اربعین حسینی؛ تجلی ماندگاری عاشورا در تاریخ شیعه

اربعین حسینی، چهلمین روز شهادت سیدالشهدا امام حسین (علیه‌السلام)، یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های مذهبی در تقویم شیعه است که مصادف با بیستم ماه صفر برگزار می‌شود. در فرهنگ اسلامی. عدد «چهل» جایگاه ویژه‌ای دارد. چله‌نشینی برای سلوک عرفانی، حفظ چهل حدیث، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مؤمن و بسیاری مصادیق دیگر، نشان‌دهنده قداست این عدد در معارف دینی است.

در میان شیعیان، بزرگداشت چهلمین روز درگذشت عزیزان یکی از رسوم ریشه‌دار است. اربعین امام حسین (ع) نیز با همین سنت معنوی گره خورده و به یک آیین جهانی و بی‌نظیر تبدیل شده است. در این روز، عاشقان اهل‌بیت در کشورهای مختلف با دسته‌های عزاداری، سینه‌زنی و پیاده‌روی اربعین، یاد قیام عاشورا را زنده نگه می‌دارند.

^{نخستین زیارت اربعین توسط جابر بن عبدالله انصاری و عطیه عوفی انجام شد که در روز بیستم صفر بر مزار سیدالشهدا حاضر شدند.}

برخی منابع نیز معتقدند که کاروان اسرای اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در مسیر بازگشت از شام، از کربلا عبور کرده و در همان روز با جابر دیدار داشتند. گرچه برخی مورخان، مانند مرحوم محدث قمی در منتهی الآمال، وقوع این دیدار را در اربعین نخست رد کرده‌اند. اما بزرگان بسیاری درباره این موضوع تحقیقات مستقلی ارائه کرده‌اند.

اربعین حسینی صرفاً یک مناسبت تاریخی نیست. بلکه جریانی ماندگار و تاثیرگذار در تاریخ شیعه و انقلاب‌های اسلامی است. در جریان انقلاب اسلامی ایران، سنت برپایی مراسم اربعین نقش مهمی در گسترش نهضت مردمی ایفا کرد.

قیام مردم تبریز در چهلم شهدای قم، و سپس پیوستن دیگر شهرها به این زنجیره اربعینی، در نهایت به پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ انجامید. این رخداد بزرگ، جلوه‌ای دیگر از تأثیر فرهنگ عاشورا و اربعین در تحولات اجتماعی است.

بازدیدها: 0