چند روایت از انتخاب شایسته

شش روایت از انتخاب آیت الله خامنه ای به رهبری

به حاج احمدآقا گفتم که خبرگان نظرشان آقای خامنه ای شد؛ ایشان گفت: با این کار قلب امام را شاد کردید.

به گزارش گروه دیگر رسانه های مجله فارس پلاس، بلافاصله بعد از رحلت امام خمینی، مجلس خبرگان رهبری تشکیل جلسه داد تا درباره امر خطیر رهبری نظام بعد از امام خمینی تصمیم بگیرد. بازخوانی خاطرات شاهدان و حاضران در این جلسه مهم در این رابطه حائز اهمیت است.

روایت آیت الله حائری شیرازی: احمد آقا گفت: با انتخاب آیت الله خامنه ای قلب امام را شاد کردید

 آیت الله حائری شیرازی در بخشی از خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی ثبت و ضبط شده است می گوید: بعد از قرائت وصیتنامه امام خمینی توسط رئیس جمهوری وقت، در همان وقت استراحتی که دادند آمدند بیرون برای ناهار، آیت الله شرعی من را دید. آن موقع ایشان عضو خبرگان نبود. من بودم. به من گفت که هیأت رئیسه نظرشان این است که شورایی بشود امّا در مردم شورایی جاذبه ندارد. مردم نیاز به روحیه دادن دارند. اگر یک رهبر واحدی باشد دل مردم قرص می شود. باید روحیه پیدا کنند.

من که معمولم نبود برای نطق قبل از دستور ثبت نام کنم رفتم و ثبت نام کردم که علیه شورایی شدن و به نفع رهبری فردی صحبت کنم. ناطق های قبل از دستور آمدند تا نوبت به من رسید نماینده ها گفتند که مطالب تکراری است کفایت مذاکرات دادند.

وقتی هیأت رئیسه اعلام کرد نظر خبرگان رهبری شورایی نبود و رهبری فردی است، یک نفر از این خبرگان اسم رئیس جمهور، آیت الله خامنه ای را آورد. ایشان خیلی اوقاتش تلخ شد و رفت پشت تریبون و مخالفت کرد.

خلاصه به رای گذاشتند و آیت الله خامنه ای با رای بالا رای آورد.

بعد از اینکه در جلسه خبرگان آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر انتخاب شد، آقای جنتی به من گفت برویم جماران و یک سر سلامتی به سید احمد آقا بدهیم.

رفتیم جماران و حاج سید احمد را دیدیم. من به او گفتم که خبرگان نظرشان آقای خامنه ای شد. ایشان گفت: با این کار قلب امام را شاد کردید.

روایت آیت الله قرشی: توصیه امام خمینی به رهبری آیت الله خامنه ای

آیت الله سیدعلی اکبر قرشی که در جلسه انتخاب رهبری پس از رحلت امام خمینی حضور داشت در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است می گوید: بعد از قرائت وصیتنامه، آیت الله خامنه ای نشستند و آیت الله مشکینی رئیس مجلس خبرگان، رسمیت جلسه را اعلام کردند و گفتگو برای انتخاب رهبر، آغاز و صحبت ها طولانی شد و نظرات مختلفی ابراز گردید. مثلاً گفتند که مرحوم آیت الله گلپایگانی رهبر و آیت الله خامنه ای قائم مقام ایشان باشند. این نظر به جایی نرسید و رأی نیاورد.

مسئله شورای رهبری متشکل از آیت الله خامنه ای، آیت الله موسوی اردبیلی و آیت الله هاشمی رفسنجانی مورد بحث قرار گرفت، آن هم بی نتیجه ماند. بعد گفتند شورای رهبری 5 نفره باشد. این پیشنهاد هم تصویب نشد.

حدود ساعت ۱۲ ظهر بود که آیت الله مشکینی ختم جلسه را اعلام کرد و گفت که ساعت ۳ بعد از ظهر همه در مجلس حاضر باشند. بعد از ظهر هم گفتگوها شروع شد و سخن بر سر شورای رهبری یا تک رهبری دور می زد که نظرخواهی کردند، تک رهبری رأی آورد و قرار شد یک نفر به عنوان رهبر انتخاب شود.

در این حال – خدا را شاهد می گیرم که – دفعتاً و ناگهانی سخن پنج شش سال پیش آقای “جورکش” از خاطرم گذشت که به نقل از حجت الاسلام سراج گفت: امام فرمودند: اگر من از دنیا بروم، آقای خامنه ای برای رهبری از همه بهتر و اصلح است.

تا آن لحظه اصلاً آن سخن از خاطرم هم خطور نمی کرد، ولی وقتی مسئله تک رهبری رأی آورد، آن سخن مثل برق، لحظه ای از ذهنم گذشت. بلافاصله یادداشتی خطاب به آقای مشکینی نوشتم و فرستادم که اگر امام درباره صلاحیت رهبری آقای خامنه ای سخنی گفته اند و شما می دانید، لطفاً برای نمایندگان بگویید. آقای مشکینی به نوشته من جوابی نداد، یا اصلاً نخواند و یا صلاح ندانست که پاسخی بدهد. به هر حال، من به آیت الله محسن شبستری در طرف راست من نشسته بود، گفتم: من شنیده ام که امام فرمودند: اگر من از دنیا رفتم، بهترین کسی که می تواند جانشین من باشد، آقای خامنه ای است؛ آیا شما درباره آقای خامنه ای چیزی شنیده اید؟ گفت: من نیز شنیده ام که امام گفته اگر من از دنیا رفتم، آقای خامنه ای بهترین کسی است که می تواند رهبر نظام باشد.

وقتی آقای شبستری این مطلب را گفت، من بی درنگ به ایشان گفتم: پس برخیزیم و با هم فریاد بکشیم و این مطلب را برای همه نمایندگان حاضر بگوییم. آنگاه بنده و آقای شبستری چنان فریاد کشیدیم که همه نمایندگان و رئیس مجلس خبرگان متوجه ما دو نفر شدند. ما گفتیم: آقایان! اگر امام درباره شایستگی رهبری آقای خامنه ای سخنی گفته اند، بگویید تا همه آقایان بدانند، بالاخره سخن امام برای ما خیلی مهم است.

ابتدا آقای طاهری خرم آبادی کمی صحبت کرد و اشاره نمود. به نظر و سخن امام که در خصوص صلاحیت آیت الله خامنه ای گفته بودند. در این حال آقای هاشمی رفسنجانی حرف را از دهان آقای طاهری خرم آبادی گرفت و گفت: بله. من و آقای خامنه ای و آقای موسوی اردبیلی و آقای میرحسین موسوی یک روز در محضر امام بودیم و حاج احمد آقا هم حضور داشت. سخن از رهبری می رفت و ما نگرانی خود را در محضر امام مطرح می کردیم، امام فرمود: اگر من از دنیا رفتم. صلاح است آقای خامنه ای رهبر جامعه باشد.

یادم هست که از همه بیشتر مرحوم آیت الله آذری قمی در این مورد تأکید کرد و حتی خطاب به مقام معظم رهبری گفت: آقای خامنه ای! من از هم اکنون با جنابعالی بیعت می کنم و وظیفه شرعی خود می دانم که از شما تبعیت کنم، شما فرمان بدهید، من اجرا کنم.

خلاصه وقتی جو مجلس به این سو برگشت، آقای رفسنجانی گفت: آقایانی که با رهبری آیت الله خامنه ای موافق هستند، قیام کنند. جز آیت الله خامنه ای و دو نفر دیگر، همه نمایندگان حاضر که بیش از هفتاد نفر بودند، قیام کردند. بدین گونه آیت الله خامنه ای به اتفاق اکثریت آرای خبرگان، به رهبری جمهوری اسلامی انتخاب شدند.

روایت آیت الله ابراهیم امینی: چرا خبرگان آیت الله خامنه ای را به عنوان رهبر انتخاب کرد؟

آیت الله ابراهیم امینی از اعضای هیئت رئیسه اولین دوره مجلس خبرگان رهبری و عضو شورای بازنگری قانون اساسی در زمان ارتحال حضرت امام، در کتاب خاطراتش که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است درباره جزئیات جلسه تاریخی خبرگان در 14 خرداد 68 می گوید: وقتی رهبری فردی رأی آورد و به تصویب رسید یکی از خبرگان، آقای خامنه ای را به عنوان رهبر فردی پیشنهاد کرد. آقای هاشمی گفت: خیلی خوب ما هم پیشنهادمان آقای خامنه ای است و برای تأیید پیشنهاد خود مطلبی را که چندی قبل درباره آقای خامنه ای از امام شنیده بود نقل کرد و گفت: «ما یک جلسه ای با رؤسای قوا و نخست وزیر و احمد آقا خدمت امام بودیم. همان موقعی که مسئله آقای منتظری داغ شده بود. ما با امام مباحثه داشتیم. ما یکی از احتجاجات مان با امام این بود که شما اگر آقای منتظری را کنار بگذارید ما در رهبری دچار مشکل می شویم، امام هم شورایی را خیلی تمایل نداشتند. فرد را هم ما می گفتیم فردی را نداریم که الآن مطرح کنیم در جامعه. چون ما فرض مان بر مرجعیت بود با همان مسائل. امام فرمودند: چرا ندارید، آقای خامنه ای.

ما بنا گذاشتیم این مطلب را به کسی نگوییم و نگفتیم. اما بعداً شنیدیم درز کرده است. خودِ آقای خامنه ای اصرار داشتند این مطلب را مطرح نکنید. یکبار دیگر من خصوصی خدمت امام رسیدم و باز روی همین مسئله یک¬دندگی کردم. باز ایشان به من فرمودند: وقتی شما مثل آقای خامنه ای را دارید چرا تردید دارید؟ چرا مشکل دارید؟

در اینجا داستان دیگری را که دیروز از احمد آقا شنیدم نقل می کنم: احمد آقا گفت: وقتی آقای خامنه ای در کره بودند و فیلم ایشان با آقای «کیم ایل سون» به نمایش گذاشته شد، منظره خوبی بود. وقتی من آن را دیدم گفتم: آقای خامنه ای خوب جا افتاده است. واقعاً خوب آبرویی برای نظام هستند. امام فرمود: واقعاً ایشان شایسته رهبری هستند.

پس از تصویب رهبری فردی به وسیله خبرگان، و پیشنهاد شخص آقای خامنه ای به عنوان بهترین مصداقِ واجد شرایط رهبری در آن زمان و تأییدات آقای هاشمی، آقای خامنه ای اجازه گرفت تا به عنوان مخالف رهبری شخصِ خودش -و نه مخالف با اصل انتخاب فردی که قبلاً تصویب شده بود- صحبت کند. پس از کسب اجازه، در علل مخالفت خود مطالبی را بیان کرد که مورد قبول خبرگان قرار نگرفت.

آنگاه مسئله رهبری آقای خامنه ای به رأی گذاشته شد و با اکثریت بیش از دو سوم به تصویب رسید.

در اینجا لازم می دانم به پاسخ یک سئوال احتمالی اشاره کنم؛ ممکن است کسی بگوید وجود شرایط رهبری در آقای خامنه ای به چه وسیله ای برای خبرگان به اثبات رسید؟ در پاسخ عرض می کنم ایشان در آن زمان شخصی ناشناخته و بی سابقه ای نبود. ایشان بعد از پیروزی انقلاب سال ها در مقام های مختلف، از جمله در دوران نمایندگی دوره اول مجلس شورای اسلامی و دو دوره ریاست جمهوری، و امامت جمعه تهران، خدمت کرده، مراتب تقوا، بینش سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت، و قدرت خود را عملاً به اثبات رسانیده بود. وجود امتیازات مذکور برای جمعی از نمایندگان، به ویژه همکاران و دوستان نزدیک ایشان، امری واضح و روشن بود. او از یاران صدیق امام و در دوران هشت ساله جنگ تحمیلی، در پست های مختلف لیاقت و صداقت خود را به اثبات رسانیده بود. آیا در اثبات شرایط مذکور بیش از این امکان دارد؟

اما طریق احراز شرط دیگر یعنی اجتهاد و صلاحیت علمی برای افتاء در ابواب فقه دو چیز بود: یکی تحصیلات چندین ساله ایشان در درس های سطح فقه و اصول و ادامه آنها در درس های خارج، دیگری استعداد و هوش و حافظه قوی و پشتکار و جدیت ایشان در درس و بحث و تدریس.

ایشان دروس ادبیات و سطح فقه و اصول را در حدود شش سال در مشهد فرا گرفتند. در حدود دو سال و نیم در درس خارج آیت الله میلانی شرکت کردند. درس خارج اصول را نزد آقای حاج شیخ هاشم قزوینی خواندند. بعد از آن به قم آمدند و در حدود پنج سال در درس های خارج امام خمینی و آیت الله بروجردی و آقای حاج آقا مرتضی حائری شرکت کردند. در سال 1343 به مشهد مراجعت کردند و در درس خارج آیت الله میلانی شرکت می کردند، و در همه این مدت همواره به تدریس سطوح فقه و اصول اشتغال داشتند و از اساتید موفق سطح به شمار می رفتند.

با توجه به استعداد و حافظه قوی ایشان و جدیت و کوشش در تحصیل فقه و اصول و استفاده چندین ساله ایشان از اساتید درس خارج مشهد و قم، اصل اجتهاد و صلاحیت علمی ایشان برای افتاء در ابواب مختلف به خوبی روشن بود؛ مخصوصاً برای کسانی که در مشهد و قم با ایشان آشنا و مأنوس بودند.

ناگفته نماند که ایشان در آن زمان با وجود اجتهاد و صلاحیت علمی برای استنباط احکام فقهی این استعداد را هنوز به کار نگرفته بودند، نه رساله عملیه داشتند، نه مرجع تقلید بودند. ولی خبرگان اصل اجتهاد و صلاحیت برای استنباط احکام را به انضمام سایر شرایط برای تصدی مقام رهبری کافی دیدند.

روایت حجت الاسلام موسوی فرد: واکنش آیت الله خامنه ای به انتخاب ایشان به عنوان رهبر

حجت الاسلام والمسلمین سیدمحسن موسوی فرد (کاشانی) در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی و منتشر شده است می گوید: پس از رحلت حضرت امام که داغ جبران ناپذیری بر دل فرد فرد مردم کشورمان بود، بحث جانشینی ایشان مطرح گردید. خبرگان رهبری پس از شور و مشورت های فراوان، حضرت آیت الله خامنه ای را به عنوان مقام رهبری برگزیدند.

در خبرگان رهبری هنگامی که مسئله رهبری آیت الله خامنه ای مطرح شد تنها یک نفر با آن مخالفت کرد و او خود شخص مقام معظم رهبری بودند. ایشان به عنوان مخالف گفتند: «من با این نظریه مخالفم. مثلاً این آقای آذری قمی که با من اختلاف سلیقه و فکری دارد، آیا حرف من را به عنوان رهبر جامعه می پذیرد؟ من چطور می توانم رهبری این جامعه را قبول کنم.»

آیت الله سید جعفر کریمی از این جریان تعبیر کردند به اینکه آن روز نظر مبارک حضرت ولی عصر(عج) در خبرگان شامل حال ما شد که آقایان خبرگان یک دست و بدون اختلاف، رهبری حضرت آیت الله خامنه ای را پذیرفتند. امروز نیز اگر از هر کدام از علمایی که آن روز در مجلس خبرگان حضور داشتند سؤال بفرمایید نظرشان این است که یک دست غیبی در کار بود که هیچ مخالفتی با رهبری ایشان نشد.

روایت آیت الله بنی فضل: چرا خبرگان به رهبری شورایی رای مثبت نداد؟

آیت الله شیخ مرتضی بنی فضل که در زمان انتخاب آیت الله خامنه ای به رهبری نظام جمهوری اسلامی توسط مجلس خبرگان از اعضای این مجلس بود، در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است می گوید: شب حدود ساعت ده و بیست دقیقه رهبر کبیر انقلاب به ملکوت اعلی پیوشت. آن شب تا به صبح برسد به اندازه زیادی طول کشید.

فردا صبح اول وقت، جلسه خبرگان رهبری تشکیل شد. در مرحله اول وصیت نامه حضرت امام که مهر و موم شده بود توسط هیأت رئیسه مجلس بازگشایی و سپس توسط رئیس جمهور وقت، حضرت آیت الله خامنه ای خوانده شد و تمام وقت قبل از ظهر مجلس را گرفت. پس از آن، کلیاتی پیرامون رهبری عنوان گردید و تفصیل آن به وقت عصر موکول شد.

بعد از ظهر بلافاصله جلسه پشت درهای بسته ادامه پیدا کرد. وقتی بحث پیرامون تعیین رهبری آینده آغاز شد، عده ای نظر به شورای رهبری متشکل از سه یا پنج نفر داشتند. حتی از آن هایی که جزو شخصیت های درجه یک نظام بودند، بعضی همین گرایش را داشتند. البته در نظر همه بالاتفاق آقای خامنه ای یکی از اعضای شورا بود. این را همه قبول داشتند. یعنی در میان خبرگان حتی یک نفر نبود که بگوید شورا باشد ولی آقای خامنه ای در آن نباشد. بعد که نقاط ضعف و قوت شورای رهبری مطرح شد بر همه آقایان آشکار گردید که شورای رهبری در شرایط حساس و سرنوشت ساز مثل جنگ و صلح، پیامدهای ناگواری خواهد داشت و تصمیم گیری ها به این آسانی حاصل نمی شود. احتمال بروز اختلاف بین اعضای شورا زیاد است.

پس از بحث و بررسی طولانی، همه به تک رهبری رأی دادند. شخصی که برای رهبری مطرح شد، حضرت آیت الله خامنه ای بود. در این هنگام که ایشان از موضوع آگاه شد با نهایت ناراحتی و بی رغبتی خطاب به حاضران گفت: این کار را نکنید، این کار را نکنید.

بعضی از نمایندگان گفتند: آقا این موکول به نظر شما نیست، هرچه کل مجلس تصمیم گرفت آن خواهد شد و همه باید از آن تبعیت کنیم. بنابراین، رهبری آیت الله خامنه ای به رأی نمایندگان گذاشته شد و با اکثریت قاطع آرا به تصویب رسید.

روایت آیت الله ایمانی از انتخاب آیت الله خامنه ای به رهبری در مجلس خبرگان

آیت الله ایمانی که در جلسه مهم انتخاب رهبر بعد از رحلت امام، به عنوان نماینده مردم شیراز در مجلس خبرگان حاضر بود در خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی ثبت و ضبط شده است می گوید: در جریان جلسه انتخاب رهبری، در فاصلة نماز و نهار یک نفر گفت آقای گلپایگانی باشند و آقای خامنه ای اجرائیات را دنبال کنند. اما آقای گلپایگانی مطرح کرده بودند که من توانایی این کار را ندارم و این کار از من دور است. من را در این مسئله مطرح نکنید.

بحث دیگر این بود که شورای رهبری باشد. در خود بدنه خبرگان مخالفت هایی شد و با اشاره به اینکه شورای رهبری مورد نظر امام نبوده است شورای رهبری رد شد. با مخالفت آقای گلپایگانی و رد شدن بحث شورای رهبری، دل ها رفت به سمت آیت الله خامنه ای و بعد دلایل و مدارک ارائه شد و موارد زیادی از قول امام که حجت را تمام کرد. بالاخره برای تمام آقایانی که آنجا بودند مستند شد به اجتهاد مسلّم ایشان که ایشان را امام تأئید کرده بودند و به این صورت ایشان به عنوان رهبر انقلاب انتخاب شدند.

منبع : پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی