات و غضب بر آنان نوشته است.

از جمله اوصاف حمیده و اخلاق پسندیده، صفت جلیله (صبر) است. هر یک از عرف را در ستایش آن بیاناتی است. آن عارف کامل گفت (هر کی را صبر نباشد، به هیچ مقامی نتواند رسید و فضیلت وشرافت آن حسی است، هر کس به هر درجه و مقام رسیده به واسطه صبر بود) در تحت قبّه ء قمر مظهر نهایت این مقام بوده: وجود مقدس حسینی و علیا حضرت زینب سلام الله علیها در حقیقت یک روح در دو بدن بوده. حضرت زینب سلام الله علیها چون در جمع مصایب شریک برادر و در هر حال صابر بوده ودارای خصوصیات مخصوصه بوده است. وصبر بر مصیبت از ویژگی های آن حضرت می باشد آنجا که ابن زیاد کینه توز رو به زینب کرد و گفت: (خدا دلم را با گشته شدن سرکرده شما وگردنگشان خاندانتان شفا بخشید). سخن ابن زیاد به این جا که رسید دل زینب سلام الله علیها شکست و عاطفه مقدسش به جوشش در آمد و اشکش سرازیر شد. آنگاه به ابن زیاد گفت: (سرور ما را کشتی و شاخه و ریشه مارا بر کندی، اگر شفای تو در این است. شفای یافتی).

موضع شجاعانه زینب سلام الله علیها در مجلس ابن زیاد نشانه بزرگی روح و روحیه این زن است، که از دشمن نمی ترسد ومی داند که چگونه عا طفه اش را در جا یگاه عاطفه به کار گیرد و چگونه سخن دشمن را با سخن شد ید تر ودر عین فرحیخته تر ومتین تر پاسخ گوید ودر این گفتگو ها سنگینی و وقار وصبر خویش را از دست ندهد. او نمونه زن مسلمانی است که در مقابل طا غوت زمان می ایستد ودر برابر طغیانش نه تنها به زبونی نمی افتد بلکه با او مبارزه میکند و با پاسخ دندان شکنش صبر خود را به رخ آن از خدا بی خبران میکشد.

از جمله القاب دیگر آن مکرمه است (عالمه غیر معلّمه). این لقب از طرف حضرت سجّاد علیه سلام به آن معظّمه اعطاشد. در مقام تسلی آن مکرّمه، و اظهار مقامات آن محترمه که مردم بدانند چه مقام شامخ، خلّاق عالم به دُرّ صدف عصمت کرامت نموده؛ در مو قعی که با بیانات شیرین و عبارات دل نشین خود قلوب اهل کوفه را منقلب نمود. قطب الموحدین ملتفت شد که عمه اش جمیع مصائب خود را به نظر آورده و نزدیک است روح عمه از قالب بیرون شود؛ گفت: (تو به حمد اللّه دانشمند بدون استاد و دانا هستی بی آ نکه کسی به تو دانایی آموخته با شد وبدان که گریه و ناله، رفتگان را باز نمی گرداند. حضرت زینب سلام الله علیها ، به گفتار امام سجّاد علیه سلام احترام کرد و سکوت نمود.

از این جا چند مطلب معلوم میشود. اول اینکه مسلّم است که حضرت زینب سلام الله علیها دارای این مرتبه بوده که حضرت سجاد علیه السلام این بیان را سروده. و دیگر اینکه در این بیان حضرت خواست شئونات آن مخدره را ظا هر سا زد. ظهور و بروز علوم آن مخدره در مواقعی بوده که از آن جمله احتجاجات آن مظلومه است در کوفه و شام که کاشف از مقامات علمیه آن مخدّره بوده، که با آن مصائب وارده در مقام احتجاج بر می آمده و خصم را ملزم و منقلب نموده است.

از ویژگی های دیگر آن حضرت جهاددر راه خدا ونهی از منکر مباشد. یکی از مسائلی که در قرآن به عنوان برترین ارزش معرفی شده، جهاد است. و اگر مسئولیت نهی از منکر و مسئله دفاع را که در اسلام جایگاه بسیار رفیعی قرار دارد در کنار جهاد بگذاریم، می بینیم بخش عظیمی از اسلام و احکام نورانی آن در این راستا است. زینب سلام الله علیها در این مورد یکه تاز میدانها بوده، همراهی او با امام حسین علیه السلام در سفر کربلا و خطبه های آتشین و افشا گرانه او در کوفه وشام و گفتار کوبنده او در هر فرصت به دفاع از حّق وشجاعت و صلابت بی نظیر او در موارد بسیار خطرناک، همه وهمه بیانگر جهاد و نهی از منکر است که به راستی او در این راستا درخشیده و به عنوان شیر زن کربلا و خطیب قهرمان، پیام رسان خون شهیدان، در پیشانی اسلام تابید و جهاد او به ابدیت پیوست. که به عنوان، او آن چنان در جبهه جهاد و نهی از منکر، بروز و ظهور کرد که با کمال قاطعّیت و صراحت در مجلس یزید، امپراتور و دیکتا تور وقت، خطاب به او فرمود: و به همین زودی آن کس که تو را فریب داد و بر گردن مردم سوار کرد (یعنی معا ویه) خواهد فهمید که ستمگران در عذاب بسیار سختی قرار خواهند گرفت.

و همچنین در جای دیگر از خطبه چنین فرمود: خدایا حق ما را (از ظالم) به ما برگردان و انتقام ما را از کسانی که به ما ستم کردند بگیر و خشم خود را بر آنانکه خون ما را ریختند و حامیان ما را کشتند فرو ریز.

یکی دیگر از ویژگی های شخصیتی حضرت زینب سلام الله علیها قوّت قلب و آرامش است که در وجود او به اوج کمال رسیده است. وشاهد این مدعا آنجاست که وقتی آن حضرت و همراهان شان به صورت اسیر به کوفه آوارده شدند، مردم کوفه از زن و مرد ازدحام کرده بودند، قال و قیل و سر و صدا از هر سو بلند بود، اگر کسی می خواست سخن بگوید یا سخنرانی کند در میان آن همه سر و صدا امکان نداشت.

بشیربن خزیم می گوید: آن روز زینب سلام الله علیها (که آماده برای القاء خطبه بود نظرم را جلب کرد به جمعیت اشاره کرد که ساکت شوید در این هنگام نفسها در سینه حبس شد و زنگها در گردن اسبها بود از حرکت ایستاد و سکوت همه جا را فرا گرفت) اری این گونه صبر، قوّت قلب، آرامش و تاثیر نفس، وادار کرده که جمعیت انبوه به سکوت کشیده شود. از یک بانویی که با صدها غم واندوه جانکاه روبه رو شده که هر کدام کافی است که دل سخت کوه را بشکافد و متلاشی کند، نشانگر آن است که این بانو بر اثر ایثار و فداکاری و تقوا به مرحله عالی یقین و رضا و آرامش نفس رسیده و بهره عظیمی از مقام عظمای ولایت دارد و بدون هیچ پروایی از قدرتهای ناحق زبان به سخن می گشاید که حق را از باطل جدا ساخته و فتنه های شوم فتنه گران را نقش بر آب می نماید.

یکی دیگر از ویژگی های آن حضرت توجه عمیق ایشان به رعایت احکام الهی (حلال و حرام) می باشد حضرت زینب سلام الله علیها حتی در شدیدترین و بحرانی ترین شرایط مواظب بود که احکام الهی به طور یقین رعایت گردد. امام سجاد علیه السلام او را در بیان احکام وبخشی از آثار ولایت نائب خاص خود نموده بود یکی از موارد دقت رعایت احکام الهی از جانب حضرت زینب سلام الله علیها موضوع حجاب خود و همراهان می باشد که او در همه جا رعایت نموده. روایت شده؛ زینب سلام الله علیها هنگام اسارت در کوفه فریاد می زند (ای مردم! چشمهای خود را از نگاه به ما بپوشانید آیا از خدا و رسولش حیا نمی کنید که به بانوان خاندان پیامبر می نگرید). و در شام، به شدت به یزید اعتراض کرد و در ضمن خطبه اش فرمود: (آیا از عدالت است که زنان و کنیزان خود را در پشت پرده بنشانی ولی دختران رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم را به صورت اسیر حرکت دهی، حریم حجاب زنان ما را بشکنی و نقاب از چهره آنها برداری).

ونتیجه اینکه خطبه های زینب سلام الله علیها در کوفه و شام، آنچنان پر محتوا و در سطح بالا است که هر فراز آن دلیل کرامت و عظمت و اوج کمال حضرت زینب سلام الله علیها می باشد.

خدایا تو را به عظمت این بانوی بر جسته، ستاره ء درخشان آسمان ولایت حضرت زینب سلام الله علیها سوگند می دهم، ما را از رهروان راستین خاندان نبوّت قرار بده، و شیوه ء زندگی آنها را الگوی زندگیمان ساز.

آمین یا ربّ العا لمین

منبع:حوزه

بازدیدها: 0

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام