رستاخیز پهپادی در ارتش جمهوری اسلامی ایران |گزارش

آنچه در مراسم رژه روز 29 فروردین امسال در تهران بیش از پیش خودنمایی می‌کرد رژه پهپادهای ارتش جمهوری اسلامی ایران بود. سال‌های گذشته پهپادهای هر نیرو به‌صورت جداگانه و در رژه یگان‌های محمول همان نیرو به نمایش در می‌آمد اما در رژه امسال پهپادهای ارتش به‌صورت منسجم و یکپارچه به نمایش در آمدند که به‌نوعی بیانگر اهمیت پهپاد در ارتش است.

در همین راستا مروری داریم بر جایگاه و نقش پهپادها در نیروهای مختلف ارتش. تشکیل یگان پهپادی در نیروی پدافند هوایی و نمایش همزمان تعداد زیادی از آنها در سالهای میانه دهه 1390 را می‌توان آغاز انقلاب پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران دانست، در این سالها انواع پهپادها با مأموریت‌های مختلف و متنوع در این نیرو به‌خدمت گرفته شد و نمایش انبوه آنها هم بازتاب‌های فراوانی در رسانه‌ها داشت.

در سالهای بعد سایر نیروهای ارتش هم به فراخور نیاز خود به سراغ پهپاد رفتند و اقدام به گسترش سازمان رزم پهپادی خود کردند. در این بین، نیروی هوایی ارتش با توجه به نیازهای مأموریتی و عملیاتی رشد بیشتری در این حوزه داشت تا جایی که موفق به طراحی پهپاد راهبردی کمان 22 نیز شد و در ادامه برای تربیت کادر تخصصی در حوزه پهپاد اقدام به راه‌اندازی دانشکده پهپاد کرد.

پهپاد کمان 22 نیروی هوایی ارتش

با تشکیل فرماندهی پهپاد در نیروهای چهارگانه ارتش، توسعه توان رزم پهپادی در آجا روند شتابانی گرفت و حالا نیاز بود تا با نمایش بخشی از قدرت پهپادی ارتش راه برای تجهیز نیروها به انواع پهپادها آن هم به صورت انبوه باز شود.

دی‌ماه 1399 اولین تمرین مشترک پهپادی بین نیروهای چهارگانه ارتش در کنار نمایش آخرین دستاوردهای تحقیقاتی و عملیاتی این حوزه در کویر مرکزی کشور برگزار شد و این رزمایش دروازه‌ای برای ورود تجهیزات جدید پهپادی به ارتش بود.

تصویری از رزم پهپادی ارتش

تنها چهار ماه بعد یعنی در 27 اردیبهشت 1400 قرارداد تولید و تحویل 1000 فروند پهپاد بین ارتش و وزارت دفاع منعقد شد تا جلوه دیگری از تلاش همه‌جانبه ارتش برای توسعه ناوگان پهپادی خود متناسب با صحنه‌های رزم نوین نمایان شود.

در این سال پهپادهای نیروهای مختلف ارتش در چندین رزمایش مختلف شرکت داشته و به اجرای مأموریت پرداختند که انهدام هدف توسط پهپاد انتحاری آرش با پرواز در مسافت بیش از 1300 کیلومتر، انهدام نقطه‌ای هدف در برد 15 تا 20 کیلومتر توسط بمب قائم با پرتاب از پهپاد کمان12 نیروی هوایی و انهدام اهداف کوچک شناور توسط پهپاد سیمرغ (نمونه دریایی شاهد129) توسط بمب‌های نقطه‌زن از جمله موارد انجام‌شده بود.

پهپاد آرش در حال اصابت به هدف شبیه‌سازی شده ناوچه سائر رژیم صهیونیستی در بندر حیفا

پهپاد کمان 12 در پایگاه پهپادی 313 ارتش

پهپاد سیمرغ نیروی دریایی ارتش

در رژه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران در 29 فروردین 1401 هم برای اولین بار بیش از 50 فروند پهپاد در انواع مختلف به نمایش در آمد. در بین آنها چند پهپاد مانند امید و ابابیل5 هم برای اولین بار مشاهده می‌شد.

خبر عملیاتی شدن پهپاد راهبردی کمان22 هم در همان روزها اعلام شد. این پهپاد برای اولین بار در اسفند 1399 مشاهده شده بود.

نمایش پهپاد ابابیل 5 در رژه روز ارتش سال 1401 برای نخستین مرتبه

در همان روزها 200 فروند انواع پهپادهای رزمی، شناسایی و انتحاری با حضور وزیر دفاع و سرلشکر موسوی به نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران تحویل شد. در این تحویل‌دهی که نخستین بخش از همان قرارداد 1000 فروندی با وزارت دفاع بود، پرنده انتحاری جدیدی به نام پهپادامین نیز به ارتش جمهوری اسلامی ایران تحویل شد.

پهپادهای انتحاری امین در جریان الحاق بیش از 200 فروند پهپاد به ارتش

مهمترین جلوه از انقلاب پهپادی در ارتش جمهوری اسلامی ایران به رونمایی از پایگاه راهبردی 313 پهپادی ارتش در اوایل خرداد ماه 1401 بر می‌گردد.

در این پایگاه زیرزمینی که راهروهای استقرار و نیز مسیرهای حرکتی برای پهپادهای مختلف دارد انواع پهپادهای آرش، امید، مهاجر6، ابابیل5، کمان12، کمان22، فطرس و کرار مشاهده شدند که با انواع مهمات بومی جدید از بمب بالابان و قائم تا موشک‌های آذرخش و شفق2 و موشک‌های کروز حیدر 1 و 2 مسلح شده بودند.

این برای اولین بار بود که خبر تجهیز پهپاد به موشک کروز در ایران منتشر می‌شد و مجموع مسائل مربوط به پایگاه پهپادی 313 بازتاب‌های فراوانی در رسانه‌های دنیا و در بین تحلیلگران داشت.

پایگاه پهپادی 313 ارتش جمهوری اسلامی ایران

تیرماه سال 1401 پای پهپادها به شناورهای ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز باز شد و اولین ناودسته پهپادبر در نیروی دریایی ارتش به طور رسمی عملیاتی شد.

ناودسته پهپادبر شامل چندین شناور سطحی و زیرسطحی است که مجهز به انواع پهپادها بوده و بسته به برد پروازی پهپادهای خود عملیات‌های مختلفی را به اجرا می‌گذارند.

ناودسته مذکور شامل شناورهای لجستیکی لاوان (از رده هنگام) و دلوار، شناور پشتیبانی هندیجان، ناو رزمی جماران به عنوان مرکز فرماندهی ناودسته و دو زیردریایی طارق (از رده کیلو) و فاتح بود.

ناو آبی خاکی لاون یکی از شناورهای مجهز شده در ناو دسته پهپادبر ارتش

آذرماه سال 1402 ارتش جمهوری اسلامی با مشارکت وزارت دفاع موفق شد تا پهپاد جت کرار را در پروژه‌ رسول به موشک‌های هوا به هوای مجید مجهز کند. پیش‌تر پهپاد کرار با موشک هوا به هوای آذرخش در نقش یک پهپاد رهگیر ظاهر شده بود اما موشک مجید با برد 8 کیلومتر و توانایی‌هایی بهتر، قابلیت‌های رزمی بهتری در حوزه رهگیری هوایی بخصوص برای مقابله با پهپادها را به ارتش می‌داد.

پهپادهای کرار مجهز به موشک مجید

بروز جنگ‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نشان داد پهپادها بیش از آنچه درباره آنها تصور می‌شد قدرتمند و حتی به تنهایی قادر به تغییر معادلات هر نبردی هستند. اما آنچه به خصوص در جریان جنگ اوکراین خودنمایی کرد ریزپرنده‌ها یا اف‌پی‌وی‌‌ها بودند که حتی سامانه‌های پدافند هوایی هم از آنها در امان نبودند.

همین امر، توجه به ریزپرنده‌ها به خصوص در حوزه رزم زمینی را گوشزد می‌کرد. نیروی زمینی ارتش هم با درک همین ضرورت، وارد حوزه به‌کارگیری ریزپرنده‌ها شد و برای نخستین مرتبه، سال گذشته در جریان رزمایش اقتدار خود به صورت گسترده از آنها استفاده کرد.

به‌کارگیری ریزپرنده در نیروی زمینی ارتش

به این ترتیب به نظر می‌رسد ارتش جمهوری اسلامی ایران طی یک فرآیند تقریباً ده ساله، تحولی جدی در حوزه پهپادی خود به عمل آورده است و انتظار می‌رود روند قدرت‌افزایی در حوزه پهپادی در سال‌های آینده با سرعت بیشتری در ارتش دنبال شود.