پای پرچم امام حسین علیه السّلام | قسمت اوّل

پای پرچم امام حسین علیه السّلام – قسمت اوّل

     براساس آموزه‌های قرآنی، هر انسانی لازم است بکوشد تا حسینی شود؛ زیرا امام حسین علیه السّلام اسوه نیک و کامل الهی برای مردم است و هر انسانی باید براساس نقشه و طرحی که خداوند به نام امام حسین علیه السّلام ارائه کرده، خود را حسینی بسازد. امام حسین علیه السّلام سرمشق مطلق و کامل و نیکویی است که اگر کسی او را ملاک قرار دهد، متألّه و ربّانی می‌شود و اهداف خلقت و آفرینش انسان را برآورده می‌سازد و محبوب و مرضی خداوند می‌گردد.

     هرساله این فرصت همانند ماه رمضان برای مردم فراهم می‌آید تا در یک دوره فشرده حسینی شدن شرکت کنند و با شناخت و معرفت نسبت به آن حضرت بتوانند معیارها و ملاک‌های حسینی شدن را پس از شناخت در خود بروز و ظهور دهند. اما پس از پایان این دوره همانند دوره فشرده تقواسازی ماه رمضان، بسیاری از شرکت کنندگان در دوره آموزشی حسینی شدن، دچار غفلت می‌شوند و از حسینی ماندن باز می‌مانند و نمی توانند آن الگو و سبک زندگی کامل و نیک را در تمام روزهای زندگی خود به کارگیرند.

در این نوشتار برآن هستیم تا ضمن تبیین معیارهای حسینی شدن، چگونگی حسینی ماندن را بیان کنیم.

امام حسین علیه السّلام ، وارث پیامبران

     امام حسین علیه السّلام عصاره همه آموزه‌های الهی و تجسم و عینیت همه کمالات خداوندی است که پیامبران از آدم تا خاتم صلوات الله علیهم اجمعین بدان دعوت کرده اند. از این رو در زیارت وارث از مقام وراثت آن حضرت علیه السّلام نسبت به همه پیامبران به ویژه پیامبران اولوالعزم که شاخص همه پیامبران الهی هستند، سخن به میان آمده است.

     اگر بخواهیم امام حسین علیه السّلام را در یک کلمه کامل بیان کنیم همان وارث پیامبران بودن ایشان است. وارث کسی است که همه چیز را از گذشتگان خویش به ارث می‌برد. امام حسین علیه السّلام همه صفات، ماموریت‌ها و مقامات پیامبران پیشین را به ارث برده و به عنوان عصاره و تمام کمال آنان معرفی شده است. بنابراین، هر آنچه در پیامبران دیگر به عنوان کمال می‌توان یافت، در ایشان به تمامیت یافت می‌شود، و هرآنچه که پیامبران پیشین به عنوان ماموریت الهی خود انجام داده‌اند، ایشان آن را انجام داده و هرآنچه در پیامبران دیگر از سوی خداوند به عنوان مقام و منزلتی بیان شده است، در آن حضرت موجود می‌باشد.

     براساس آموزه‌های قرآنی، عصاره مأموریت‌های پیامبران در حوزه‌های اعتقادی دعوت به توحید محض و در حوزه عمل اجتماعی و سیاسی، دعوت توده‌ها به قیام و عدالت براساس آموزه‌های وحیانی و سنت‌ها و قوانین الهی است. (حدید، آیه ۲۵)

    همه پیامبران در این چارچوب عمل می‌کردند و به حکم عقل و وحی برآن بودند تا فضایل انسانی را در جامعه به عنوان ارزش به مردم بیاموزند و کمال و ارزش‌ها را به عنوان معروف در جامعه اجرایی کنند و از پلیدی و زشتی و بدی به عنوان منکر بازدارند تا این گونه جامعه سالم و الهی را در جهان پدید آورند و زمینه و بستر خدایی و ربانی شدن همه انسان ها را فراهم کنند.

     براساس گزارش‌های قرآنی تنها امتی که در چارچوب معیارهای عقلانی و وحیانی توانست به این مهم عمل کند و جامعه برتری را ارائه دهد، امت پیامبر صلّی الله علیه وآله در دوره و عصر حضور ایشان بوده است. (آل عمران، آیه ۱۱۰)

     خداوند در این آیه در بیان علت نامگذاری امت پیامبر صلّی الله علیه وآله در عصر آن حضرت به عنوان جامعه برتر و نمونه، مؤلّفه هایی را بیان می‌کند که می‌تواند بیانگر عناصر جامعه برتر هر جامعه دیگر باشد.

خداوند می‌فرماید: «کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۗ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکَانَ خَیْرًا لَهُمْ ۚ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ» آل عمران ۱۱۰

     شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده اید: به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از کار ناپسند باز می‌دارید و به خدا ایمان دارید و اگر اهل کتاب ایمان آورده بودند قطعا برایشان بهتر بود، برخی از آنان مومنند ولی بیشترشان نافرمانند. سه مولفه اصلی که در این آیه به عنوان عناصر و مولفه‌های انتخاب بهترین امت از سوی خداوند بیان شده عبارتند از: امر به معروف، نهی از منکر و ایمان به خداوند.

     با توجه به تقدیم دو عنصر امر به معروف و نهی از منکر بر ایمان به خداوند می‌توان گفت که از نظر قرآن حتی اگر امتی ایمان به خداوند نداشته باشد، ولی به معروف فرمان و از منکر نهی کند، می‌تواند امت نیک باشد، هر چند که تحقق خیر مطلق تنها زمانی اتفاق می‌افتد که ایمان به خداوند در میان جامعه تحقق یافته باشد؛ زیرا بسیاری از معروف‌ها و منکرها از سوی وحی و نه عقل بیان شده است و عقل به هر علتی ناتوان از بیان همه عناصر معروف و منکر می‌باشد. بنابراین، ایمان به خدا به معنای پذیرش مجموعه ای از معروف‌ها و منکرهایی است که از سوی خداوند از طریق وحی بیان می‌شود. از این رو، جامعه ای که مبتنی بر توحید و ایمان به خدا باشد، از نظر مجموعه ارزش‌ها و معروف‌ها و شناخت منکرها و زشتی‌ها غنی‌تر و جامعه‌ای کامل و برتر خواهد بود.

     نکته‌ای که در این آیه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد تاکید خداوند بر عنصر امر و نهی است، زیرا در این آیه به این مسأله بسنده نشده که شخص یا جامعه خود عامل به معروف و تارک منکر باشد، بلکه افزون بر عمل و ترک می‌بایست دیگران را نیز به معروف امر کرده و از منکر باز دارد. به این معنا که هر عضو و فرد از افراد جامعه می‌بایست در مقام ولایت امری قرار گیرد و دیگران را به معروف و نیکی فرمان دهد و از بدی باز دارد.

     این گونه است که مسئولیت جامعه نسبت به افراد جامعه افزایش می‌یابد و تنها عامل زاهدانه شخص برای تحقق اصل جامعه برتر کفایت نمی‌کند بلکه هر شخصی می‌بایست مشارکت فعال در همه امور جامعه داشته باشد و خود را به عنوان عضو دارای نقش آمر و ناهی بشناسد و بدان عمل کند.

     اصولا از نظر اسلام همه انسان ها در خسران و زیان هستند مگر آن که خود عامل به خوبی و تارک بدی بوده و دیگران را نیز بدان دعوت و توصیه کرده و اجازه ندهند که معروفی ترک یا منکر عمل شود. (سوره عصر)

     از این رو در آیات قرآنی گزارش شده کسانی که نسبت به ترک معروف یا عمل به منکر واکنشی نشان نمی‌دهند و مسئولیت اجتماعی خود را در قبال دیگران نمی‌پذیرند، همانند تارک معروف و عامل منکر قلمداد می‌شوند و خشم و عذاب الهی دامنگیر آنان می‌شود. شاید بتوان گفت که داستان اصحاب سبت و تبدیل شدن ایشان به میمون نمونه بارز مجازات ساکتین است که به نقش و مسئولیت اجتماعی خود در امر به معروف و نهی از منکر عمل نکرده اند. (اعراف، آیات ۱۶۴ تا ۱۶۶)

     براساس همین ماموریت اصلی و وظیفه الهی است که امام حسین علیه السّلام در نقش وارث پیامبران وارد میدان عمل می‌شود و قیام و نهضت حسینی را شکل می‌بخشد به گونه ای که همه خوبی‌ها در برابر همه بدی‌ها می‌ایستد و در نهایت با شهادت صادقان، صالحان، متألّهان و ربانیون در کربلا و اسارت خوبی ها، توده‌های مردم به یکباره از خواب غفلت بیدار می‌شوند و گمراهی خود و غضب الهی را می‌یابند.

… ادامه دارد.

منبع: پژوهشکده باقرالعلوم علیه السّلام

پایگاه اطّلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام

بازدیدها: 234