در قرآن بار ها خدا به آفریده هاش قسم خورده. مثلا به انجیر به زیتون و خیلی چیزای دیگه.مگه نمیگیم خدا بزرگه … خدا همه کاری میتونه انجام بده ،خب؟پس چراخدا باید به آفریده هاش قسم بخوره؟ چه لزومی داره؟ چرا خدای به اون بزرگی باید بیاد مثلا به انجیر قسم بخوره.فلسفه این قسم ها چیه؟
پاسخ:
۱٫ سوگند های خداوند در قرآن:
در قرآن بیش از صد “قسم” با واژگان مختلف: قسم، حلف، یمین، واو قسم و… در بیش از چهل سوره ذکر شده است. سوال شما مربوط به آفریده ها و واژگانی است که خداوند با آن ها قسم یاد کرده است . این موارد عبارتند از: ۱٫ قسم به نام پاکش،۲٫ قسم به جان پیامبر ،۳٫ قسم به قرآن،۴٫ قسم به فرشتگان،۵٫ قسم به انسان،۶٫ قسم به اسبان دونده¬ ی مجاهدان،۷٫ قسم به زمان( زمان های دنیوی و زمان های اخروی)،۸٫ قسم به مکان ( مکان های زمینی،مکان های آسمانی)،۹٫ قسم به میوه ها.
۲٫ تفاوت سوگندهاى الهى یا سوگندهاى متعارف میان مردم :
۱- مردم معمولاً به چیزهایى سوگند یاد مى کنند که در نظرشان مقدس و یا بسیار عزیز است و در تمام آنها نگران مؤاخذه و یا صدمه، در صورت دروغ گویى هستند.
۲- هدف اصلى از سوگند مردم اثبات مطلب است، وقتى گویندهاى احتمال مى دهد که شنوندگان سخن او را باور نکنند با سوگند خوردن سعى مى کند آنان را وادار به قبول نموده شک و تردید را برطرف سازد.
این در حالى است که هیچیک از این مطالب در سوگندهاى قرآن نیست، زیرا خداوند نه از کسى یا چیزى ترس دارد و نه فقدان چیزى برایش ضرر مى رساند تا سوگند یاد کند، از طرف دیگر درباره سخن خدا ،مؤمن نیاز به سوگند ندارد و براى کافر و معاند سوگند سودى ندارد .
۳٫حکمت و فلسفه سوگندهاى قرآن
۱٫ براى تأکید و بیان اهمیت امورى که خداوند براى آنها سوگند یاد کرده (جوابهاى قسم) تا مردم در آنها نیک بیندیشند و به آنها اهمیت ویژه قائل شوند.
۲٫ براى متوجه کردن انسان به منافع و فوائد فراوان چیزهایى که به آنها سوگند یاد شده است مانند خورشید و ماه و ستارگان و شب و روز و حتى مثل انجیر و زیتون که آنها وسیله رحمت و نعمتند.
۳٫ براى بیان واقعیت داشتن امورى که مورد انکار یا شک و تردید مردم مى باشد مانند سوگند به قیامت و فرشتگان و وجدان انسان و امثال آنها
۴٫ براى تعظیم و تکریم اعمال خیر و شایسته تا مردم به انجام آنها تشویق و ترغیب شوند، مانند سوگند به اسبان مجاهدان و اوقات فریضه حج و امثال آن.
پس آن طورى که از آیات قرآن و بیانات ائمه و پژوهشگران اسلامى استفاده مى شود، سوگندهاى قرآن عالى ترین وسیله جهت گرایش افکار انسان به تحقیق در ژرفاى مسائل و موجودات جهان است تا از رهگذر این کوشش ها و دقت ها درهاى علوم و دانشها را بسوى جامعه انسانى بگشایند. و بقول طنطاوى «سوگندهاى قرآن کلید دانشها است».
پی نوشت:
(الجواهر طنطاوى، ج ۲۵، ص ۲۵۸ به نقل از سوگندهاى قرآن ابوالقاسم رزاقى)
بازدیدها: 233