آیت الله مصباح یزدی | ثروت و مقام، دو عامل برتری طلبی خواص و ایجاد فتنه است

حضرت آيت الله مصباح يزدي، رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني رحمة الله علیه در همایش نقش خواص در حوادث فتنه گونه زمان كه در مشهد مقدس برگزار شد، به تبيين معناي فتنه پرداخت و گفت: اين واژه و مشتقات آن، در بسياري از آيات قرآن كريم به كار رفته است؛ البته بعد از انقلاب و مخصوصا بعد از فتنه 88 ، توجه به اين مسأله رواج بيشتري پيدا كرد.

آيت الله محمد تقي مصباح يزدي با اشاره به اين كه فتنه و مشتقات آن، در معاني متعددي به كار رفته اند، افزود: فتنه در اصطلاح عبارت است از یک پدیده اجتماعی که در آن – دست كم – دو عامل لحاظ می‌شود ؛ يك عامل سختي و گرفتاري و معذب شدن، و ديگري عامل پنهان كاري؛ در واقع كساني فريب كاري كرده و ديگران را فريب مي دهند و اين فريب سبب ايجاد گرفتاري هاي دنيوي يا اخروي براي ديگران مي شود.

وي با اشاره به فتنه 88 كه عده اي با فريب كاري مردم را فريب داده و ذهن آن ها را از حقيقت منحرف كردند و جامعه را به سختي ها و مشكلاتي مبتلا كردند، ادامه داد: اين كه چه عواملی موجب فتنه می‌شود و چه گروه هایی نقش مهمتری در ایجاد فتنه دارند و انگیزه آن‌ها چیست، از جمله سئوالات مهم در اين مسأله هستند.

علامه مصباح با اشاره به ويژگي هاي تكويني انسان كه وجه تمايز وي با ساير مخلوقات است، افزود: اراده الهي بر اين تعلق گرفته كه انسان بتواند با اختيار و قدرت انتخاب خويش، سرنوشتش را رقم بزند و لذا تكليف براي انسان معنا مي يابد؛ خداوند به وي عقل داد و انبياء الهي و وحي را فرستاد تا انسان با آگاهي از راه صحيح، بتواند هر راهي را كه خواست، انتخاب كند.

وي با اشاره به اين كه برخي انتخاب ها، فردي است و آثارش تنها فرد را در بر مي گيرد و گاه انتخاب ها، اجتماعي است كه آثار آن، جامعه را نيز فرا مي گيرد، ادامه داد: خداوند به انسان اين قدرت را داده است كه بتواند با برخي تصميم ها، در سرنوشت ديگران، حتي ميلياردها انسان در طول هزاران سال اثر بگذارد؛ لذا پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم عملي را انجام داد كه تا كنون بيش از 1400 سال، سرنوشت ميلياردها نفر از مردم را تحت تأثير قرار داده و در آينده هم قرار خواهد داد؛ در مقابل هم افرادي مي توانند با تصميمات و اقداماتي زمينه گمراهي و انحراف افراد بسياري را فراهم كنند. کسانی که با رفتارهای پیچیده فریب کارانه، سبب انحراف ديگران از مسير صحيح مي شوند، فتنه گر نام دارند و رفتاري كه انجام مي دهند، فتنه نامیده می‌شود.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با اشاره به نعمت انقلاب اسلامي، اظهار داشت: خداند متعال به وسيله حضرت امام رحمة الله علیه و يارانش، زمينه هدايتي را براي ميليون ها انسان فراهم كرد كه در طول تاريخ اسلام، كم نظير، بلكه بي نظير بود؛ به قدري بركات داشت كه حتي بيان بركات آن در چند جلسه سخنراني ميسر نيست.

استاد تفسير حوزه علميه قم با اشاره به آيه اي از قرآن كريم، گفت: سنت الهي بر اين است كه در مقابل هر مسير صحيحي، دشمنان و شياطيني نيز قرار مي دهد تا زمينه انتخاب براي انسان مهيا شود؛ البته طبق سنت الهي اگر زماني به قدري عوامل شر در جامعه اي گسترش پيدا كند كه انتخاب راه صحيح ناممكن شود و حتي سبب گمراهي صالحين نيز بشود، خداوند عذاب خود را بر آن گناهكاران نازل خواهد كرد تا زمينه انتخاب و تعادل لازم براي انتخاب مسير صحيح يا باطل ميسر شود.

وي ادامه داد: امام رحمة الله علیه با حركت خود، آن چنان زمینه هدایت را برای انسانها در این کشور فراهم کرد که موج آن کشورهای همسایه و کشورهای دور دست را نيز فراهم كرد. اما طبق سنت الهي، شياطيني نيز در مقابل وجود خواهند داشت؛ لذا حتي عده اي از خون شهدا، تنها براي جيب شان بهره مي گرفتند و چه بسا حالا هم باشند. لذا هميشه دو طرف عوامل خير و هدايت، و عوامل گمراهي وجود دارند تا زمينه انتخاب براي افراد فراهم شود.

وي عقل، شناخت نفس، هدايت انبياء و عوامل اجتماعي سازنده را از عوامل خير دانست كه زمينه هدايت را فراهم مي كنند و ادامه داد: خداوند فياض است و مي خواهد افرادي، لياقت بالاترين فيوضات را كسب كنند و بالاترين فيض الهي، به وسيله رفتارهاي اختياري حاصل مي شود.

وي با اشاره به اين كه ارزش عمل خالصي كه با سختي و مشقت همراه باشد، بيشتر است، خاطر نشان كرد: این که خدا برای مؤمنین روزهای سختی پیش می‌آورد، نه به خاطر بخل خداوند، بلكه براي ارزشمند شدن كار مؤمنين و كسب لياقت بيشتر براي دريافت فيض الهي است. لذا سختي كار سيدالشهدا علیه السلام بسيار زياد بود، اما چنان ارزشي در نظرخداوند دارد كه حتي ديگران به واسطه اشك ريختن بر آن ها، سعادتمند مي شوند.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با اشاره به سخن مقام معظم رهبري مبني بر اين كه دشمن قلب جوانان ما را هدف گرفته است، خاطر نشان كرد: سرّ اینکه خدا تقدیری فرموده که سختی‌هایی پیش بیاید و کسانی مقاومت، فداکاری و جانفشانی کنند، براي كسب ظرفيت و لياقت بيشتر است.

اين فيلسوف و متفكر اسلامي افزود: لذا نبايد گمان كرد كه فتنه ها، به صورت اتفاقي واقع شده و خداوند آن ها را اراده نكرده و به تعبير عوامانه از دست خداوند بيرون رفته است، بلكه خداوند مي خواست زمينه انتخاب فراهم شود؛ وگرنه خداوند مي توانست اراده كند كه اصلا فتنه اي واقع نشود؛ اما در این صورت، استعدادها و ظرفيت ها شكوفا نمي شد و كسي به فيوضات والاي الهي نمي رسيد.

آيت الله مصباح يزدي با اشاره به اين كه فتنه هايي كه با دين سر و كار دارد، بسيار مهم تر است، افزود: هر چند اگر فتنه اي، تنها سبب شود كه مالي از انسان سلب شود، امري نامطلوب و سبب تأثر آدمي مي شود، اما این فتنه قابل مقايسه با فتنه‌اي كه با دين سر و كار دارد، نيست؛ چون مال نهايتا تا دم قبر با آدمي است؛ اما تأثير دين بي نهايت است.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم افزود: بايد به تدبير خدا حسن ظن داشت و نبايد با وقوع فتنه ها گمان كرد كه خدا و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، ما را رهاكرده اند؛ بلكه مي خواهند در شرايطي قرار بگيريم كه بتوانيم ترقي كنيم؛ ترقي و پيشرفتي كه اثر آن بي نهايت است.

وي افزود: اين كه مثلا در فتنه 88  زمینه ای فراهم شود که یک جوانی در مقابل فتنه گران 88 قد علم کند، دوستان خودش را هم راهنمایی کند و به تمام عالم ابلاغ کند که تا جان داریم، از اسلام و امام حسین علیه السلام و انقلاب دست برنمی داریم، این نشانه پيشرفت است كه نمي توان آن را به امور مادي تشبيه كرد؛ این کار را فقط می شود با کار کسانی که در رکاب سیدالشهداء علیه السلام شهید شدند، مقایسه کرد. يعني خدا بر ما منت گذاشته و شرايطي فراهم كرده که اگر روز عاشورای سیدالشهداء علیه السلام را درک نکردیم، بتوانيم در همان مسير و با همان هدف قدم برداريم و به همان اجر برسيم.

وي با اشاره به خواص و نقش آن ها در فتنه ها افزود: هدف الهی از آفرینش انسان و زندگی اجتماعی این است كه همه انسانها با هم همکاری کنند و هرکسی به اندازه سهم خودش از این همکاری بهره ببرد؛ اما اگر بنا شد این معادله به هم بخورد و افرادي بخواهند به صرف قدرت بيشتر، زر و زور يا سابقه، با كار كمتر، بهره مندي بيشتري داشته باشند، اين مخالف هدف اجتماعي است و البته همين امر زمينه تعدي به ديگران را فراهم مي كند.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم، عامل بسياري از فتنه ها در جهان را برتری طلبی آمريكا و انگليس دانست كه به خاطر تكنولوژي يا توسعه خودشان مي خواهند با نیرنگ و فریب یا زور، حق بيشتري نسبت به سايرين داشته باشند و افزود: البته گاهي نيز وقوع فتنه ها به خاطر احساس حقارت و حسد صورت مي گيرد؛ همان گونه كه از آغاز آفرينش و قبول شدن قرباني يكي از فرزندان حضرت آدم علیه السلام، زمينه وقوع فتنه به خاطر حسد برادر، فراهم شد.

این مفسر قرآن کریم، با اشاره به آیات متعددی از قرآن گفت: علت اختلاف و فتنه در دین، تنها تعدی و زیاده خواهی کسانی است که اتفاقا با علم، و نه از روی جهل اقدام می کنند؛ یعنی می دانند راه حق چیست، می دانند کدام مذهب صحیح است و می دانند چه کسی صلاحیت رهبری را دارد، اما برای دست یافت به یک امتیاز بیشتر، از آن سر باز می زنند.

وی با اشاره به عوامل برتری طلبی اظهار داشت: یکی از عوامل خود روحیه برتری طلبی است؛ همان گونه که فرعون این گونه بود و تا جایی رسید که خود را پروردگار اعلی نامید! تکرار داستان فرعون درقرآن، برای این است که مؤمنان بفهمند برتری طلبی، آدمی را به فرعونیت می کشاند؛ لذا باید از اول جلوی آن را گرفت.

علامه مصباح یزدی با اشاره به روحیه برتری طلبی در شیطان، ادامه داد: همین که شیطان خود را برتر از آدم می دانست، زمینه سقوط او را فراهم کرد؛ لذا رمز سقوط، شیطنت و فرعونیت، همین امر است.

وی عامل دوم برتری طلبی را بالیدن به ثروت ذکر و خاطر نشان کرد: این که آدم دوست داشته باشد، بیش از نیازش پول جمع کند؛ مثلا اگر قرار باشد خیلی اشرافی هم زندگی کند، کمتر از ماهی ده میلیون تومان نیاز دارد، اما می‌خواهد ماهی 60 میلیون حقوق بگیرد؛ چندین فرسخ زمین از بیت المال را تصرف می کند؛ این ها نیز همان عشق به ثروت است که نوعی جنون در آدمی به وجود می آورد.

 وی عامل سوم برتری طلبی را شهوت قدرت و مقام دانست که سبب ایجاد حسد در درون انسان نسبت به دیگران می شود و افزود: آدمی می خواهد مقام او از همه بالاتر باشد و همه مطیع او باشند. به هر حال به هر دلیلی برتری طلبی در فرد ایجاد شود، دیگر نمی تواند حقایق را ببیند و حالت جنون آمیزی پیدا می کند و لذا هر چند علم به مسیر حق نیز داشته باشد، هرگز پیرو آن نمی شود.

وی با اشاره به این که خواص در جامعه افرادی هستند که این امتیازات را دارند، افزود: خواص کسانی هستند که ثروت و یا علم ثروت زا دارند و گاه به خاطر این امتیازات خود می‌خواهند بر دیگران برتری پیدا کنند؛ چرا که عموم مردم که عامل برتری طلبی در آن ها وجود ندارد، کمابیش به حق خود که برای آن زحمت کشیده اند، راضی هستند ، اما برخی خواص که زحمتی هم نکشیده اند، می خواهند بر همه مردم تسلط پیدا کنند و از همه باج بگیرند؛ دوست دارند کارهای خوب، به نام آن ها نوشته شود، در حای که منشأ بسیاری از فسادها هستند.

وی با اشاره به آغاز نهضت امام خمینی رحمة الله علیه از بیش از پنج دهه پیش، افزود: افرادی خالصانه در این مسیر ، زحمت های زیادی متحمل شدند؛ شاید اگر یکی از اینها در تاریخ صدر اسلام بود و این زحمات را متحمل شده بود، کتاب ها درباره او می نوشتند. اگر تاریخ یک حنظله غسیل الملائکه را معرفی می کند، نمونه های فراوانی شبیه آن را در دفاع مقدس، دیده‌ایم؛ چه مادرانی که خودشان جوانان خود را به جنگ فرستادند؛ حتی چند فرزند خود را برای اسلام فدا کردند و حتی یک قطره اشک نریختند؛ حال چگونه خواهد بود اگر کسی بخواهد از خون این عزیزان سوء استفاده بکند، به پست و مقامی برسد، درآمد نجومی از بیت المال برای خود بردارد و این را حق خود دانسته و طلبکار هم باشد؟ تفاوت از کجا تا کجاست!

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان ادامه داد: آن کسی که امروز احیاء کننده راه امام رحمة الله علیه است و احیاء کننده این ارزشهاست مثل خود امام تنهاست؛ ارزش او نیز مثل ارزش امام رحمة الله علیه در احیاء ارزشهای اسلامی، انسانی و خدایی است؛ تا روز قیامت هر انسانی روی زمین، خدمتی به اسلام بکند، عبادتی بکند، سهمی از ثواب در نامه اعمال امام رحمة الله علیه نوشته می‌شود، بلکه سهمی هم در نامه جانشین شایسته او نوشته خواهد شد، البته بدون اینکه از اجر صاحب کار کاسته شود. همان گونه که زنده نگاه داشتن یاد شهید، کمتر از شهادت نیست، تداوم راه امام رحمة الله علیه و زنده نگاه داشتن ارزش های اسلامی نیز کمتر از کار امام رحمة الله علیه نیست.

 گفتنی است همایش نقش خواص در حوادث فتنه گونه زمان، 16 دی ماه سال جاری در مشهد مقدس برگزار شد.

منبع:سایت آیت الله مصباح یزدی

بازدیدها: 0