آیت الله جوادی آملی: هیچکس دشمن ما نیست مگر غرور و خودخواهی ما

آیت‌الله جوادی آملی در سلسله جلسات درس تفسیر خود در تفسیر آیات 22 تا 23 سوره «زمر» بیان کرد: اینکه در آیه 19 خداوند با دو استفهام انکاری به پیامبر(ص) فرمود شما نمی‌توانید آنها را از آتش نجات دهید برای «رحمت للعالمین بودن» وجود مبارک حضرت از یک سو و «اولی من انفسهم بودنش» از سوی دیگر است که وجود مبارک حضرت خیلی علاقمند بود که کسی نسوزد.  اما ذات اقدس اله به ایشان فرمود که تو تمام تلاش و کوشش خودت را برای نسوختن اینها کردی اما آنها با تمام تلاش و کوشش تو نیز مبارزه کردند و دیگر اینها اهل نجات نیستند. لذا با دو استفهام انکاری در یک سطر یا کمتر از یک سطر فرمود اینها دیگر اهل دوزخ هستند.

وی افزود: در ادامه آیات خداوند تفاوت مردان با تقوا و بی تقوا را بیان کرد و فرمود که آنها اهل نار هستند اینها اهل نور هستند، با تقوایان «فهو علی نور من ربه» اند، بی تقوایان «من فی النار» اند. البته این «من فی النار» می‌تواند این باشد که الان یک عده در آتش هستند اما چون توجه ندارند سوخت و سوز احساس نمی‌کنند نه اینکه در نار نباشند.  یک وقت احساس می‌کنند که گر گرفته‌اند و در آتش هستند. اینها در حقیقت الان در آتش هستند اما بعد می‌فهمند. اینکه برخی از بزرگان می‌گفتند برخی از انسان‌ها وقتی حرف می‌زنند ما احساس می‌کنیم از دهانشان آتش بیرون می‌آید به همین خاطر است. چون اینها در حقیقت در اینجا هم در آتش هستند اما چون توجه ندارند نمی‌فهمند.

این مفسر قرآن کریم عنوان کرد: خداوند در ادامه آیات به خلق و نزول باران می‌پردازد و می‌فرماید اگر ما می‌خواستیم باران را تلخ و شور خلق می‌کردیم در حالی که باران بسیار لطیف است « أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَكَهُ يَنَابِيعَ فِي الْأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَجْعَلُهُ حُطَامًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ؛ آيا نديده‌اى که خدا از آسمان آبى فرو فرستاد، پس آن را در چشمه‌هايى که در درون زمين هستند راه داد، سپس به وسيله آن کشتزارى را که رنگ‌هاى آن گوناگون است برمى‌آورد، سپس آن کشتزار خشک مى‌گردد، آن گاه آن را مى بينى که زرد شده است، سپس خُردش مى‌کند؟ قطعاً در اين دگرگونى‌ها، براى صاحبان خرد تذکّرى بر يکتايى خداست» بر این اساس ما آب را نازل کردیم و چون ما به مهندسی زمین آگاه هستیم ما آب را راهنمایی و هدایت می‌کنیم که به کجا برود به کجا نرود در کجا جمع شود که به صورت منبع بعدها استفاده شود، همه اینها را ما تنظیم کردیم.

اگر تبهکاری کردید ما دستور دادیم که مقداری سطح آب پایین برود که شما نتوانید با وسایل سنتی و صنعتی این آب‌های جمع شده را استخراج کنید تا شهر شما پژمرده و تاریک شود. بعد فرمود که ما به وسیله این آب حیات به مزارع شما می‌دهیم. شما حرث می‌کنید یعنی یک جماد را که بذر باشد در داخل زمین منتقل می‌کنید و آن کسی که زرع می‌کند ما هستیم چرا که ما به آن جان و حیات می‌دهیم.

وی ادامه داد: بنابراین چون همه این‌ کارها را ما کردیم و همه اینها دست ماست اگر خدای ناکرده بیراهه رفتید ما این راه را می‌بندیم. در بیانات امام سجاد (ع) آمده است که خداوند به اندازه عطش هر بوته‌ای از گیاه، قطره‌ای باران و سهم گیاه از باران را مشخص کرده است.  به گناه انسان است که گیاهان تشنه می‌مانند.

این مار وعقرب‌ها به وسیله ما در خشکی می‌مانند این گوسفند‌ها که تشنه می‌مانند به خاطر گناهان انسان‌است. بنابراین اگر جامعه‌ای به اندازه همین که گناه را ترک کند و واجبات را انجام دهد خداوند به اندازه کافی برایش باران می‌فرستد و سد‌هایش را پر می‌کند. اگر گروهی نیز با وجود اینکه مومن نیستند در نعمت باشند، اگر چه دنیا‌ی‌شان تامین است اما آخرت‌شان تامین نخواهد بود.

آیت الله جوادی تصریح کرد: هیچ کس دشمن ما نیست مگر غرور و خودخواهی ما، با هر دشمنی می‌توان کنار آمد اما انسان با غرور و خودخواهی، شیطان و نفسش نمی‌تواند کنار بیاید. انسان با مار و عقرب و دیگر حیوانات می‌تواند کنار بیاید و با آنها زندگی کند اما با اینها نمی‌تواند. مار و عقرب اگر چند باری انسان را بگزند دیگر انسان را نمی‌گزند اما اگر یکبار انسان به این نفس خودش گوش دهد مگر این نفس دیگر رها می‌کند انسان را.

اگر یکبار انسان به نامحرم نگاه کند دیگر مگر انسان می‌تواند جلوی نفس خود برای نگاه نکردن به نامحرم را بگیرد. هر اندازه که انسان نفسش را اطاعات کند نفس انسان یک قدم جلوتر می‌آید. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: « انّ اعدی عدوّک نفسک الّتی بین جنبیک» شیطان و نفس انسانی حتی نظیر شیطان انسانی و استکبار جهانی نیست چرا که آن نهایت مال انسان را نفت و گاز انسان را می‌برد اما نفس انسان آبروی و جان انسان را می‌خواهد. او تمام تلاشش را می‌کند تا آبروی انسان را ببرد. تنها کار او این است که انسان را مسلوب الحیثیه کند.

وی تصریح کرد: همچنان که در این آیه بیان شده است خداوند در جایی که سخن از شکم و خوردنی است انسان را در کنار حیوان ذکر می‌کند و در این آیه نیز بیان کرده است که همه این‌ چیزهایی که خداوند اعم از باران و زرع به شما عطا کرده برای شما و حیوانات و دام‌های شماست. اما خداوند هر جا بخواهد از علم و معرفت سخن بگوید انسان را در ردیف فرشتگان می‌‌آورد.
به گزارش پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه این مفسر قرآن کریم بیان کرد: سپس فرمود: « أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِنْ رَبِّه» مشروح الصدر کسی است که سینه‌اش باز است برای دریافت معارف و با قصی الصدر یکسان نیست. در قران فرمود که ما حرف‌ها را بازگو می‌کنیم گوش شنوا آن را تحویل می‌گیرد. گوشی این حرف‌ها را تحویل می‌گیرد، ظرفی این‌ حرفا‌ها را تحویل می‌گیرد که جایی برای دریافت این معارف داشته باشد و جایی برای آنها گذاشته باشد.

خداوند می‌فرماید ما این ظرف را دادیم اما انسان این ظرف را با چیز‌های دیگر پر کرد. به همین خاطر نمی‌تواند این معارف الهی را در این ظروفی که به او دادیم قرار دهد. انسان ظرف خودش را با سریال، روزنامه، قصه و داستان چیزهای دیگر پر می‌کند و وقتی که پر شد دیگر جایی برای معارف باقی نمی‌ماند.

Views: 284