تمامی انقلابهای جهان در روزهای نخست پیروزی نهادی تشکیل میدهند تا به پاسداری از اهداف انقلاب بپردازد. با مطالعهی انقلابهای مختلف جهان بهویژه انقلاب کوبا چنین نهادی را مشاهده میکنیم. انقلاب اسلامی ایران نیز به رغم داشتن مشکلات گوناگون و دخالت گروههای مختلف فکری در مبارزات انقلابی و در نتیجه سهمخواهی آنان از پیروزی انقلاب از این قاعده مستثنا نبود، و برای حفظ، و قوام و تداوم خود نیازمند نهادی بود تا از کید دشمنان در امان بماند. امّا فارغ از این قاعدهی کلی انقلابهای جهان، حضرت امام (ره) به عنوان سکاندار انقلاب اسلامی دو حرکت عظیم برای حفظ انقلاب تدبیر کردند: اولین حرکت در راستای حفظ و تثبیت انقلاب در درون مرزهای کشور، تشکیل کمیتههای انقلاب اسلامی جهت مبارزه با دشمنان انقلاب در داخل کشور و شرایط بحرانی اوایل انقلاب بود که به یقین از نظر رفع مشکلات و مسائل داخلی، انقلاب را تا زمان تثبیت و با نگاهی واقعبینانه، به خاطر نیروسازی و تغذیهی تمامی نهادهای انقلابی تا امروز بیمه کرده است. دومین حرکت در راستای حفظ انقلاب در مقابل خطرات و تهاجمات خارجی بود که این مهم با تدبیر حضرت امام برای تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیج انجام گرفت. کمیتههای انقلاب اسلامی، که ابتدا با عنوان کمیتهی موقت کار خود را آغاز کردند، در اوایل انقلاب و در خلأ نهادهای حکومتی به رتق و فتق تمامی امور میپرداختند؛ از مبارزه با منافقین و تروریستهای ضدانقلاب گرفته تا حل و فصل اختلافات خانوادگی. این امر به خاطر قرار گرفتن روحانیت در رأس کمیتههای انقلاب نمود خاصی یافته بود. چنانکه، علاوه بر ریاست کل کمیتهها (که بر عهدهی حضرت آیتالله مهدویکنی نهاده شد) فرماندهی کمیتههای چهاردهگانهی تهران و شهرستانهای مختلف را نیز روحانیون بر عهده داشتند. دیگر خصیصهی مهم و بارز کمیتههای انقلاب اسلامی مردمی بودن این نهاد است. چنانکه، نیروهای انقلابی با دستور حضرت امام برای تشکیل کمیتهها در اقصا نقاط کشور حول محور روحانیت در مساجد جمع شده و به تشکیل این نهاد انقلابی اقدام کردند. اثر حاضر در چهار فصل، با تکیه بر خاطرات برخی از نیروهای انقلابی فعال در کمیتههای انقلاب اسلامی، سعی دارد شکلگیری کمیتهها و زمینههای آن، مهمترین چالشهای رو در روی اوایل انقلاب و نیز ارکان و تشکیلات کمیتهها را در ادوار مدیریتی مختلف بررسی، معرفی و تبیین کند. این پژوهش شفاهی از تاریخ انقلاب در آخرین فصل از مباحث خود بحث ادغام را مورد مطالعه قرار میدهد و مهمترین نظرات موافقان و مخالفان را بیان کرده، سپس نتایج بعد از ادغام را از زبان فعالان کمیته، بیان میدارد. از آنجا که تاکنون پژوهش یا تألیف جامعی درخصوص این موضوع انجام نگرفته بود، مشکلات فراوانی در راه تدوین تاریخ آن وجود داشت که سعی شد خلأ وجود منابع مکتوب در این حوزه با استفاده از مصاحبههایی که با افراد مطلع از کمیتههای انقلاب اسلامی انجام گرفت (که این امر نیز مشکلات خاص خود را داشت) مرتفع گردد.
بازدیدها: 1033