چهل حدیث نورانی از امام جواد (ع)

چهل‌حدیث‌ازامام‌جوادع

۱. سفارشی به خوبان
قَالَ رَجُلٌ لَهُ أَوْصِنِي. قَالَ: وَتَقْبَلُ؟ قَالَ: نَعَمْ.
قَالَ: تَوَسَّدِ الصَّبْرَ وَ اعْتَنِقِ الْفَقْرَ وَ ارْفِضِ الشَّهَوَاتِ وَ خَالِفِ الْهَوَى.
وَاعْلَمْ أَنَّكَ لَنْ تَخْلُوَ مِنْ عَيْنِ اللهِ، فَانْظُرْ كَيْفَ تَكُونُ

مردی به حضرت جواد عرض کرد: مرا پندی ده. حضرت فرمود: آیا قبول میکنی؟ آن مرد گفت: آری.
حضرت فرمود به صبر و شکیبایی تکیه کن؛ فقر را دوست بدار خواهشهای نفس را دور افکن و با هوای نفس مخالفت کن. بدان تو هرگز از نظر خداوند پنهان نیستی؛ پس بنگر چگونه ای.

تحف العقول، ص ۴۷۸؛ بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۸؛ أعيان الشيعة، ج ۲، ص ۳۵ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۴۵ و ۳۴۶

۲. نیازهای حیاتی انسان
اَلْمُؤْمِنُ يَحْتَاجُ إِلى تَوْفِيقِ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظُ مِنْ نَفْسِهِ و قَبُولٍ مِمَنْ
يَنْصَحُهُ.

انسان مؤمن همواره نیازمند توفیق و تایید الهی اندرز دهنده ای از درون خویش و پذیرش راهنمایی نصیحت کنندگان است.

تحف العقول، ص ۴۸۰؛ الحياة، ج ۱، ص ۱۷۴؛ بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۸؛ أعيان الشيعة، ج ۲، ص ۳۶ و منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶

۳. ننگ دنیا و عذاب آخرت
قَالَ الْإِمَامُ الْجَوَادُ ع فِي جَوَابِ رَجُلٍ قَالَ لَهُ :«أُوصِنِي بِوَصِيَّةٍ جَامِعَةٍ مُخْتَصَرَة»
صُنْ نَفْسَكَ عَنْ عَارِ الْعَاجِلَةِ وَ نَارِ الْآجِلَةِ.

امام جواد ع در جواب شخصی که از او تقاضای نصیحت کامل و کوتاه کرده بود، فرمود:
خود را از ننگ و بدنامی دنیا و آتش عذاب آخرت حفظ کن.

إحقاق الحق، ج ۱۲، ص ۴۳۹ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۲۹

۴.ارکان توبه
يَعُودَ التَّوْبَةُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ:
نَدْمِ بِالْقَلْبِ وَ اسْتِغْفَارِ بِاللَّسَانِ وَ عَمَلٍ بِالْجَوَارِحِ وَ عَزْمِ أَنْ لَا یَعُودَ.

توبه دارای چهار رکن است :
پشیمانی قلبی استغفار ،زبانی عمل بدنی برای جبران
تصمیم به عدم تکرار گناه.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۵ و الحكم الزاهرة، ج ۲، ص ٣٩٢

۵.در پنهان و آشکار
لا تَكُنْ وَلِيّاً لِلَّهِ فِى الْعَلَانِيَةِ، عَدُوّاً لَهُ فِى السّرِ.

دوست و بنده خدا در ظاهر و دشمن او در نهان مباش.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ الحكم الزاهرة، ج ۱، ص۲۴۴ ، ۴؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶ و الأنوار البهية، ص۱۳۳.

۶. اخلاص
أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ الْإِخْلَاصُ.

بهترین عبادت، اخلاص در عمل است.

بحار الأنوار، ج ۷۰، ص ۲۴۹ و تنبیه الخواطر، ص۴۲۸

۷.کلید آرامش و آسایش
مَنْ وَيْقَ بِاللهِ أَرَاهُ السُّرُورَ وَ مَنْ تَوَكَّلَ عَلَى اللَّهِ كَفَاهُ الْأُمُورَ.

هر کس به خدا تکیه کند خداوند متعال زندگی خوش برای او فراهم می آورد آن که توکل به خدا کند، خداوند در تمامی امور زندگی وی را کفایت و حمایت میکند.

زبدة الاحاديث ص ۵۹؛ الفصول المهمة، ص ۲۷۳ و كشف الغمة، ج ۳، ص۱۹۱.

۸.ارزش خداخواهی
كَيْفَ يَضِيعُ مَنِ اللَّهُ كَافِلُهُ؟ وَ كَيْفَ يَنْجُو مَـنِ اللَّهُ طَالِبُهُ؟ وَ مَـنِ انْقَطَعَ إِلَى غَيْرِ اللَّهِ وَكَلَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ. مَنْ عَمِلَ عَلَى غَيْرِ عِلْمٍ مَا أَفْسَدَ أَكْثَرُ مِمَّا يُصْلِحُ.

کسی که خداوند ضامن و حامی اوست چگونه ضایع و تباه می شود؟
کسی که خداوند در پی گرفتاری او است چگونه نجات
می یابد؟
هر کس از خدا ببُرد و به سوی غیر او روی آورد خداوند او را به همان وا می گذارد.
هرکس کاری را جاهلانه انجام دهد خرابکاری او بیشتر از اصلاح او خواهد بود.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۳؛ أعیان الشیعة، ج ۲، ص ۳۶؛ منتهی الآمال، ج ۲، ۳۸۶؛ کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۲۳؛ الفصول المهمة، ص ۲۷۲ و الأنوار البهية، ص ۱۳۳.

۹ . نردبان سعادت
القِقَةُ بِاللهِ ثَمَنْ لِكُلِّ غَالٍ وَسُلَّمُ إِلى كُلِّ عَالٍ.

اعتماد و توکل به خداوند بهای هر چیز گران و نردبان رسیدن به همه چیز عالی و رفیع است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶؛ الأنوار البهية، ص ۱۳۳ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۴.

۱۰. عامل محدودیت
مَنِ اسْتَغْنَى بِاللَّهِ افْتَقَرَ النَّاسُ إِلَيْهِ وَ مَنِ اتَّقَى اللَّهَ أَحَبَهُ النَّاسُ وَإِنْ کَرِهوا.

هرکس بی نیازی خویش را از خداوند خواهد مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی داشته باشد، محبوب مردم گردد هرچند آنان نخواهند.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۲ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۲۹

۱۱. سزای امید به گناهکار
مَنْ أَمَلَ فَاجِراً كَانَ أَدْنَى عُقُوبَتِهِ الْحِرْمَانَ.

هر که به گنهکار امید داشته باشد کمترین عذاب او نرسیدن به آرزوهایش و محرومیت از فضل خدا است.

الفصول المهمة، ص ۲۷۵ و موسوعة الإمام الجواد ع ،ص ۳۴۷

۱۲. فواید دعا و شکر
مَنْ أُعْطِيَ الدُّعَاءَ لَمْ يُحْرَمِ الْإِجَابَةَ وَ مَنْ أُعْطِيَ الشُّكْرَ لَمْ يُمْنَعِ الزَّيَادَةَ . ۱

«وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَكُمْ.»۲

آنکه توفیق دعا نصیبش شود، اجابت از او منع نگردد و آنکس که توفیق شکرگزاری ،یابد از فراوانی رزق محروم نگردد. «آنگاه که پروردگارتان اعلام کرد قسم میخورم اگر سپاس گزارید نعمتهای شما را فراوان خواهم کرد.»

۱. بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۴۸.
۲.سوره ی إبراهيم (۱۴)، آیه: ۷.

۱۳. ارزش تقوا در زندگی
إِنَّ اللَّهَ عَزَيَجَلُ يَقِي بِالتَّقْوَى عَنِ العَبْدِ مَا عَزَبَ عَنْهُ عَقْلُهُ، وَيُجْلِي بِالتَّقْوى عَنْهُ عَمَاهُ و جَهْلَهُ، وَ بِالتَّقْوى نَجى نُوحٌ ومَنْ مَعَهُ فِي السَّفِينَةِ، وَ صَالِحُ وَمَنْ مَعَهُ مِنَ الصَّاعِقَةِ.

خداوند متعال انسان را به واسطه تقوا از حوادثی که عقلش نجات از آن را بعید میپندارد حفظ میکند و به سبب تقوا آنچه را که نمیبیند و نسبت به آن ناآگاه است آگاه میکند. با تقوا نـوح و همراهان او در کشتی از طوفان – نجات یافتند و همچنین صالح
و یارانش از صاعقه در امان ماندند.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۹ و أقوال الائمة ، ج ۳، ص ۲۶.

۱۴ عوامل جلب محبت
ثَلَاثُ خِصَالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبةُ:
الإنصافُ فِي الْمُعَاشَرَةِ، وَالْمُوَاسَاةُ فِي الشَّدَّةِ، وَالْاِنْطِوَاءُ وَالرَّجُوعُ إلى قَلْبٍ سَلِيمٍ.

سه خصلت باعث جلب محبت میشود:
انصاف داشتن در معاشرت با دیگران یاری رساندن به مردم و سختیها، و دارا بودن قلبی پاک و بی آلایش.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۳، ص ۱۹۶؛ المواعظ العددیة، ص ۱۸۲؛ الفصول المهمة،ص ۲۷۴ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۶۲

۱۵. موجبات سعادت و کامیابی
ثَلَاثُ يَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوَانَ اللَّهِ؛ كَثْرَةُ الاِسْتَغْفَارِ وَلِينَ الْجَانِبِ وَكَثْرَةُ الصَّدَقَةِ.
وَثَلَاثُ مَنْ كُنْ فِيهِ لَمْ يَنْدَمْ
تَرْكُ الْعَجَلَةِ وَالْمَشْوَرَةُ وَالتَّوَكُل عِنْدَ الْعَزْمِ.

سه چیز انسان را به خشنودی خدا میرساند استغفار زیاد نرم خویی و بسیار صدقه دادن و سه خصلت پشیمانی در پی ندارد: عجله نکردن مشورت کردن و توکل به خدا در هنگام اراده ی عمل.

الفصول المهمة، ص ۲۷۴ و موسوعة الإمام الجواد، ص ۲، ص ۳۷۸

۱۶ . اعمال نیکان
ثَلَاثُ مِنْ عَمَلِ الْأَبْرَارِ: إِقَامَةُ الْفَرائِضِ، وَاجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ اختِرَاسُ مِنَ الْغَفْلَةِ فِي الدِّينِ.

سه چیز از اعمال نیکان است انجام واجبات، دوری از محرمات و پرهیز از غفلت و بی توجهی به امور دینی.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۵ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۷۸

۱۷ . ابزار عمل
أَرْبَعُ خِصَالٍ تُعِينُ الْمَرْءَ عَلَى الْعَمَلِ : الصَّحَةِ وَالْغِنى وَالْعِلْمِ وَ التوفيق.

چهار چیز انسان را در انجام عمل یاری میکند: سلامتی
بی نیازی دانش و لطف الهی.

الفصول المهمة، ص ۲۷۳ و كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۱.

۱۸ کمال ایمان
أَرْبَعُ مَنْ كُنَّ فِيهِ اسْتَكْمَلَ الْإِيمَانَ: مَنْ أَعْطَى لِلَّهِ وَ مَنَعَ فِي اللَّهِ وَ أَحَبَّ لِلَّهِ وَأَبْغَضَ لِلَّهِ

اگر کسی دارای چهار چیز باشد ایمان او کامل است. بخشیدن و نبخشیدن ،او دوستی و دشمنی او برای خدا باشد.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۵ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۷۸

۱۹ علائم قوت ایمان
لَنْ يَسْتَكْمِلَ الْعَبْدُ حَقِيقَةَ الْإِيمَانِ حَتَّى يُؤْثِرَ دِينَهُ عَلَى شَهْوَتِهِ، وَ لَنْ يَهْلِكَ حَتَّى يُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دِينِهِ.

ایمان انسان هرگز به کمال نمیرسد مگر اینکه دینش را بر هوای نفس خود ترجیح دهد و هرگز انسان هلاک نمیشود مگر این که هوای نفس خویش را بر دین خود ترجیح دهد.

کشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۴

۲۰ توجه و ذکر درونی
الْقَصْدُ إِلَى اللهِ بِالْقُلُوبِ، أَبْلَغُ مِنْ إِنْعَابِ الْجَوَارِحِ بِالْأَعْمَالِ.

روی آوردن به خدا با قلب مؤثرتر از اعمال ظاهری و به سختی انداختن جسم است.

الفصول المهمة، ص ۲۷۲؛ منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۸۷؛ الأنوار البهية، ص ۱۳۳و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۴

۲۱. سرانجام عجله آرزوی غیرواقعی و مهربانی
لَا تُعَاجِلُوا الْأَمْرَ قَبْلَ بُلُوغِهِ فَتَنْدَمُوا وَلَا يَطُولَنَّ عَلَيْكُمُ الْأَمَدُ فَتَقْسُوَ قُلُوبُكُمْ وَارْحَمُوا ضُعَفَاءَكُمْ وَأَطْلُبُوا مِنَ اللَّهِ الرَّحْمَةَ بِالرَّحْمَةِ فِيهِمْ.

در هیچ کاری قبل از رسیدن آن شتاب مکنید تا پشیمان نشوید. برای خود عمری طولانی نپندارید تا قلبهای شما شقی نشود و با ناتوانان و مستمندان مهربانی کنید و با این مهربانی از خداوند طلب لطف و مرحمت کنید.

الفصول المهمة، ص ۲۲۵ و كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۷

۲۲. دین، علم، سکوت
الدِّينُ عِزَّ وَ الْعِلْمُ كَنز وَ الصّمْتُ نُور.
دین شرف، علم گنج و سکوت نور است.

الفصول المهمة، ص ۲۷۳ و کشف الغمّة، ج ۳، ص ۱۹۱ و زبدة الأحاديث، ص ۵۹.

۲۳. بنیان دین
اَلصَّلَاةُ عَمُودُ الدِّينِ، مَثَلُهَا كَمَثَلِ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ، إِذَا ثَبَتَ يَثْبُتُ الْأَوْتَادُ وَالْأَطْنَابُ، وَإِذَا مَالَ الْعَمُودُ وَ انْكَسَرَ، لَمْ يَثْبُتْ وَتَدَّ وَلَا طَنْبُ.

نماز ستون دین است و همانند ستون خیمه است که اگر برقرار باشد میخها و طنابهای آن پابرجاست و اگر واژگون و شکسته شود میخ و طنابی بر پا نمیماند.

المحاسن، ج ۱، ص ۱۱۶؛ بحار الأنوار، ج ۸۲، ص ۱ ص ۲۱۸؛ الكافي، ج ۳، ص ۶۶۶ و تهذيب الأحكام، ج ۲، ص ۲۳۸

۲۴. عزّت مؤمن
عِرُ الْمُؤْمِنِ فِي غِنَاهُ عَنِ النَّاسِ.

عزّت و عظمت انسان مؤمن در بی نیازی او از مردم است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ الحكم الزاهرة، ج ۱، ص ۳۲۰؛ الأنوار البهية ص ۱۳۳ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۷۵

۲۵. شرافت در چیست؟
الشَّرِيفُ كُلُّ الشَّرِيفِ مَنْ شَرَفَهُ عِلْمُهُ، وَالسُّودَدُ كُلُّ السَّوْدَدِ لِمَنِ اتَّقَى اللهَ رَبَّهُ، وَ الْكَرِيمُ مَنْ أَكْرَمَ عَنْ ذُلَّ النَّارِ وَجْهَهُ.

شرافت انسانی کامل است که دانشش به او شرافت داده باشد و بزرگواری کامل از آن کسی که تقوای الهی پیشه کرده است و کرامت انسانها آن گاه کامل شود که روی خویش را از ذلت و خواری سقوط در آتش جهنم حفظ کنند.

الفصول المهمة، ص ۲۷۵؛ كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۷ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۴۲

۲۶.از کوزه برون همان تراود که در اوست
النَّاسُ أَشْكَالُ وَكُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ، وَالنَّاسُ إِخْوَانُ، فَمَنْ كَانَتْ أُخْوَتُهُ فِي غَيْرِ ذَاتِ اللَّهِ فَإِنَّهَا تَعُودُ عَدَاوَةً ۚ ۱ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزوجَلُ :
«الْأَخِلَّاءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِينَ»۲

مردم با هم متفاوتند و هرکس مطابق شخصیت خاص خود عمل میکند مردم برادر هم هستند ولی اگر کسی پیوند برادری اش با دیگران خدایی نباشد این برادری به دشمنی کشیده می شود و این همان سخن خداوند متعال است که می فرماید:
در قیامت بعضی از دوستان با بعضی دیگر دشمن خواهند شد مگر دوستان متقی».

۱.الفصول المهمة، ص ۲۷۴ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۵۲
۲. سوره ی الزخرف آیه: ۶۷.

۲۷. زیان هم نشینی شرور
إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الشَّرِيرِ فَإِنَّهُ كَالسِّيْفِ يَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَيَقْبَحُ أَثَرُهُ

از هم نشینی انسان شرور بپرهیز؛ زیرا او همچون شمشیر دارای ظاهری زیبا و عملی ناپسند است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۴؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶؛ مجمع الأحاديث،ج ۳، ص ۳۶۶ و الأنوار البهية، ص۱۳۳

۲۸ اسب شهوت
رَاكِبُ الشَّهَوَاتِ لا تُقَالُ عَشْرَتُهُ.

لغزشهای کسی که سوار بر اسب شهوت است جبران نشود.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۴؛ الأنوار البهية، ص ۱۳۳ و موسوعة الإمام الجواد ج ۲، ص ۳۴۶

۲۹. سزای هواپرستی
مَنْ أَطَاعَ هَوَاهُ أَعْطَى عَدُوهُ مُنَاهُ.

آن که پیرو هوای نفس خویش ،باشد، آرزوهای دشمن خود را برآورده می کند.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۴؛ الأنوار البهية، ص ۱۳۳ و منتهی الآمال، ج ۲،ص ۳۸۷

۳۰. صبر و ظفر
مَنْ رَكِبَ مَرْكَبَ الصَّبْرِ، اهْتَدَى إِلى مِضْمَارِ النَّصْرِ.

هرکس بر مرکب بردباری ســوار شود، به میدان پیروزی رهنمون می گردد.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۱ و موسوعة الإمام الجواد،ج ۲، ص۳۸۱

۳۱ فساد و صلاح اخلاق
نَسَادُ الْأَخْلَاقِ بِمُعَاشَرَةِ السُّفَهَاءِ وَصَلَاحُ الْأَخْلَاقِ بِمُنَافَسَةِ الْعُقَلَاءِ.

فساد اخلاق با همنشینی بیخردان پدید می آید و سلامت آن با هم نشینی با خردمندان به دست می آید.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۶ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۵۲

۳۲. صبر زیبا
قَالَ الْإِمَامُ جَوَادُ حِيْنَ سُئِلَ عَنِ الصَّبْرِ الْجَمِيلِ :
شَيْءٌ لَا شَكُوى فِيهِ.
ثُمَّ قَالَ : وَمَا فِي شَكْوى مِنَ الْفَرَجا فَإِنَّمَا هُوَ يَحْزُنُ صَدِيقَكَ وَ يُفْرِحُ عَدُوَّك

حضرت امام جواد در جواب از معنای «صبر جمیل» فرمود:
چیزی است که هیچ گونه شکایتی [از حوادث] با آن نباشد.
سپس فرمود: آیا با گله و شکایت چیزی به دست می آید؟
تنها دوستانت را غمگین و دشمنانت را شادمان میکند.

بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۹۲

۳۳. عجله عامل تباهی
إِظْهَارُ الشَّيْءِ قَبْلَ أَنْ يَسْتَحْكِمَ مَفْسَدَةٌ لَهُ.

بیان چیزی قبل از کامل شدن ،آن باعث تباهی آن می شود.

بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۷۱ و تحف العقول، ص ۴۷۰

۳۴. قتلگاه انسان
مَقْتَلُ الرَّجُل بَيْنَ فَكَيْهِ.

قتلگاه انسان میان دو فک اوست.

الفصول المهمة، ص ۲۷۴

۳۵ . سکوت جاهل
لَوْ سَكَتَ الْجَاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النَّاسُ.

اگر نادان خاموش بود هرگز در بین مردم اختلاف ایجاد نمی شد.

كشف الغمة، ج ۳، ص ۱۹۵ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۵۷

۳۶ آشکاری اسرار در گذشته ایام
الْأَيَّامُ تَهْتِكُ لَكَ الْأَمْرَ عَنِ الْأَسْرَارِ الْكَامِنَةِ.

گذشت روزگار حقایق و اسرار پنهان را برایت آشکار میکند.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ أقوال الأئمة، ج ۴، ص ۱۴۲ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۵.

۳۷. شریک ظلم
الْعَامِلُ بِالظُّلْمِ وَالْمُعِينُ عَلَيْهِ وَ الرَاضِي شُرَكَاءُ.

ستمکار و همکار او و شخص راضی به آن ،ستم هر .
شریک در آن ستم هستند.

الفصول المهمة، ص ۲۷۴ و كشف الغمة، ج ۳، ص۱۹۴

۳۸. زیان ناسپاسی نعمت
نِعْمَةٌ لَا تُشْكَرُ كَسَيِّئَةٍ لَا تُغْفَرُ

نعمتی که سپاس بر آن گذارده نشود همچون گناهی است که بخشوده نشده است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵ و موسوعة الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۸

۳۹. ارزش عالمان دینی
قَالَ الْإِمَامُ الْجَوَادُ لِسَعْدِ الْخَيْرِ:
إِنَّ اللهَ عَهَمكَ جَعَلَ فِي كُلَّ مِنَ الرُّسُلِ بَقَايَا مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ، يَدْعُونَ مَنْ ضَلَّ إِلَى الْهُدَى وَيَصْبِرُونَ مَعَهُمْ عَلَى الْأَذى، يُجِيبُونَ دَاعِيَ اللَّهِ وَيَدْعُونَ إِلَى اللَّهِ، فَأَبْصَرُهُمْ – رَحِمَكَ اللهُ – فَإِنَّهُمْ فِي مَنْزِلَةٍ رَفِيعَةٍ وَإِنْ أَصَابَتْهُمْ فِي الدُّنْيَا وَضِيعَة إِنَّهُمْ يَحْيَوْنَ بِكِتَابِ اللهِ الْمُؤْتَى وَيَنْصُرُونَ بِنُورِ اللَّهِ مِنَ الْعَمى كُمْ مِنْ قَتِيلِ لِإِبْلِيسَ قَدْ أَحْيَوْهُ وَ كَمْ مِنْ تَائِهِ ضَالٍ قَدْ هَدَوْهُ، يَبْذُلُونَ دِمَاءَهُمْ دُونَ هَلَكَةِ الْعِبَادِ وَ مَا أَحْسَنَ أَثَرَهُمْ عَلَى الْعِبَادِ وَأَقْبَحَ آثَارَ الْعِبَادِ عَلَيْهِمْ.

حضرت امام جواد ع خطاب به سعد خیر یکی از اصحاب خود فرمود:
خداوند متعال در زمان هر از پیامبری، رهروانی از اهل دانش قرار داده است که گمراهان را به سوی خدا هدایت دعوت می کنند آنان آزار و اذیت میبینند و بر آن بردباری پیشه میکنند؛ به پیامبران دین خدا جواب مثبت میدهند و خود نیز مردم را به دین خدا دعوت میکنند و آنان را آگاه می سازد. ای سعد خیر! خداوند تو را رحمت کند؛ آنان دارای مقام و منزلت بلندی
هستند؛ هر چند در دنیا گرفتار مشکلات میشوند.
آنان بر اساس کتابی که خداوند برای مردم فرستاده است زندگی میکنند و به نور خداوندی از کوردلی نجات یافته و بينـامی شوند.
آنان چه بسیار کشته شدگان ابلیس را حیات مجدد بخشیده و چه بسیار گمراهانی را که هدایت میکنند. خون خویش را میدهند تا دیگران هلاک نشوند چقدر آنان با بنده های خدا نیکو رفتارند در حالی که چقدر بندگان خدا با آنان بدرفتارند.

الكافي، ج ۸، ص ۵۶ و بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۳

۴۰ امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یاوران او
قَالَ الْإِمَامُ الْجَوَادُ فِي جَوَابِ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْحَسَنِيِّ حِينَ قَالَ: إِنِّى لَأَرْجُو أَنْ تَكُونَ الْقَائِمَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَعَدْلاً كَما مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً.
فَقَالَ : يَا أَبَا الْقَاسِمِ مَا مِنَا إِلا وَ هُوَ قائِمُ بِأَمْرِ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ هَادٍ إِلَى اللَّهِ، وَلكِنَّ الْقَائِمَ الَّذِي يُطَهِّرُ اللَّهُ عَزوجَلَ بِهِ الْأَرْضَ مِنْ أَهْلِ الْكُفْرِ وَالْجُحُودِ، وَ يَمْلَأُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً، هُوَ الَّذِي تُخْفَى عَلَى النَّاسِ وِلَادَتُهُ وَ يَغِيبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ وَ يَحْرُمُ عَلَيْهِمْ تَسْمِيَتُهُ وَ هُوَ سَمِيُّ رَسُولِ اللهِ وَ کَنیُّهُ.
وَ هُوَ الَّذِي تُطوى لَهُ الْأَرْضُ وَ يَذِلُّ لَهُ كُلُّ صَعْبٍ وَيَجْتَمِعُ إِلَيْهِ مِنْ أَصْحَابِهِ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثَمِأَةٍ وَ ثَلَثَةَ عَشَرَ رَجُلاً مِنْ أَقَاضِي الْأَرْضِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَوجَلُ :
«أَيْنَمَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللهُ جَمِيعاً إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلَّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»۱
فَإِذَا اجْتَمَعَتْ لَهُ هَذِهِ الْعِدَّةُ مِنْ أَهْلِ الْإِحْلَاصِ، أَظْهَرَ اللَّهُ أَمْرَهُ، فَإِذَا كَمَلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشْرَةُ آلافِ رَجُلٍ، خَرَجَ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزوجَلُ فَلَا يَزَالُ يَقْتُلُ أَعْدَاءَ اللهِ حَتَّى يَرْضَى اللهُ .
قَالَ عَبْدُ الْعَظِيمِ: فَقُلْتُ لَهُ: يَا سَيِّدِي وَ كَيْفَ يَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلَيْجَكَ قَدْ رَضِيَ؟ قَالَ يُلْقِي فِي قَلْبِهِ الرَّحْمَةُ، فَإِذَا دَخَلَ الْمَدِينَةَ أَخْرَجَ اللَّاتَ وَ الْعُرَى فَأَحْرَقَهُمَا.۲

حضرت عبدالعظیم حسنی به امام جواد عرض کرد: امیدوارم قائم آل محمد ص(عجل الله تعالی فرجه الشریف)شما باشید؛ همانکه خداوند به دست او بر کافران و منکران زمین پیروز میشود و آن را پر از عدل و داد میکند همان طور که پر از ظلم و جور شده است.
حضرت فرمود: همه ما به پاکننده ی فرمان خدا و راهنما به دین خداییم لکن آن به پا کننده ای که خداوند به دست او زمین را از کافران و منکران پاک میگرداند و سراسر آن عدل و داد میکند او کسی است که ولادتش بر مردم پوشیده می ماند؛ او از نظر مردم غایب خواهد بود؛ بردن نام او حرام است؛ هم نام و هم کنیه ی پیامبر خدا می باشد. دارای
او کسی است که زمین برای او در هم پیچیده میشود و سختی در برابر او آسان میگردد. مردانی به تعداد جهادگران جنگ بدر-که سیصد و سیزده نفر بوده اندـ از دورترین نقاط زمین به سوی او روی می آورند؛ چرا که خداوند متعال در قرآن می فرماید:
«در هر جا باشید خداوند شما را در یک جا جمع میکند. او بر همه چیز قادر است.»
آنگاه که این افراد با اخلاص در کنار قائم آل محمد ص(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اجتماع کنند،خداوند برنامه ی آن حضرت را آشکار و ظاهر می سازد و در آن هنگام که لشکر ایشان کامل شده و به ده هزار مرد جنگی میرسد، آن حضرت به اذن خداوند قیام میکند و دشمنان خدا را میکشد تا خداوند متعال خشنود گردد.
عبدالعظیم از حضرت امام جواد و پرسید : ای مولای من ! چگونه امام میداند که خدا دیگر از جهاد با دشمنان خشنود شده من و جهاد دیگر کافی است؟

حضرت جواب داد آنگاه که حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در قلب خود احساس رحمت کند سپس هنگامی که ایشان وارد شهر مدینه می شود، بتهای لات و عُزّی را از قبر بیرون آورده و هر دو را به آتش میکشد.

۱ سوره البقرة آیه: ۱۴۸.
۲. مكيال المكارم، ج ۱، ص ۱۲۷ و کمال الدين، ج ۲، ص۳۷۷

بازدیدها: 0